Piyasa değeri bakımından en büyük kripto para birimi olan Bitcoin, değerinin uzun bir aradan sonra tekrar 30.000 doların üzerine çıkmasıyla yeniden gündemde. Ancak Bitcoin hakkında tek kayda değer haber bu değil. Son zamanlarda Bitcoin özelinde en fazla konuşulan bir başka konu da Ordinals, yani Bitcoin NFT’leri.

NFT’ler yaygın olarak Ethereum tabanlı token’lar olarak bilinirler. Bu yılın başında ortaya çıkan Ordinals ise Bitcoin'in ana ağında oluşturulan dijital eserler olarak tanımlanıyor. Bu nedenle Ordinals, Bitcoin NFT’leri olarak adlandırılıyor. Ordinal NFT'ler, Bitcoin'in ana ağında ‘Inscription’ adı verilen ve sadece Bitcoin’e özgü dijital eserlerin kullanıma sunulmasıyla oluşturuluyor.

İşlem sayısı arttı

Kripto para borsası Binance’in ‘A New Era for Bitcoin?’ raporunda Ordinals’ın çıkışıyla Bitcoin için yeni bir dönemin başladığı aktarılıyor. Raporda paylaşılan verilere göre Bitcoin’in günlük işlem sayısı 2022 yılını büyük çoğunluğunda 250 bin civarında seyretmiş. Ancak, 2023’ün balında Ordinals’ın ortaya çıkmasıyla beraber işlem sayısı 300 binlere ulaşmış.

Ordinals’ın çıkması Bitcoin topluluğunda yeni bir tartışma da başlattı. Bir taraf Ordinals’ın Bitcoin blokzinciri üzerinde hiçbir zaman var olmaması gerektiğini düşünüyor. Bu kişilere göre Bitcoin’in asıl amacı itibari olmayan bir para birimi olarak kullanılması ve taraflar arasında güvene dayalı ödemeleri kolaylaştırması. Yani bunun dışındaki hizmetler Bitcoin’i Satoshi’nin vizyonundan uzaklaştırıyor.

Karşı fikirde olanlara göre ise Bitcoin’in geniş kitlelerce benimsenmesi için Ordinals gibi yeni kullanım alanları gerekiyor. Hatta Ordinals geldiğinden beri Bitcoin ağına olan ilginin arttığını ve geliştiricilerin bu tarafa daha çok ilgi gösterdiğini aktarıyorlar. Yuga Labs, Magic Eden gibi daha çok Ethereum üzerinde çalışan şirketlerin Ordinals’ın ardından Bitcoin ağı üzerinde de çalışmaya başlamalarını da buna örnek olarak gösteriyorlar.

Sonuç olarak Binance’in raporuna göre bu gelişmeler Bitcoin için artık bir şeylerin değiştiğini, yeni bir dönemin başladığını gösteriyor.

Öte yandan, Bitcoin ve Ordinals’taki bu gelişmeleri yakından takip eden ve bu konuda bir şeyler yapma isteği duyanlar arasında Web3 ürünleri geliştiren Chainway ekibi de bulunuyor. Ekibin üyeleri şu isimlerden oluşuyor: Murat Karademir – CEO, Esad Yusuf Atik – CTO, Orkun Mahir Kılıç- Geliştirici Lideri, Ekrem Bal- Kriptografi Lideri, Tuğçe Smith- Pazarlama Lideri ve Ömer Talip Akalın – Geliştirici.

Chainway’in Ordinals özelinde OrdinalSafe adlı bir projesi bulunuyor.

Şirketin Kurucu Ortağı ve CTO’su Esad Yusuf Atik, Bitcoin’de Ordinals’la beraber nelerin değiştiğini, OrdinalSafe’in nasıl ortaya çıktığını CoinDesk Türkiye’ye anlattı.

OrdinalSafe’ten bahsedebilir misiniz? Ne amaçla geliştirildi, fonksiyonları neler, kullanıcılara ne gibi faydalar sağlıyor?

Bu yılın başlarında Ordinals ile ilgili Twitter’da birkaç tweet gördüm. Bunun üzerine biraz araştırma yapmaya başladım ve Ordinals’da büyük bir potansiyel olduğunu fark ettim. O zamanlar 600’den az inscription vardı. Chainway olarak böyle yeni akımları sıkı takip ederiz ve bu yeni teknolojiler üzerine çalışmayı severiz. Ordinals’ın potansiyeli gidebileceği hakkında aramızda konuşmaya başladık. Çevremizdeki insanların da bununla ilgilendiğini görünce Chainway olarak Ordinals ekosistemi içinde bir şeyler yapma kararı aldık.

Hangi ürünü çıkaracağınıza nasıl karar verdiniz?

En büyük ihtiyacın Ordinals’ın farkında olan bir cüzdan olduğunu gördük. Çünkü Ordinals’la etkileşime geçebilen tek cüzdan çözümü Ordinals yapan ekibin komut satırı çözümüydü ve kendi Bitcoin node’unuzu çalıştırıp inscription’ları index’lemeniz gerekiyordu.

Bunu biraz açabilir misiniz?

Burada “Ordinals’ın farkında olma” kısmını biraz açmak gerekebilir. Bir Bitcoin aslında 100 milyon Satoshi’den oluşuyor. 100 kuruşun 1 TL etmesi gibi düşünebiliriz. Aslında Ordinals mint ederken yaptığımız şey 1 adet Satoshi’yi mintlediğimiz resim/yazı vs. ile ilişkilendirmek. Bu nedenle kullandığınız cüzdan ‘Ordinals’ın farkında’ değilse, cüzdanınız Ordinals’ı Bitcoin’lerinizden ayırt edemez. Çünkü Ordinals’ın “kazındığı” Satoshi’leri normal Bitcoin olarak görecek. Bu nedenle, bir yere Bitcoin göndermek istediğinizde Ordinals da araya kaynayacaktır. Hatta Ordinals’ı hiç gönderemeyeceksiniz çünkü cüzdanınız size ait Ordinals olduğunun farkında değil. Hızla büyüyen Ordinals ekosisteminde bu durumun kullanıcılar için büyük bir sorun yaratacağını ve ekosisteme gelmek isteyen yeni kullanıcıların adaptasyonuna engel olacağını öngördük. Bu nedenlerden yola çıkarak son kullanıcılara ideal bir cüzdan yapmaya karar verdik. Bir ay gibi kısa bir sürede OrdinalSafe’i çıkardık. İlk versiyonda tek bir adreste kullanıcılarımız hem Bitcoin hem de Ordinals tutabiliyorlardı. Sonrasında hızla internet sitelerine bağlanma özelliğini çıkardık ve ilk Ordinals pazaryeri olan openordex.org’a entegrasyonumuzu başarılı bir şekilde gerçekleştirdik.

Kullanıcılar bu üründen nasıl faydalanabiliyor?

Şu anda kullanıcılarımız openordex’ten OrdinalSafe aracılığıyla istedikleri inscription’ları alıp satabiliyorlar. Üstelik bunun gibi işlemleri yaparken işlemi onaylamadan önce işlem sonrasında cüzdanlarında ne gibi değişikler olacağını da görebiliyorlar. Bu OrdinalSafe’in en önemli özelliklerin biri. Çünkü NFT dünyasına yeni giren kullanıcılar dolandırıcı internet sitelerinden gelen kötü niyetli işlem bilgilerini onayladıkları için sıkça mağdur oluyorlar. Bir işlemi onaylamadan önce bu işleme dair bilgilerin kullanıcılara sunulması kusursuz bir cüzdan deneyimi için oldukça önemli. Önümüzdeki versiyonda kullanıcılar cüzdanlarından bir şeyler mint edebilecek ve sitelere ya da Discord’lara OrdinalSafe’leri ile giriş yapabilecekler.

OrdinalSafe’in benzer diğer ürünlerden ne farkı var?

OrdinalSafe’in diğer Bitcoin Ordinals cüzdanlarından farkı tamamen son kullanıcı için tasarlanmış ve baştan sona kullanım kolaylığı göz önünde bulundurularak geliştirilmiş olmasıdır. Örneğin diğer birçok “Ordinals farkında” cüzdanda Ordinals NFT’leriniz için bir cüzdan adresiniz, Bitcoin’leriniz için de başka bir cüzdan adresiniz oluyor. Twitter’da biraz gezindiğinizde bu karışıklıktan dolayı Bitcoin’lerini Ordinals cüzdanına, Ordinals NFT’lerini Bitcoin cüzdanına atıp coinlerine/NFT’lerine erişimini kaybeden birçok insan görebilirsiniz. Biz bu şekilde geliştirilen bir cüzdanın yaratacağı karmaşayı öngördük ve “One address, zero stress” (Tek adres, sıfır stres) diye yola çıkarak mühendis ekibimizle bir arka yüz geliştirdik. Bu sayede OrdinalSafe kullanıcıları tek adresle tüm Ordinal ve Bitcoin alım satım ve gönderim işlemlerini gerçekleştirebiliyor. Bizim arya yüzümüz ‘Ordinal farkında’ olduğu için Ordinals ve Bitcoin işlemlerini tanıyor ve cüzdanı ona göre yönlendiriyor.

Bu konu üzerindeki geliştirmeleriniz devam ediyor mu?

Evet, sürekli araştırmalar yapıp ürünümüzü geliştirmeye odaklanıyoruz. Yol haritamız yoğun ve heyecanlı. Çok yakında “Inscribe with OrdinalSafe” özelliğini çıkaracağız. Bu özellik ile kullanıcılarımız Ordinals cüzdanları içinde ilk defa trustless mint tecrübesi yaşayacaklar. Bunun yanı sıra Bitcoin tarafında uzun süredir Ethereum’daki gibi bir ‘Log in with Ethereum’ standardı oturtulmaya çalışılıyor. Biz de BIP 322 mesaj imzalamasını kullanarak OrdinalSafe’e bağlanan sitelere bunun için bir API sağlıyoruz. Yeni versiyonumuz ile beraber Bitcoin/Ordinals üzerine geliştirilen uygulamalar kullanıcılarını OrdinalSafe ile doğrulayabilecek. Ordinals özelinde bunu yapan ilk eklenti cüzdanıyız. Ethereum tarafında gördüğümüz koleksiyon sahiplerine özel Discord kanalı gibi uygulamaları bu sayede bu tarafta da görmeye başlayacağız. Sağladığı imkanları düşününce, BIP 322 mesaj imzalama özelliği Bitcoin ve Ordinal ekosistemi için çok heyecanlı ve önemli bir gelişme.

Ordinals, 2023 Ocak ayında faaliyete geçtiğinden beri Bitcoin’de artık yeni bir dönemin başladığı belirtiliyor. Siz bu durumu nasıl görüyorsunuz?

Katılıyorum kesinlikle. Yeni bir şey, hala çok bilinmiyor. Bir yandan da daha önce başka ağlarda çalıştığını bildiğimiz bir konsept. Ordinals birçok girişimci ve mühendisin ilgisini çekti. Birçok kaynak şu an Ordinals’a kayıyor ve Bitcoin ekosisteminde yapılabilecekler üzerine odaklanıyor. BRC-20 gibi birçok yenilik geliyor. Araştırma, ilgi ve keşfin devamında Bitcoin ağı üzerinde DeFi ve rollup’lar gibi çok önemli gelişme ve değişmeler görmek mümkün.

Bu ilgi OrdinalSafe gibi farklı ürünlerin ortaya çıkmasına sebep olur mu?

Biz, OrdinalSafe ürünüyle Ordinals ekosistemini başında yakaladık. Sürekli geliştiriyoruz. Kullanıcının güvenini kazanmayı ve onlara en iyi deneyimi sunmayı vizyon edindik. Bu uzun soluklu bir yarış ve biz bu yarışa en başından girdik. Yolda katılanlar olacaktır. Bunun örneklerine baktığımızda Metamask’ı görebiliriz. Onlar da kullanıcı güveni gerektiren uzun soluklu cüzdan yarışına çok erken başlayanlardandı. Şu an piyasada Metamask’in dışında birçok cüzdan olsa da Metamask hala lider durumda. Kullanıcı güveni, deneyimi ve bu uzun yarışı devam ettirebilecek ekip gücü lider cüzdan olmada belirleyici faktörler.

Ordinals, kitle adaptasyonu bakımından size göre faydalı bir araç olabilir mi?

Daha önce NFT’lerin blokzinciri dünyasına yeni insanlar getirdiğini gördük. Ordinals özelinde de aynısı olabileceğini düşünüyorum.

Ancak, Ordinals çıktığından beri Bitcoin topluluğundan bazı gruplar bu durumu eleştiriyor. Bitcoin’in sadece bir ödeme aracı olarak kalması gerektiğini söylüyorlar. Siz bu konuda ne düşünüyorsunuz?

Burada en çok gördüğüm anti-Ordinals argüman, Ordinals’ın Bitcoin ağının boyutunu şişirmesi nedeniyle insanların yeni node’lar kurmasını zorlaştırması ve bu yüzden merkeziyetsizliğin önüne taş koyduğuydu. Bunda haklılık payı olsa da ben uzun vadede Ordinals’ın merkeziyetsizlik yönünde pozitif etkisi olduğunu düşünüyorum. Yaklaşık 4 yılda bir, Bitcoin’de bir blok kazmanın ödülü yarılanıyor. Bitcoin ağında madencilerin bir bloktan kazandığı ücret ise aslında çok değil. Yani blok ödülleri olmazsa kimse madencilik yapmaz. Madenciler için bir motivasyon olan kazma ödülünün 4 yılda bir azalmasının Bitcoin fiyatının artışı ile dengelenmesi gerekiyor ki madenciler hala blok kazmaya devam etmek istesinler. Diğer bir çözüm ise bloka olan talebin artması. Bloka talebin artması o ağdaki aktivitenin ve işlemlerin fazla olduğunu gösterir. Bir bloka gelen işlem için sınırlı sayıda yer var. Ağ meşgul olduğunda bu sınırlı blok space’e girmek için kullanıcılar daha yüksek ücret ödemek durumunda kalıyor. Böylece madenciler blok oluşturduklarında daha yüksek ücret alıyorlar. Bu yüzden uzun vadede ağa aktivite getiren her yeniliğin Bitcoin’in merkeziyetsizliğine katkısı olduğunu düşünüyorum.

OrdinalSafe ile ilgili gelecek planlarınızdan bahsedebilir misiniz?

Aslında amacımız Ordinals dendiğinde akla gelen cüzdan olmak. Tabii bu yolda ilerlerken farklı hedefler de mevcut. Bu hedeflerden birisi “Mint with OrdinalSafe”. Bu özellik kullanıcılara istedikleri Ordinals NFT’lerini oluşturma fırsatı sağlayacak. Aynı zamanda bir UTXO ve Ordinals indexer üzerine çalışıyoruz. Hazır olduğunda OrdinalSafe’in 2. versiyonunu çıkaracağız ve böylece kullanıcılara çok daha pürüzsüz bir Bitcoin deneyimi sunacağız. Bu yeni versiyonda bir işlemi onayladığınız anda satın aldığınız NFT’yi cüzdanınızda görebileceksiniz. Bu özelliğin kullanıcı deneyimi açışından önemli olduğunu gözlemledik. Çünkü şu anda bir NFT satın aldığınızda işlemin gerçekleştirilmesi bazen bir saat bile sürebiliyor. Bu durum Bitcoin ağındaki blok çıkışının yavaş olmasından kaynaklanıyor. Bu yavaşlığın başka blokzincirlerden gelen kullanıcılarımızca garip karşılandığını hatta satın almada bir şeyleri yanlış yaptıklarını düşündüklerini gördük. Biz kullanıcı NFT’sini satın almayı onayladığı anda cüzdanında göstererek yaşadığı bu stresi ortadan kaldıracağız. Bu deneyimi sadece NFT alım-satım işlemlerinde değil her türlü işlemde sağlayacağız.

Globalde görünürlüğümüz artacak

Bunların dışında farklı pazaryeri, aggregator ve explorer’larla entegrasyon için konuşuyoruz. OrdinalSafe ekibi olarak Bitcoin Miami2023 konferansına da davet aldık. Global’deki görünürlüğümüzün arttıracak ve entegrasyonlarımızı hızlandıracak bu konferansta en iyi 10 startup’tan biri olarak ürünümüzü sunmaya hak kazandık. Ekipçe sistematik bir şekilde kullanıcı deneyimlerini ve teknolojik altyapıları araştırıyoruz.

Chainway’in Ordinals alanında üzerinde çalıştığı farklı projeler de var mı?

Aklımızda birkaç farklı proje var. Bunlardan bir tanesi SatCats. Bu NFT projemizde Ordinals’a oyun teorisi ve şans heyecanını getirmeyi planlıyoruz. Şu anki Ordinals NFT’lerinde doğrulanabilir bir rastgelelik yok. Biz bu rastgelelik ve oyun faktörünü Ethereum ve Bitcoin ağlarıyla yapacağız. Ethereum’da mint pass mintletip, bunlar yakıldığında elde edilen rastgele farklı karakterlerdeki NFT’leri Bitcoin ağında OrdinalSafe adresine yollayacağız. Rastgelelik kısmını Ethereum’da çözeceğiz ve aynı zamanda Ordinals ekosistemindeki ilk cross-chain koleksiyonunu yapmış olacağız.