Kripto paralar hakkında yazı yazmanın en büyük zorluğu her an her şeyin olması ve bazı dönemlerde birbirinden önemli konuların aynı ana denk gelmesidir. Örnek mi istiyorsunuz? Son iki haftanın gündemi bankacılık krizi ve kriptodaki dalgalanmalarla o kadar doluydu ki kısa tarihin en önemli haberlerinden biri olan Do Kwon’un Karadağ’da tutuklanma haberine dair iki satır bir şey yazma şansım olmadı.

Hatırlarsınız, 2022 yılındaki kripto dünyasındaki çalkantının temel nedenlerinden biri Do Kwon’un Terra blok zincirinin Mayıs ayında çökmesiydi. Bu olay sonrasında Celsius Network ve hedge fonu Three Arrows Capital’ın durumu da bozulmuştu. Eğer hikâyenin detaylarını hatırlamak isterseniz “Lunacy: The Rise and Fall of Do Kwon” başlıklı podcast’i dinleyebilirsiniz.

Yazılan iddianame Kwon’un yaptıklarına dair daha fazla bilgi edinmemize imkân sağlamıştı. Tutuklanmasıyla daha da detay öğrenme şansımız olacak.

Zira Do Kwon hakkında henüz açıklığa kavuşmamış önemli sorular söz konusu.

Do Kwon neden Sırbistan’daydı?

Do Kwon tutuklanmasındaki en ilgi çekici detay bu olsa gerek. Güney Kore polisi geçen Aralık ayında yaptıkları açıklamada Do Kwon’un Sırbistan’da olduğundan şüphelendiklerini belirtmişlerdi. Kwon, komşu ülke Karadağ’da tutuklandı. Her iki ülke de benim seyahat listemde yer alan, güzel ülkeler olsalar da Do Kwon doğal güzellikleri nedeniyle buralarda dolaşmıyordu muhtemelen. 

Aslına bakarsanız bu ülkelerin seçilmesinde coğrafi faktör esas alınmıştı. Do ve Terraform Labs CFO’su Han Chang-Joon Dubai’ye gitmek üzere bir özel uçağa binmeye çalışırken tutuklandılar. Dubai, zengin kaçakların saklanması için popüler bir destinasyon. Singapur’dan Dubai’ye geçmenin bir yolu da Balkanlar üzerinden ilerlemek. 

Ancak bir diğer olasılık daha var. SEC’in şubat ayında ortaya attığı iddiada göre Do Kwon, çöken imparatorluğundan çaldığı kripto paralardan yaklaşık 100 milyon dolarını bir İsviçreli banka aracılığıyla satmayı başardığı vurgulanıyordu. Do Kwon, korunma sağlamak için organize suç unsurlarının yardımına başvurmuş olabilir ve Balkanlar mafyayla ilişkili kripto yolsuzluklarının önemli merkezlerinden biri.  

Kwon’u kim yargılayacak?

Kwon’un Karadağ’da tutuklanmasından birkaç saat sonra ABD’li savcılar hakkında kriminal suçlamalarla dava açtılar. Aslında bu çalışmalar bir süredir yapılıyormuş ancak Do Kwon’un ABD’ye iadesini sağlamak için resmi dava apar topar açılıverdi. 

SEC’in eski yöneticilerinden Lisa Brancaga’nın kısa süre önce CoinDesk TV’de açıkladığı üzere ABD iade ve yargılama hakkı talep edebilir çünkü Kwon ABD’li yatırımcıları hedef almıştı. Bu arada memleketi Güney Kore’de de hakkında yolsuzluk suçlamaları mevcut.

Tüm bunlara bakıldığında bu iki ülke Kwon’u almak için işbirliği yapmak ya da rekabet etmek durumunda kalabilirler. (Her iki ülke de Kwon ve arkadaşının sahte pasaporttan dolayı Karadağ’da yargılanmasını beklemek durumundalar.) tamamen adil bir perspektiften bakarsak önceliği Güney Kore’ye vermek gerekir. Her ne kadar Terralabs ABD’li yatırımcıları hedeflese de Güney Kore’li birçok kişi de ciddi zararlar yaşadı. 

Do Kwon, Terra’daki kurucu ortağı olan ve Güney Kore’de “seri teknoloji girişimcisi” olarak bilinen Daniel Shin üzerinden önemli bir ilişki ağına sahip olabilir. ABD bu argümanı kullanarak yani Kwon’un elit çevrelere olan erişimi nedeniyle adil yargılanamayacağını iddia ederek kendisine iadesini talep edebilir. 

İnsanlar neden bu kadar kolay kandırılıyorlar?

Do Kwon’u parlatan yatırımcılar bu adama kanacak kadar ahmaklar mı? Yoksa başka bir şeyler mi dönüyor?

Dört bölümden oluşan Lunacy podcast’imizde anlatmaya çalıştığımız gibi terraUSD algoritmik stabil parası kağıt üzerinde de çok tekin görünmüyordu. Buradan yola çıkıldığında aralarında kriptoya odaklanmış yapıların da bulunduğu ve finans dünyasının içini çok iyi bilen yatırımcılar Terra’ya destek vererek kötü bir karar mı verdiler yoksa gün ışığına çıkmayan başka motivasyonları mı vardı? Bu soru özellikle LUNA dövmesi yaptıran Galaxy Digital’dan Mike Novogratz’a gelsin…

SEC’in iddianamesinde yer alan bir kurum için utancın ötesinde bir durum söz konusu olabilir. SEC’in iddiasına göre terraUSD’nin Mayıs 2021’de dolara olan çıpası kaybolduğunda gizli bir kurtarma operasyonu düzenlendi ve ABD merkezli bir alım-satım şirketi bu işe dahil oldu.  Bu destek terraUSD’nin kendi kendine dengede kalabildiğine dair aldatıcı bir argüman olarak kullanıldı. Yani aslında bu hamle bir finansal yatırımdan ziyade bir yolsuzluğa destek olma gibi görünüyor. 

CoinDesk yaptığı araştırmalar sonucunda bir şirketin Şikago merkezli Jump Crypto olduğunu belirledi. En basit tanımıyla suça ortaklık etmek anlamına gelen bu aksiyon nedeniyle Jump hakkında bir suçlama getirilmemesinin nedeni anlaşılamadı. Şirketin bu olaydan 1,28 milyar dolar kâr elde ettiğini düşündüğünüzde olay daha da ilginç hale geliyor.

Terra’ya ne olur? Terra 2.0’a ne olur?

Do Kwon’un yaptığı hemen hemen her şey değersiz ve anlamsız bu tür projelere dahil olmamayı veya çıkmayı şiddetle tavsiye ederim.

Eğer bu dediklerime inanmıyorsanız veya anlamıyorsanız üzgünüm. 

Bir yıldır bu konuda sizi ikna etmek için dilimde tüy bitti.