Bitcoin’in varlık nedeni nedir?

Büyük finansal kurumların son dönemde ardı ardına gelen açıklamaları en önemli kripto para olan bitcoin’in kurumsal dünyayla entegrasyonu konusunda sürecin hız kazanmakta olduğunu gösteriyor. Bu da bitcoin’in gayesi ve varlık nedeniyle ilgili henüz net cevap bulunamamış soruların gündeme gelmesine neden oluyor. 

Bitcoin altın gibi bir değer taşıma alternatifi mi? (Buna Michael Saylor perspektifi diyebiliriz.)

Herhangi bir nedenle mevcut finansal sistemin dışında kalanlar için bir ödeme aracı mı? (El Salvador perspektifi.)

Güç odaklarına meydan okuyan bir aktivist aracı mı? (İnsan Hakları Derneği perspektifi.) 

Çok açık görüşlü bir düşünde tarzının ürünü olan, kullanıcıların değerli içeriklerini yazabildikleri durdurulamaz ve engellenemez bir kayıt platformu mu? (Taproot Wizards perspektifi.)

Ben burada “yukarıdakileri hepsi” cevabını beğeniyorum.

Ancak ABD Sermaye Piyasaları Kurumu (SEC) BlackRock’ın ya da WisdomTree’nin ya da Invesco’nun borsa üzerinde işlem gören fon (ETF) başvurularını kabul ederse ki buradaki ederse ki ederse vurgu yapmak isterim zira SEC’in son dönemdeki tavrı malum, ve Fidelity, Charles Schwab, Citadel ve diğer bazı kurumların ortaklaşa oluşturdukları yeni kripto platformuna destek verirse farklı tanımlara da gitmemiz gerekebilir. 

Bu tür ürünleri ana akım müşterilerine önerecek olan finansal danışmanların anlatacak basit bir hikâyeye ihtiyaçları var. Ancak soru şu: hangi hikâyeyi anlatacaklar?

Enflasyondan korunma?

Şu anda anlatılacak en dürüst hikâye bitcoin’in değeri zaman içerisinde diğer varlıklardan bağımsız biçimde değişebilen bir varlık portföyü içerisinde stabilite oluşturan ve hisse senetlerinin, tahvillerin veya emtiaların düşüşünde değeri korumaya yardımcı olan bir varlık olarak tanımlamaktır. 

Ancak finansal danışmanlar ve onların kurumsal müşterileri bu hikâyeyi yeterli bulmayacaklar. Bu yapılar risklere karşı hedge uygulama ve çeşitlendirme yapma konusunda çok tecrübeli ve bilgili olsalar da genelde bu olayların arkasında bir durum, bir gelişme veya bir başka olay bulunur ve süreci tetikler. Örneğin bir resesyon baş gösterdiğinde ve beklenen gelirler azaldığında değişken getiriye sahip olan varlıkları tahviller gibi sabit getiriye sahip varlıklarla dengelersiniz.

Genelde bitcoin için enflasyondan korunma hikâyesi de bu noktada başlar. Ve bu anlatması kolay bir hikâye değildir. 2022’de enflasyon küresel ekonominin canına okurken kripto paralarda kayıp yaşanması enflasyondan korunmanın popüler ve basit tanımı olan tüketici fiyatlarının yükselmesiyle varlığın değerinin de yükselmesi durumunu geçersiz kıldı. 

Diğer taraftan uzun vadeli bakıldığında bitcoin’in enflasyona karşı koruma sağladığı söylemi geçerliliğini koruyor. Son on yılda 150 kat değer artıran bitcoin bu varlığı elinde uzun vadeli bulunduranları diğer tüm yatırım araçlarından daha fazla enflasyona karşı korumuş oldu. 

Sorun şu ki finans sektörü kısa dönemli bir hikâye arayışında. Günü sonunda finans profesyonelleri genelde çeyreklik bazdaki performanslarıyla değerlendiriliyorlar. Yani belirli durumlara bitcoin’in nasıl tepki vereceğini bilmek istiyorlar. Bu tahmin edilebilecek bir konu değil.

Ben, Wall Street’in Saylor perspektifine meyledeceğini düşünüyorum. Sonuçta bir hikâyeye ihtiyaç var. Gerçi birçok ETF yatırımcısı fiyatının artış nedenini sorgulamadan artışı gördükleri için bitcoin’e para koyabilir. Ancak uzun vadeli değer teorisi şu anda en akla yatkın olan hikâye gibi görünüyor. 

En kolay çözüm “dijital altın” teorisini benimsemek zira bu hikâye ABD’li yatırımcılara tanıdık gelen analojiler içeriyor. Yani para politikasından bağımsız bir varlık gibi anlatabiliyorsunuz. (Konuya şüpheyle bakanlar ABD Merkez Bankası’nın faiz artışlarının hızlandığı dönemde bitcoin’in değerinin düştüğü buna karşı altının arttığını söyleyebilirler. Bu tür argümanları savuşturmanın yolu da uzun vadeli ve elde tutmaya yönelik stratejiyi vurgulamaktan geçiyor.)

Anlamı

Bu sürecin çok önemli görülmesinin bir nedeni de ortaya koyulacak hikâyenin politikayı da etkileyecek olması. Eğer bitcoin sadece yatırımcıların hedge yaptığı bir araç olarak görülürse Washington’daki düzenleme girdabına kapılabilir. Bitcoin bugün bile SEC’in öfkesinden biraz da olsa sıyrılmış gibi görünüyor. SEC’in hemen hemen tüm kripto paralara menkul kıymet damgası vurduğu bu günlerde böylesi bir algı düzenleyicilerin bitcoin’in fiyatının dışında kullanım alanlarını da azaltmasına neden olabilir.

Bunlar arasında müşteriyi tanıma, mahremiyet gibi konular sayılabilir. Eğer mevcut düzen bitcoin’i bir para çeşidi olarak tanırsa daha fazla mahremiyet isteği güçlenir. Ancak ABD’deki tartışmalar bir değer saklama temelli yatırım stratejisi üzerinden şekillenirse insanların düzenleyicilerin talep edeceği daha sert KYC uygulamalarına direnmeleri zorlaşır. 

Mevcut kanunlara ve düzenlemelere uyumun hayatın bir parçası olduğu kurumsal yatırımcıların bu tür bir gözetleme talebini uygulamakla kaybedecekleri bir şey olmaz. (Hatta müşteri talebinin artmasıyla birlikte kazanacakları da artabilir.)

Bitcoin protokolünün finansal kapsayıcılık için bir araç veya dünyada baskı altındaki insanlara bir çare olmasını umut edeler için bunlar hiç de iyi haberler olmasa gerek. 

Ayrıca Bitcoin temelli NFT’ler gibi yeni nesil yaklaşımlar üzerinde çalışan geliştiriciler de bu haberden pek memnun olmayacaktır. Borsa seviyesinde KYC gerekliliği bu tür projelerin ana akıma çıkmalarını zorlaştırır.   

Neyse biraz nefes alalım. Bitcoin fanatiklerinin söylediği gibi: “Bitcoin’in umurunda değil.” Ağ, Washington’un veya Wall Street’in token’larla veya borsalarla ne yapmak istediğinden bağımsız biçimde blok üzerine blok koyarak çalışmaya ve büyümeye devam ediyor. 

Bitcoin protokolü durdurulamaz. Aslında ETF onaylanırsa ve ana akım sermaye bitcoin’e akmaya başlarsa ve böylelikle fiyatın artması ve daha fazla hash gücü oluşturulması mümkün olursa ağın durdurulamazlığı da daha da pekişir.

İnovasyon üretenler bu durdurulamaz, açık ve sansürlenemez protokolü kullanarak yenilikler yapmaya devam edecekler. Washington/Wall Street ne düşürüşe düşünsün Bitcoin’e dair yeni kullanım senaryoları oluşmaya devam edecek. 

O zaman bu kurumsallık konusundan öğrenilecek en önemli ders şu olmalı: etiketleri ve geleneksel rolleri reddeden Bitcoin ile onu tanımlamaya ve kontrol etmeye çalışan kurulu düzen arasındaki kedi-fare oyunu yoğunlaşarak devam edecek. 

Bence bu kovalamacanın kazananı fare olacak.