Kripto dünyasının entelektüel olmaktan uzak diyarlarında bu hafta ortalığı kasıp kavuran bir Bitcoin’de Büyük Kriz tartışması vardı.

Bu tartışmadaki günah keçisi ise ücretlerdeki artıştı. 

Kısa süre öncesine kadar bitcoin işlemlerinde göreceli olarak düşük bir ücret (yaklaşık vByte başına 1 satoshi gibi bir meblağ) ödüyordunuz. Şimdilerde inskripsiyonlar ve BRC-20 token standardı gibi gelişmelerle birlikte normal işlemlerdeki cüretler bile absürt bir noktaya çıktı. Bu yazı kaleme alındığı sırada makul bir zaman dilimi içerisinde bir bitcoin işleminin gerçekleştirilmesi için vByte başına 100 satoshi gibi çılgın rakamlar söz konusuydu. 

Aslında tüm olup bitenlere bakarsanız bu ücret bile ucuz sayılabilir. Ancak bitcoin’cilerin alıştığı seviyelerin çok üzerinde olduğunu da söylememiz gerek. Bu da insanların hayal kırıklığına uğramasına neden oluyor. Aslında insanların hayal kırıklığının nedeni ücretlerin yüksekliğinden ziyade yükselme nedenleri.  

Bitcoin blok zincirinde her zaman boş blok alanı vardı. “Milyarlarca insan bitcoin kullanmaya başladığında kullanım maliyeti çok artar mı?” sorusu da her zaman gündemde olmuştu. 2015-2017 arasında yaşanan ve Segregated Witness (SergWit) ve Bitcoin Cash çatallarına neden olan Blok Savaşları döneminde bu soru çok tartışılmıştı. 

Bitcoin işlem ücretleri inanılmaz arttı çünkü çok fazla kişi bitcoin kullanmak istiyordu. Ancak bu talebin arkasında diğer insanlara izin gerektirmeyen ve değer depolayan bir para göndermek değil Bitcoin blok zincirine maymun resimleri koyup bunlar üzerinden spekülasyon yapmak vardı. 

Bu nasıl bir kafirliktir. Bitcoin ıvır zıvır için değil finansal işlemler için kullanılmalıdır.

Bitcoin’in ne amaçla kullanılması gerektiğine dair ahlaki tartışmayı bir kenara bırakırsak bitcoin’ciler hiçbir zaman, ağda işlem ücretlerinin yükseldiği dönemlerde neler yapılması gerektiğine dair net bir cevap ortaya koyamadılar. Arada sırada dile getirilen muğlak cevaplarda “insanlar sadece blok alanı için para ödesinler” ya da “serbest piyasa kendi yolunu bulur” gibi argümanlar kurulsa da yoğun talep dönemlerinde işlem yapabilenler sadece zengin kitle olabildi.

Çözüm yok mu?

Elbette ki yüksek ücretlere dair bazı potansiyel çözümler var. En fazla dile getirilen çözüm Bitcoin’in Lightning Network’ü. Bu ağ sayesinde bitcoin kolay ve uygun maliyetle gönderilebiliyor. Lightning Network’e dahil olmuşsanız ve kullanmaya başlamışsanız sihri görebiliyorsunuz. İşlemler gerçekten sihirli gibi. Hızlı ve uygun maliyetliler, tabii başarılı olurlarsa…

Ancak sorun şu ki katman 1’de işlem yapmadan katman 2’ye geçemiyorsunuz. Yani her durumda maliyetli Bitcoin blok zincirine mahkumsunuz. Yani bu durum bir binanın birinci katına çıkmadan ikinci katına gidememek gibi bir şey. Her iki durumda da ücretlerin düşmesini bekleyebilirsiniz. Ancak bu düşüş ne zaman olur, bilinmez.

Bunu çözmenin bir yolu da üçüncü tarafların saklama hizmeti vermesi olabilir. Yani bu durum bir arkadaşınızın başka bir binadan sizin gitmek istediğiniz ikinci kata bir ip çekmesi ve böylelikle pencereden girerek birinci kata uğramak zorunda kalmadan ikinci kata gitmenizi sağlamasına benzer. 

Burada tek ihtiyacınız olan biraz güven. Aslında bitcoin tam da bunlardan kurtulmak için hayata geçirildi ve uçtan uca ve bir finansal kurum gerekmeden elektronik para gönderimini amaçladı. Ancak şu da gerçek ki Lightning Network’ü kullanmanın en kolay yolu saklama çözümleri olabilir. 

Yine de içiniz tam rahat etmiyor öyle değil mi?

Ne yazık ki Bitcoin’in mevcut tasarımı dünyanın tamamının katman 1 üzerinden etkileşimde olmasına imkân veremiyor. Bu da insanların finansal anlamda özgür olmalarına dair felsefi argümanın birçok kişi için geçersiz kalmasına neden oluyor çünkü bitcoin ile bile tam anlamıyla özgür olmak pek mümkün değil. 

Yani önümüzdeki dönemde bitcoin hakkındaki tartışmalarımızın ana konusunun ödünleşimler olması gerekiyor. 

Belki de bitcoin’i saklama çözümleri üzerinden kullanmak uygun olabilir çünkü bu benim için daha kolay bir çözüm. Siz isterseniz skalama olmadan kullanabilirsiniz. Bana uyar. Belki siz haklısınız, ben yanlış düşünüyorumdur. Belki de benim paramı nasıl kullanacağım sizi ilgilendirmez. 

Asıl konu şu: Kulağa ana felsefeye aykırı gelse de saklama temelli çözümlerin kullanılması konusunu tartışmaya açık olmalı ve daha fazla tartışmalıyız. Bu dönemde bazı saklama çözümlerini kullanmanız sizi öldürmez.

Her iki yaklaşımı da kullanabilirsiniz. Bu tür önemli ödünleşimlerde netlik ve seçenek en doğal hakkımızdır.