“Degen” terimi kripto ekosisteminde gururla benimsenmiş olsa da kökeni bahis kültürüne dayanıyor ve yeterli analiz yapılmadan yüksek miktarlarla riskli ve spekülatif bahisler oynamayı ifade ediyor. Kripto topluluğunun kendisine bu yakıştırmayı yapan TradFi paydaşlarına iğneleyici bir yanıt olarak bu terimi sahiplenmesi ve bir akım haline getirmesi kulağa eğlenceli geliyor. Öte yandan, “pratikte Degen’lik” sektörün global ve lokal gelişimi için hâlâ ciddi bir bariyer.

Daha yerel ürün ve hizmetler sunmak isteyen sektör oyuncuları, farklı coğrafyalardaki profil ve davranışları yakından izliyor ve belirli periyotlarda farklı metodolojiler izleyen araştırmalar yapıyor. KuCoin olarak uzun süredir yayımladığımız “Into The Cryptoverse” araştırma serisi de bunlardan biri. Serinin 15. sürümü olan “Türkiye’deki Kripto Kullanıcılarını Anlamak” araştırma sonuçları, ilgilendiğimiz yanıtlar açısından bazı perspektifler sunabilir.

Yetişkinlerin Yarısı Kripto Yatırımcısı, Genç Kadınların Katılımında Artış Var

Çevrimiçi araştırmaya katılan Türkiye’deki yetişkinlerin (18-60 yaş) yüzde 52’si kripto yatırımcısı olduğunu beyan ediyor. Aynı serinin Kasım 2021 sonuçlarında yüzde 40 olan bu oran, aradaki acımasız ayı piyasasına rağmen yayılımda artışa işaret ediyor. Yerel enflasyon ve Türk lirasında yaşanan değer kaybı burada karşımıza çıkan belirgin faktörler. Tüm yatırımcılar arasında erkekler yüzde 57 ile baskın olsa da 18-30 yaş aralığında yüzde 47’ye ulaşan kadın yatırımcı oranı cinsiyet farkının kademeli olarak kapanmaya başlayacağına dair bir içgörü sunabilir.

İlginizi çekebilir: Kadın Çalışanlar Web3’te de Ayrımcılığa Uğruyor

Genç Jenerasyonların Öncülüğü ve “All-in” Eğilimi

Kripto yatırımcılarının baskın yaş grupları 31-44 (%48) ve 18-30 (%37) olurken yüzde 31’lik bir kesim ilk yatırımı son 3 ay içerisinde yaptığını belirtiyor. Ayrıca yanıtlar, 30 yaş ve altı yatırımcıların yüzde 54’ünün geçen yıl piyasaya girdiğini ve yüzde 33’ünün 100 bin TL’nin üstünde bir miktarla yatırım yaptığını gösteriyor. 45 yaş ve üzeri yatırımcıların baskın bölümü (%37) ise ilk kripto yatırımını 2 yıldan daha önce yaptığını belirterek üst jenerasyonların yatırım kararlarında daha sakin ve sabırlı oldukları öngörüsüne ve piyasa istikrarına destek veriyor.

Motivasyon: WAGMI, Değer Saklama ve Transfer

Tüm katılımcıların yüzde 58’i uzun vadede servet sahibi olmak için burada olduğunu söylüyor ve kriptoya duydukları güveni vurguluyor. Bu baskın beklenti; blok zinciri, merkeziyetsiz finans ve ilgili teknolojilerin tam olarak anlaşılması noktasında soru işaretleri bıraksa da ardından gelen değer saklama (%37) ve daha pratik para transferleri (%34) motivasyonları telafi edici olabilir. Sırasıyla genelin yüzde 25’i ve 17’sini temsil ederek takip eden 2 motivasyon, “yatırım portföyünü çeşitlendirmek” ve “1 günde zengin olmak”, tahmin edileceği üzere tam anlamıyla bir jenerasyon turnusolü görevi görüyor. 45-60 yaş arası yatırımcılar, yatırım portföyünü çeşitlendirmek için burada bulunanların yüzde 39’unu oluşturarak ciddi bir baskınlık sergilerken konu 1 günde zengin olma motivasyonuna geldiğinde yalnızca yüzde 10’u temsil ederek beklentilerini çok daha gerçekçi tutuyor. 

Bileği Bükülmeyen Bitcoin

Araştırma, yatırım ilgisi duyulan proje türlerinde de ilgi çekici içgörüler sunuyor. Tüm katılımcıların yüzde 71’i ve 45-60 yaş arası yatırımcıların yüzde 79’u için sektörde yatırım yapılacak ilk seçenek hâlâ bitcoin. İkinci sırada yüzde 45 ile ether ve üçüncü sırada yüzde 33 ile stabilcoin’ler (itibari kripto paralar) ise kendi içlerinde yaş gruplarına göre neredeyse homojen bir dağılım ile geliyorlar. En çok yatırım ilgisi duyulan diğer proje türleri ise sırasıyla NFT’ler (%21), metaverse (%19), meme coin’ler (%18), halka açık blok zincirler (%12) ve DeFi (%12) olarak karşımıza çıkıyor. İlk 3 dışındaki proje türlerinin daha yüksek riskli olduğu varsayımıyla, tamamının kendi içlerindeki baskın yaş grubunun da yaygın kanıya göre 18-30 değil, 31-44 yaş aralığı olduğunun altını çizmekte fayda var.

“Trendler Dostunuzdur”

Araştırma sonuçları, yüzde 70’lik bir oranla kripto paraların Türkiye’de en fazla alım satım (trade) amacıyla kullanıldığını göstererek “yatırım aracı” algısına dikkat çekiyor. Bu kullanım amacı, tüm yaş gruplarının benzer ağırlığıyla şekillenerek “yatırım motivasyonu” alt başlığında bahsettiğimiz soru işaretini daha da belirgin kılıyor. Genelin yüzde 19’u ile 3. sırada kendine yer bulan hodling/staking faaliyetleri içerisinde yüzde 27 ile 45-60 yaş grubunun liderliği, yine üst jenerasyonların uzun vadeli yatırım stratejilerine ve motivasyonlarına olan bağlılığı ile tutarlı bir görünüm çiziyor. Diğer dikkat çekici kısımlar ise yüzde 9 ile maaş ödeme/alma ve yüzde 8 ile kâr amacı gütmeyen inisiyatifler/bağışlar olarak kendini gösteriyor. İstihdam ve hayırseverlik konularında artan kripto adaptasyonu, yakın gelecekte kriptoya karşı önyargıları kırmada önemli faktörler olabilir ki benzer bir tabloya Şubat 2023’te ülkemizde yaşanan deprem felaketinde tanık olmuştuk.

İlginizi çekebilir: Kripto Bağışlar: Deprem Sürecinde Yaşananların Analizi

Kulaktan Kulağa Yayılım ve Kripto Medyanın Önemi

Kriptodan haberdar olma biçiminde yüzde 57 ile arkadaş veya aile ilk sırada geliyor. Kripto adaptasyonunda içinde bulunulan çevre ve kişisel bağlantıların önemli rolünü vurgulayan bu maddeyi sırasıyla topluluklar (%35), diğer trader’lar (%32) ve sosyal medya influencer’ları (%27) takip ediyor. Kriptodaki gelişmeleri takip etmek için en güvenilir kaynak ise genelin yüzde 59’u ve 30 yaş üstü yatırımcıların baskın görüşü ile kripto medya olarak belirleniyor. Takip eden YouTube (%41), yatırım/analiz medyası (%37), finans medyası (%36), Twitter (%34), Telegram (%29) ve Instagram (%19) listesinde alt sıralara doğru geldikçe tahmin edildiği üzere ağırlığın genç jenerasyonlar tarafında artarken üst jenerasyonlar tarafında azaldığı bir tahterevalli şeması gözlemliyoruz.

Sonuç

Araştırma sonuçlarının sunduğu verilerde cinsiyet farkının kademeli olarak kapanması, değer saklama ve portföy çeşitlendirme motivasyonları, özellikle bitcoin’e olan güven, kriptonun istihdam ve hayırseverlik amacıyla kullanımları gibi Türkiye’de sektörün gelişimi için birçok itici faktör bulunuyor. Bu avantajlar, gelecekte de Türkiye’nin şu anda olduğu gibi Web3 ekosisteminde kritik bir coğrafya olarak kabul görmesine yardımcı olabilir. Öte yandan özellikle genç jenerasyonlarda dikkat çeken, piyasayla yeni tanışmış olunmasına rağmen gelire oranla yüksek miktarlarda ve dolayısıyla yüksek riskle ve bir gecede zengin olma motivasyonuyla yapılan büyük yatırımlar, %70’i bulan kısa vadeli al-sat kullanım amacı, yeterli araştırma ve analiz olmadan yalnızca ağızdan ağıza söylentilerle veya sosyal medya aracılığıyla piyasaya giriş gibi faktörler ciddi bir “pratikte Degen’lik” imajı oluşturuyor ve ekosistemin Türkiye’deki sağlıklı gelişiminin üzerinde Demokles’in kılıcı gibi duruyor. Yine de nitelikli toplulukların sayısı ve büyüklüğü, yerel etkinlik ve buluşmalar, hackathon’lar, bootcamp’lerin yanı sıra borsa ve projelerin kullanıcı kitlelerinin “sürekli eğitim ve gelişimine” yönelik sağladığı materyal ve olanaklardaki artış Türkiye’deki bilinçli kripto adaptasyonu açısından oldukça umut verici.

Raporun tamamını buradan inceleyebilirsiniz.