Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek'in geçen hafta yayımlanan röportajında, beklenen kripto varlık kanun taslağı ile alakalı beklenen bazı açıklamalar yapıldı.

2020 yılından beri birçok farklı taslakta çalışılan kripto varlık kanun taslağının yürürlüğe girmesi için 2024 senesini beklediğimi daha önce CoinDesk yazılarımda ve web3 brew bültenimde belirtmiştim. Hem OVP hem de Şimşek’in açıklamalarının da bu yönde olduğunu görebiliyoruz. 

KVKK, DMA ve kripto varlıklara yönelik kanun çalışmaları 2022 son çeyreği bütçe öncelikleri ve 2023 senesinin seçim gündemi sebebiyle duraksamaya uğramıştı. Bu sırada global olarak kripto endüstrisine güvenin düşmesi ise bu duraksamaya artı bir dayanak oluşturdu. Tether, FTX gibi büyük davalar birçok ülkede regülasyon çalışmaları için "bir bekleyelim ve görelim; ABD'de karar, AB'de regülasyon çıksın biz de kendimize uydururuz" dönemiydi. Malum, yeni bir teknolojinin getirdiği daha keşfedilmemiş birçok risk regülatörleri korkutuyor. Ancak biraz derin nefes alabiliriz; yavaş yavaş davalar sonuçlanıyor, AB’de regülasyon etkileri özellikle kripto varlık hizmet sağlayıcıların iç işleyişleri açısından görülüyor, ABD’de yeni kararlar çıkıyorken bizim de artık kripto kullanıcı kapasitesi Avrupa’da 1 dünyada 4. Sırada görülen bir ülke olarak regülasyon çalışmalarımızın ilerlemesi gerekiyordu. Şimdi biraz Sn. Şimşek’in açıklamalarına bakalım.

Tanımlama 

Bir regülasyonun mihenk taşlarından biri "tanımlamalar"dır. En başta tanımlamaların doğru yapılmadığı bir regülasyonda amaca yönelik bir çalışmadan söz edemeyiz.

Daha önceki taslak çalışmalarda tanımlar noktasında globalin gerisinde kalmıştık. Şimşek'in belirttiğine göre, yeni taslakta yer alan kripto varlık tanımı, 2021'de TCMB tarafından yayımlanan yönetmelikteki tanımla benzerlikler taşımakla birlikte bazı farklılıklar da içeriyor.  Kripto varlıklar "değer veya hak ifade edebilen gayri maddi varlıklar" şeklinde tanımlanacak. Bu tanımda AB MiCA (a digital representation of a value or of a right) ile uyumlu olarak "değer ve hak" kavramlarının ele alınması olumluyken kripto varlıkların gayrimaddi varlık olarak tanımlanması sürdürülüyor. %50 bir kazanım olarak görebiliriz ancak yine de bu durumu global bakış açısına ve düzenlemelere uyumsuz buluyorum. TCMB’nin bakışından çıkılmaması son 2.5 senedir tanımlama konusunda İcra Mahkemesi’nin verdiği karar haricinde bir ilerleme kat edemediğimizi ortaya koyuyor. Kripto varlıkların doğası ve kullanım alanlarının genişlemesi göz önünde bulundurulduğunda, bu tanımın yeniden gözden geçirilmesi gerektiğini yinelemek gerekiyor.

• İlginizi çekebilir: Türkiye Kripto Yasal Düzenlemesi Ne Durumda?

SPK 

Kripto varlık  hizmet sağlayıcılarının lisanslanması, kuruluş şartları, organizasyonel yükümlülükler gibi şartlar için ana düzenlemede  mevcut aracı kurumlar modeli baz alınarak gerçekleştirilecekken detaylar SPK'nın ikincil düzenlemeleriyle açıklığa kavuşacak gibi görünüyor. 

Bu beklenen bir gelişme ki bu durum piyasaya yeni girecek oyuncuların da güvenini sağlayacak. Ancak, globalde yeni trend kripto varlıklar için ayrı bir regülatör ayağının kurulması yönünde olduğunu belirtmek gerekiyor. 

Diğer taraftan açıklamada buna dair bir nüans bulunmasa da önceki taslaklarda gördüğümüz üzere uyum süresi ülkemizdeki global yatırımların risk alması açısından önemli. Uyum süresinin kısalması teknik ve operasyonel hazırlığın daha pahalıya mal olması sonucunu doğurduğu için ülkemizdeki global yatırımların geri çekilmesine sebep oluyor. Bu duruma sebep olabilecek diğer bir unsur ise global hizmet sağlayıcılar ve lokal hizmet sağlayıcılar arasındaki yükümlülüklerin dengesiz bir şekilde belirlenmesi.

Vergilendirme 

Vergilendirme konusunda ise, henüz bir düzenlemenin olmaması ve bunun ayrı bir düzenleme ile ele alınacak olması, konunun aceleye getirilmeden, dikkatlice ele alınacağının bir işareti. 

Zaten Vergi Konseyi 3 senedir bu alanda global örnekleri yakından takip ederek detaylı bir çalışma yapıyor. Global düzeyde vergilendirme konusunda henüz bir konsensüs oluşmadığı görülüyor. Hala süren ve bence 2024 senesinde global zirvelerde daha çok öne çıkacak vergi tartışmalarını takip ederken OECD, FATF, IMF gibi uluslararası politika yapıcıların görüşleri ve case studyleri önem taşıyor. Bu yaklaşımın ülkemizde de devam etmesi kripto varlıkların vergilendirilmesi konusunda daha sağlam bir temel oluşturulmasına yardımcı olabilir. 

Listeleme 

Kripto varlık ekosisteminde kullanıcı kazanımlarının önemli bir tarafı ise yeni listelenen varlıklar. Bu bağlamda kripto varlıkların borsalarda listelenmesine müdahale edilmemesi olumlu bir politika olarak değerlendirilebilir. 

FATF 

Diğer taraftan Düzenlemenin, Türkiye'nin FATF tarafından belirlenen gri listeden çıkmasına katkı sağlayacağı belirtiliyor. 

Bu, Türkiye'nin uluslararası finans dünyasında daha güvenilir bir konuma gelmesini sağlayacaktır. Yeni teknoloji regülasyonlarında en önemli bakış açılarından birisi risk ve inovasyon arasındaki dengenin sağlanmasıdır. Umarım ülkemizde hem ana hem de ikincil düzenlemeler, inovasyonu teşvik eden bir bakış açısıyla geliştirilir. Regülatörlerin yeni bir teknolojide kısıtlamalara gidip risk odaklı yaklaşımla düzenlemeleri ilerletmesi maalesef ki ekonomiye katkısı olabilecek gelişen bir sektörün ülkemizden çekilmesine yatırımların ve yeni işgücü imkanlarının önünü kesmesine sebep olabilir. 

• İlginizi çekebilir: Özel Dosya: Gündemdeki Vergi Çalışmaları Kripto Sektörü için Ne Anlama Geliyor?

Bu bağlamda AB’nin uygulamasını çok iyi yaptığı üzere kamu paydaşları ve sektörün görüşlerinin alınması ve bu görüşlerin değerlendirilerek ortaya konan taslağın paydaşlarla beraber geliştirilmesi çok önemli.

Bu açıklamalar ve planlar, Türkiye'nin kripto varlık alanında nasıl bir yol izleyeceğine dair bizlere fazlasıyla ipuçları veriyor. Ancak her zaman göz önünde bulundurmak gerekir ki bu tür regülasyonların piyasasayı nasıl şekillendireceği, kuralların lafzından öte ne kadar güvenilir ve şeffaf uygulanacağına bağlı. Yaklaşık 5 senedir yakın bir şekilde Türkiye kripto ve blok zinciri ekosisteminin içerisinden biri olarak Türkiye'nin bu alanda globalde değer gören bir yetenek havuzu olduğunu rahatlıkla söyleyebilirim. İşte tam da bu potansiyeli gerçekleştirmek için liberal ve inovasyonu destekleyen adımlar görmek bizler için umut verici olacak.