Washington’ın politika oluşturma süreçlerini değerlendirirken hükümetlerin de özünde insanlardan yani duygusal yanlılıklarının karar vermelerine ciddi etkisi olduğu bilinen yaratıklardan oluştuğunu unutmamak gerekir. 

Geçtiğimiz günlerde kripto sektörüne yönelik ABD’de atılan bazı yaptırımsal adımların tehlikeli bir politika sinyali olduğuna dair bir uyarı yapmıştım. Bu eğilime dair kaygılarım devam ediyor ancak DC’de çok iyi bağlantıları olan iki insan sayesinde bu konuya bakışım biraz daha detaya yöneldi. Bu kişiler bana başta öfke ve utanç olmak üzere belirli duyguların politika kurgulama sürecinde nasıl rol oynayabildiğini detaylı biçimde anlattılar. 

Bu durum bana ister ABD Anayasası gibi demokratik kurgularda isterse açık kaynak yazılım topluluklarında olsun net ve anlaşılır kuralların ne kadar önemli olduğunu hatırlattı. 

İntikam amaçlı düzenlemeler

Son birkaç aydır “Sağ ol Sam!” dediğimiz durumlar oldu ama intikam, bunların içinde en önde geleni olabilir. Kraken, Coinbase, Paxos ve Binance ve benzeri yapılara yönelik sert müdahaleler FTX’in kurucusu Sam Bankman-Fried’i cezalandırmaya yönelik arzudan kaynaklanmış olabilir.

Kaynaklarım Biden Yönetimi’ndeki kişilerin ve her iki partidekilerin kafa yapısının bu yönde olduğunu söylüyorlar: “Politikacıların mahremine girip, ortalığa para saçıp sonra da onları öyle dımdızlak bırakamazsınız. Bunu yaparsanız büyük bir bedel ödersiniz.” Kaynağım FTX çöküşünden önce çoğu Demokrat olan ama aralarında Cumhuriyetçilerin de bulunduğu birçok politikacının FTX’den toplam 74 milyon dolar bağış almalarına ve “etkin altruzim” iddiasındaki Bankman-Fried ile ilişkilerine vurgu yapıyordu. (CoinDesk’in bir araştırmasına göre ABD Kongresi’ndekilerin üçte birinin SBF veya yakınlarından para aldığı görülüyor.)

Bu sektördeki hemen hemen herkes Bankman-Fried’in hatalarının üzerini örtmek istemiyor ve hatta daha net düzenlemelere olan ihtiyacı dile getiriyor. (Aslına bakarsanız SBF’nin yaptıkları adil bir düzenlemenin kenara koyulmasına ve SEC gibi kurumların kendi uygulamalarını oluşturmalarına zemin hazırladı.) Burada asıl tedirgin edici durum bu olaya karşı orantısız ve kaprisli yaklaşımın esas hale gelmesi.

Yaptırım amaçlı düzenleme mantığının bir kenara bırakılıp intikam amaçlı düzenleme yapıldığı bir dönemin eşiğindeyiz. 

Kripto sektöründeki milyonlarca yatırımcı, çalışan ve geliştirici birkaç sahtekarın yaptıklarının günahını çekiyor. Ancak asıl konu şu ki blok zinciri geliştiricilerinin herhangi bir ülkeye muhtaç olmamalarından dolayı ABD bu önemli alandaki teknolojinin yönünü belirleme şansını kaybetmek üzere. Diğer hiçbir gelişmiş ülke bu yeni teknolojiye bu kadar düşmanca bir yaklaşım göstermiyor.

Dijital varlıkların ve blok zinciri inovasyonlarının ABD topraklarının dışına kaçacağına dair genel kabul gören bir görüş oluşuyor. Eğer ABD haydut devletlerdeki kötü amaçlı kişilerin teknolojiye erişimini engellemek istiyorsa bu yaklaşımı ile bu amacını zora sokmaktan başka bir şey yapmıyor.

İyi haber şu ki bu anlamsız tavrın sürdürülmesi mümkün değil. Aynı duygusal patlamalar gibi zamanla sönümlenecek. Bu anlık öfke yerini daha akılcı bir politikaya bırakacak. Buna rağmen kripto yatırımlarını, girişimcilerini ve inovasyonu çekme noktasında önemli bir yara alındığı da bir gerçek. ABD’de hemen hemen her sektördeki önde gelen isimler kripto işinden büyük bir kaçış ve çıkış olduğunu dile getiriyorlar.

Buna ister “kriptoya karşı topyekûn savaş” deyin ister önemli olmayan bir yara olarak görün sonuç değişmiyor. Birçok kişi son dönemde ortaya koyulan kriminal ve sosyal suçlamaların bir mesaj olduğunu ve ABD topraklarında iş yapmanın riskli olduğunu düşünüyor.

Bu mesaj iki şekilde kendini gösteriyor. Ortaya koyulan düzenleme aksiyonları o kadar senkronize ki tesadüf olduğuna inanmak zor. İkinci olarak, tam da bu dönemde Beyaz Saray bir yıl önceki açık fikirli raporunun tersi bir radikal rapor açıklıyor. Demokrat Parti’de önemli bir figür olan Elizabeth Warren’ın Politico’daki manşetteki ifadeyle “Kripto karşıtı bir ordu” kurma çabası da işi kolaylaştırmıyor. 

Yöneticileri kim kontrol ediyor?

“DC aslında House of Cards dizisindeki gibi değildir. Veep dizisindeki gibidir.”

Bu sözlerin sahibi bu yazıya temel teşkil eden kaynaklarımdan biri olan (diğeri adını açıklamak istemedi) ve aynı zamanda Crypto Council for Innovation’ın CEO’du olan Sheila Warren. 

Aslına bakarsanız House of Cards dizisinde Kevin Spacey’nin canlandırdığı Frank Underwood gibi sinsi komplolar düzenleyenlerin eline kalmadığımızı bilmek içimizi rahatlatıyor. 

Ancak diğer taraftan insani zayıflıkların devlet kurumlarını bu tür abuk durumlara sürükleyebildiğini görmek de üzücü. 

Fransız düşünür Montesquieu’nün “güçler ayrılığı” doktrininin temelinde de bu hem kötücül hem de gülünç olan insani zaaflardan korunmak yatar. Güçler ayrılığı toplumun çıkarlarını yozlaşmış yöneticilerin yapacaklarından koruyan modern sistemin özünü oluşturur. Bu fikirler ABD Anayasası’nın de içine girmiş ve hükümetin üç bağımsız yapıdan oluşmasını öngören Westminster Sistemi’ni oluşturmuştur. 

Bu fikirler paranın, varlıkların ve bilginin yönetiminde “güvenilir bir üçüncü taraf aracıya” gerek olmadığını söyleyen blok zinciri temel fikriyle de paraleldir. Aracılara ve temsilcilere güvenmek durumunda kalmak bizi kırılgan kılar.

Ulus devlet yapısını “ağ devlet” yapısına dönüştürmek gerektiğini söyleyen bir radikal değilim. Ancak bu yeni teknolojilerin insanlara alternatif, merkeziyetsiz ekonomik sistemlere geçme şansı sunmasını ve politikacıların üzerlerinde baskı kurmasını önemsiyorum. 

“Kriptoya karşı savaş” durumunun ABD ve piyasa demokrasisi yaklaşımını ciddi bir tehlikeye sürüklediğinden ve teknolojik liderliğini kaptırmasına neden olacağından endişeliyim. Ancak teknolojinin kendisinin politik sistem üzerinde bir düzeltici etki oluşturacağına yürekten inanıyorum.