Özel Dosya: Gündemdeki Vergi Çalışmaları Kripto Sektörü için Ne Anlama Geliyor?

Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, vergi kayıp ve kaçağını önlemek için eloktronik ortamda yapılan ödemeleri yakın takibe aldıklarını bugün Anadolu Ajansına verdiği röportajda aktardı.

“Elektronik ortamda mal ve hizmet alımı yapan 250 bin riskli mükellefi analize tabi tuttuk”

Şimşek, ticaret hacimlerinin vergi yükümlülüklerine yansıması için Gelir İdaresi Başkanlığının bankalar, fintechler ve elektronik para kuruluşlarından ilgili verileri aldığını belirterek, “Elektronik ödemelere ilişkin veriler üzerinden elektronik ortamda mal ve hizmet alım satımı yapan firmalar hakkında detaylı çalışma başlattık ve bu kapsamda ödeme kayıtlarından hareketle yaklaşık riskli 250 bin mükellefi analize tabi tuttuk" dedi

Sosyal medyadan gelir elde edip mükellef olmayanlar var

Yürütülen vergi çalışmalarında sosyal medya uygulamalarından gelir elde edenleri de takipe aldıklarını belirten Şimşek, “Ekiplerimiz hem sahada hem de veri analizleriyle çalışmalarını sürdürüyor” dedi ve sözlerine şöyle devam etti:

"Başta fenomenler olmak üzere, Instagram, Twitch, TikTok ve Facebook gibi sosyal medya uygulamalarından gelir elde edip, bu gelirleri beyan etmeyenler hakkında çalışma başlatıldı. Bu kişilerin tahsilat yöntemi olarak genellikle elektronik ödeme kuruluşlarını tercih ettikleri dikkate alınarak, analizin kapsamı sosyal medya uygulamalarını da kapsayacak şekilde genişletildi. Bu kapsamda sosyal medya uygulamaları üzerinden gerek içerik sağlayıcı olarak gerekse mal veya hizmet satışı gerçekleştirerek gelir elde eden çok sayıda kişi tespit edildi. e-Ticaret ve sosyal medya uygulamalarına yönelik yapılan analiz çalışmaları sırasında gelir elde ettiği halde hiç vergi mükellefiyeti bulunmayanlar tespit edilerek gerekli işlemler başlatıldı."

Fenomenler için izaha davet yolunu açık bıraktı

Bakan Şimşek, sosyal medyadan veya türlü yollarla elde ettiği kazancını beyanlarına eksik yansıtan ya da yansıtmayanlar için gönüllü uyum ve izaha davet yöntemlerinin de sürecin içerisinde olacağını ayrıca belirtti. 

Mehmet Şimşek’in bugünki açıklamalarını Ocak ayında gelmesi beklenilen Türkiye kripto düzenlemeleri perspektifinden konun uzmanlarıyla değerlendirdik.

Vergi ve Fenomen Hareketlerinde Avrupa Uygulamaları

Web3 Brew Küratörü Nesibe Kırış, Türkiye'nin yayınlayacağı vergi düzenlemeleri için Avrupa'daki benzer modellerin yakından takip edilmesi gerektiğini söyledi.

Kırış, bu doğrultuda bir düzenleme beklediğini paylaşarak: "Daha önce Türkiye Vergi Komitesi'nin 2022 yılında hazırladığı kapsamlı bir rapor var; burada dünyadaki örnek vergi uygulamaları karşılaştırılarak Türkiye için en optimal seçeneğin belirlenmesi amaçlandı," dedi.

Türkiye'nin kripto düzenlemelerindeki temel motivasyonun FATF gri listesinden çıkmak olduğunu söyleyen Kırış, uyumlu bir düzenlemenin olası olduğunu ifade etti: "Yeni düzenlemelerin FATF standartlarına uygun şekilde kripto vergilendirilmesini içermesi gerektiğini ve belli bir kripto varlık üzerindeki transferleri ve kazançları vergilendirmek anlamına geleceğini" belirtti.

Kırış, görüşlerinde kripto sektöründe şirketlerin yaygın olarak kullandığı fenomen pazarlama yöntemine özellikle Türkiye’de dikkatle yaklaşılması gerektiğini belirterek “Son yıllarda ülkemizde yayınlanan dolandırıcı fenomen vakaları dolayısıyla fenomenlerin finansal hareketleri, Bakanın bugün de paylaştığı gibi, öncelikli konular haline geldi” dedi.

Nesibe Kırış

“Vergi alanından önce kripto varlık alım satım platformlarının düzenlenmesini bekliyorum”

Konuyla ilgili değerlendirmelerini paylaşan Solak & Partners Law şirketi Partner avukatı Elçin Karatay Türkiye kripto düzenlemelerinde öncelikli olarak platformları işaret etti.

“Kripto sektöründe vergilendirme çok uzun süredir konuşulan bir husus. Bu konuda bir mevzuatımız olmadığı gibi yürürlükte olan mevzuatın ne şekilde uygulanacağına ilişkin açıklamalar ve rehberler de maalesef bulunmuyor. Bu konuda bir mevzuat çıkacağı kesin ancak öncelikle kripto varlık alım satım platformlarının düzenlenmesini bekliyorum. Bu düzenlemenin ardından vergi alanına odaklanılacağını düşünüyorum. Yurt dışında birçok ülkede kişilerin beyanname verdiğini görüyoruz. Ancak Türkiye’de herkes kendi adına beyanname vermediği için, kaynakta kesinti yapılarak vergilendirme pratik olarak daha kolay bir yaklaşım olabilir.”

“Pazarlama konusunun kripto olmasının temel faaliyet açısından fark yaratmamasın beklerim”

Bakan Şimşek’in fenomen takibiyle ilgili açıklamalarını değerlendiren Solak, sektörel bir ayrıştırma yerine faaliyet odaklı değerlendirmenin önemini vurguladı.

“Kripto pazarlama faaliyetleri açısından vergilendirmenin ilgili pazarlama faaliyetine ilişkin yapılması gerektiğini düşünüyorum. Başka bir ifadeyle, pazarlama konusunun kripto olmasının temel faaliyet açısından fark yaratmamasını ve başka alanlardaki pazarlama faaliyetleri gibi vergilendirilmesini beklerim. Bu anlamda fenomenlerin diğer alanlardaki meslektaşlarına benzer aksiyonlar alması makul olacaktır. Kurumsal reklam verenler açısından ise, nasıl yorumladığınıza bağlı olarak, kripto varlıkların ödemelerde kullanılmaması mevzuatına bakmak gerekebilir.”

Elçin Solak

“Geçmişe etkili olacak şekilde bir kripto vergi düzenlemesi ise beklemiyorum”

AVBA Legal yönetici partneri Umut Bakanoğulları düzenlemeler ile ilgili öngörüsünde geçmişe yönelik bir vergi düzenlemesi olmadığını belirterek sürecinin birbirini takip eden adımlarla birkaç fazda tamamlanacağını işaret etti.

“Kamu maliyesini güçlendirmek hükümetin enflasyon ile mücadele politikasındaki araçlardan birisi. Dolayısıyla hem yeni vergi düzenlemelerini hem de mevcut düzenlemeler kapsamındaki vergilerin toplanmasına dair denetimlerinin artmasını bekliyorum. Kriptoya özgü vergi düzenlemelerinin de kripto alım satım platformlarının lisanslanmasına dair kanun değişikliğinden kısa bir süre sonra yürürlüğe girmesi öngörülebilir. Zira böyle bir düzenleme olmadan kripto alım satım işlemlerinden bir vergi tahsilatı yapılamayacaktır. Geçmişe etkili olacak şekilde bir kripto vergi düzenlemesi ise beklemiyorum.”

Umut Bakanoğulları

Reklam verenler ve Finfluencerlar için sıkı bir dönem geliyor

Bakan Şimşek’in fenomen odağındaki açıklamalarını ayrıca değerlendiren Bakanoğulları, kripto sektörüne aşina uzmanlarla süreç yönetiminin önemini belirtti.

“Her şeyden önce ‘finfluencer’ olarak adlandırılan finans fenomenleri de sosyal medya sektörünün içinde bulunuyorlar. Dolayısıyla yapılacak yeni düzenleme ve denetimlere karşın dikkatli olmalılar. Gelirin vergilendirilmesi, gelirin ne ile elde edildiğinden bağımsız bir konudur. Bir projenin veya platformun tanıtımı karşılığında bir kripto para birimi alıyor olsanız bile, vergi kanunları uyarınca bu edinim bir gelir olarak yorumlanabilir. Bu durumda ise ilgili gelir gerekli değerleme yapılarak beyan edilmeli ve oluşan matrah sonucunda ortaya çıkan vergi ödenmelidir. Aynı şekilde reklam veren firmalar da, kaynağında kesilmesi gereken stopaj vergileri bakımından sorumlu olabilecektir. Bu nedenle her reklam verenlerin hem de fenomenlerin bu tür işbirliklerini hakkında mutlaka kripto sektörüne aşina bir mali müşavir ve vergi hukukçusuna danışması gerekmektedir.”

Fenomenler ve kripto fenomenleri şu an için ayrı ele alınıyor

GlobalB Law kurucu Avukatı Sima Baktaş gündemde olan düzenlemeler ve yoğun vergi çalışmaları hakkında mevcut ekseni tanımlayarak geleceğe olası fikirleri değerlendirdi.

"Öncelikle söylemeliyiz ki sosyal medyada fenomen olan ve bu yönde kazanç sağlayan fenomenlerin gelirleri için vergi düzenlemelerimiz mevcuttur. Türkiye'deki sosyal medya içerik üreticilerine (YouTube,Tiktok, Instagram, X  ve benzeri)  yönelik vergi düzenlemesi hakkında konuşmak gerekirse ilk olarak, yıllık 1 Milyon 900 bin Türk Lirası'na kadar olan gelirler için %15 oranında bir stopaj vergisi uygulanıyor. Diğer yandan, bu gelir sınırını aşanlar için durum biraz daha farklı. Yani, eğer bir sosyal medya içerik üreticisi yılda 1 Milyon 900 bin Türk Lirası'ndan daha fazla kazanıyorsa, kazancının bir kısmı %15'ten başlayıp, %40'a kadar çıkabilen oranlarda vergilendiriliyor. Bu düzenleme, sosyal medya üzerinden gelir elde eden kişiler için vergisel sorumlulukları daha şeffaf ve düzenli bir hale getiriyor. 

Bu da demek oluyor ki, sosyal medya platformları üzerinden ciddi gelirler elde eden içerik üreticileri, bu gelirlerini daha net bir şekilde vergilendirme sistemine dahil etmek zorundalar. Bu kapsamda Türkiye'de gelir elde eden sosyal medya fenomenlerinin vergi mükellefi olarak elde ettikleri gelirin belirli bir kısmının banka aracılığıyla otomatik olarak stopaj olarak kesiliyor. Ancak eğer bu kuralın dışında elde ettiği gelirleri beyan etmediyse, vergi kaçırmaktan haklarında ilgili yaptırımlar gündeme gelir. 

Kripto fenomenlerine gelince, kripto paraların vergilendirmesi hususu gündeme gelmektedir. Daha öncede yapmış olduğumuz hukuki değerlendirmeler ışığında kripto varlıkların kısmı tanımı her ne kadar yapılmış olsa da henüz vergilendirme kısımda gri bir alan olarak karşımıza çıkıyor. 

Özellikle bireylerin kripto para yatırımları kapsamında elde ettiği gelirlerin henüz vergisel anlamda regülasyonunun yapılmammış olması nedeni ile mevcut durumda bu kazançlardan vergiler de alınmıyor. 

Bu konuda iki görüşün olduğunu da söyleyebilirim: 

Birinci görüş; Kripto paraların herhangi bir tanımlamasına ihtiyaç yoktur eğer ortada bir kazanç varsa bunun her hâlükârda mevcut yasalar gereği vergilendirmesi gerekir diye klasik bir anlayış vardır. 

Ancak ikinci görüş olan ve son yıllarda bu görüşün daha hâkim bir görüştür; 

Kripto paraların oldukça karmaşık bir sistem olduğu, tanımlamaların net bir şekilde yapılması gerektiği, yatırımcıların kardan ziyade zarar da ettiği ve gelirin kazancı konusunda tespit edilmesinin zor olacağı, bunun için hem öncelikle kriptoların net  tanımı yapılması gerektiği ayrıca yatırımcıların kar ve zarar dengesinin tutulması gerektiği Anayasa’da vergilerin yasallığı ilkesi gereği, kanunsuz bir düzenlemenin olmayacağı ve bu aşamada vergi alınmaması gerektiği ancak yasal bir zeminde alınması gerektiği belirtilmektedir. 

Şahsi olarak ben de ikinci görüşteyim. Kripto paraların tanımı ve ilgili regülasyonların çıkması akabinde yatırımcıyı korkutmayacak, sosyal medya yasası gibi bankalar aracılığıyla stopaj olarak vergilerin verileceği bir sistem düşünülebilir. Ancak bu durum tamamen vergi uzmanlarının karar vereceği bir düzenleme olup burada hukuki görüşümü öne sürmekteyim."

Fenomenler için bireysel yatırım ve hizmet gelirleri ayrı ele alınmalı 

Fenomen vergilendirme konusunda araya kripto sektörünün girmesinin farklı bakış açıları getirdiğini belirten Baktaş, mevcut eksende bir yasal boşluğun söz konusu olduğunu söyledi.

"Ancak Fenomenlerin kripto gelirleri, eğer bireysel yatırımlarından ziyade üçüncü kişilerden alınan reklam gelirleri şeklinde ise, vergisel sorumluluklarını ihlal etme riski altındadırlar. Öyleki 2021 yılında kripto ile ödemelerin yasak olduğu bu mevcut düzende ödemelerin kripto olarak alınması Merkez Bankası tarafından yasaklanmıştı. Ancak bu yönetmeliğin de hukuka aykırı olarak yapıldığı düşünmekle beraber burada yasal boşluğun olduğunu söyleyebiliriz. Ancak kripto yasasının çıkması ile bu konu ile ilgili İlerleyen zamanlarda daha somut adımlar atılacağını düşünüyoruz. Bu nedenle hem sosyal medya fenomenleri hem de onlara reklam veren kurumsal firmalar, olası bir vergi denetimi ve düzenlemesine hazırlıklı olmalıdırlar."

  Sima Baktaş