Avrupa’da regülasyon Travel Rule ile gücünü artırıyor. Öte yandan Paris’te bir mahkeme ‘kod kanundur’ dedi. Hangi yaklaşım ağır basacak zamanla birlikte göreceğiz.

2023 Kripto Regülasyonları İçin Kilometre Taşı Oldu

2023 yılı kripto regülasyonları bakımından hatırlanacak bir yıl. Önce Avrupa Kripto Varlık Piyasaları Tüzüğü (MiCA) ile Belirli Kripto Varlık ve Fon Transfer Mesajlarında Bulunması Gerekli Bilgiler Tüzüğü (TFR) kabul edildi. Her iki düzenleme de tüzük seviyesinde olduğu için tüm AB ülkelerinde doğrudan uygulanacaklar. Daha sonra ABD Kongresinde kriptoya dair kanun taslakları tartışılmaya başlandı.

Birleşik Krallık’ın lisanslı kuruluşlar haricinde kripto varlıkların reklam ve tanıtımını yasaklayan ve tanıtıcı faaliyetleri belirli kuralları tabi tutan düzenlemesi Ekim ayında yürürlüğe girdi.

Kasım ayında Malta’da yapılan konferansta Avrupa Birliği üye devletlerinin finansal hizmetler kurumlarından temsilciler MiCA’nın yeknesak ve etkin uygulanması amacıyla görüş alışverişinde bulundu. Panellerde ABD’nin Vadeli Emtia İşlemleri Komisyonu’ndan (CFTC) ve Amerikalı özel sektör paydaşlarından temsilciler de konuştu.

Türkiye’deki Güncel Gelişmeler

Yıl sonuna doğru yaklaşırken Türkiye’de ‘travel rule’ ve kripto varlık hizmet sağlayıcıların lisanslanmasına yönelik bir regülasyonun hazırlık çalışması yapıldığı bilgisi resmi kaynaklar tarafından telaffuz ediliyor. Bu konuya dair hem kamu tarafında hem de sektör temsilcileri arasında toplantılar yapıldığı da biliniyor. Kriptoya dair bir yasa tasarısı meclisin bütçe görüşmeleri ile siyasetin yerel seçim gündemi arasında kendisine yer bulabilecek mi göreceğiz.

• İlginizi çekebilir: "Dijitalin Siyaseti": AK Parti'den Kripto Varlıklara Dair Açıklama

Özellikle Finansal Eylem Gücü’nün (FATF) transfer mesajlarındaki asgari içeriklere dair önerilerinin – “travel rule” – kripto varlık transferleri için de uygulamaya koyulması Türkiye’nin FATF riskli ülkeler sınıflandırmasında gri listeden çıkması için asgari gerekliliği teşkil ediyor. Bu doğrultuda, yeni hükümetin finansal politikaları ile birlikte düşünüldüğünde, bu konunun öncelikli olduğu söylenebilecektir.

Travel Rule Kriptoda Nasıl Uygulanacak?

Avrupa Bankacılık Kurumu (EBA) da 24 Kasım günü kripto varlık transferlerinde bulunması gerekli asgari içeriklere dair bir rehber taslağını yayınladı ve kamuoyu görüşüne açtı. Rehberde; kripto transferlerinde tüm işlem taraflarına ilişkin isim, adres ve kimlik numarası bilgilerinin tam olmaması halinde alıcı tarafın kullandığı hizmet sağlayıcının transferi reddetmesi gerektiği ve 1.000 EUR tutarı aşan transferlerde transfer taraflarından birisi şahsi cüzdan ise cüzdan sahipliğinin doğrulanması gerekliliği dikkat çekiyor.

Rehberde ayrıca kripto varlık hizmet sağlayıcıların transfer hizmeti için desteklediği blok zincirlerin birbirleri ile uyumlu çalışabilen, sektör standartları ile uyumlu ve veri güvenirliğine sahip zincirler olması gerektiği bildiriliyor. Yeteri kadar detaylı ifade edilmemiş olsa da, bu kısımda sağlam ve güvenilir yönetişime sahip ve aralarında köprü bulunan zincirlerin kullanımının teşvik edildiği yorumunda bulunabiliriz.

Sektörde mevcut finansal sistem ile uyumluluğa ve iş birliğine önem veren merkezi kuruluşlar da mevcut; ancak kripto transferlerini alelade bir fon transferine indirgeyen bu denli kısıtlamalar sektör uygulamalarının gerçekleriyle ne derece uyuşacak hala bir merak konusu. TFR Tüzüğü birçok yerleşik finansal kuruluşun kripto varlık hizmetlerini girişini teşvik edebileceği gibi, Avrupa merkezli kripto varlık platformlarına olan müşteri talebine önemli bir darbe de vurabilir. Ayrıca, blok zincirinde yapılan hangi tür işlemlerin TFR kapsamında bir transfer teşkil yeteri kadar net bir şekilde tanımlanmamış. Örneğin bazı akıllı protokol işlemleri veya gelecekte çıkabilecek yeni tip blok zinciri işlemlerinin Travel Rule kapsamında olup olmadığı muallakta kalabilecektir.

• İlginizi çekebilir: Avrupa Birliği Kriptonun Çevresel Zararlarını Araştırıyor

Bu nedenlerle kripto regülasyonlarının somut olarak uygulanması öncesinde birçok detaylı rehber ve tebliğ hazırlanması gerekecektir ve bu ikincil düzenlemelerin sektörün görüşleri gerçekçi bir şekilde toplanmalıdır.

Kod Kanun Mudur? Paris Ceza Mahkemesine Göre Evet

Bir yanda Travel Rule ve lisanslamaya dair regülasyonlar tartışılırken, bu perspektifin tam tersi yönünde bir mahkeme kararı da kripto hukuku dünyasında tartışmalara neden oldu.

Platypus merkeziyetsiz finans platformundan geçtiğimiz Şubat ayında 8.3 milyon EUR değerinde varlığın protokolde bir açıktan faydalanarak “çıkarılmasına” dair Paris mahkemesinde görülen ceza davasında sanığın bilişim sistemine girme, dolandırıcılık ve kara para aklama suçlarından beraatine karar verildi. Mahkeme gerekçesinde, sanık Mohammed M.’nin yalnızca kodun kendisine izin verdiği ölçüde kod ile etkileşime geçtiğini, akıllı protokole karşı ile yetkisiz veya tahrif edici bir fiilde bulunmadığını ve sadece mevcut halini kullandığı gerekçesiyle cezalandırılmasına yer olmadığına karar verdi.

Her ne kadar tazminat veya sebepsiz zenginleşme sorumluğunun ayrıca incelenmesi gerekirse de bu karar cezai fiiller bakımından ‘kod kanundur’ (code is law) manifestosu lehine bir kaynak olacaktır.