Kripto dünyasında yeni bir efsane yayılıyor: BRC-20 olarak bilinen değiştirebilir token’lar Bitcoin blok zinciri üzerinde hayata geçti ve piyasalarda önemli bir aktivite oluşturduğu gözleniyor. Bu yeni standart önerisi Mart ayında Demo olarak bilinen bir kodlayıcı tarafından duyurulmuştu ve ilginç bir potansiyele sahip olduğu iddia ediliyor.

Bitcoin üzerinde token üretmek yeni bir fikir değil. Aslına bakarsanız kripto dünyasındaki en eski deneylerden bir olan “renkli coinler” buna çok benzer bir çabanın ürünüydü. Ancak Ordinal değiştirilemez token’lar gibi BRC’ler de Bitcoin’in Taproot güncellemesi sonrası gelen yeni özellikler sayesinde hayata geçirilebildi.

Aslında BRC-20 deneyinin özünde de bu yaklaşım var: Acaba yeni teknoloji neler yapabilir? Domo’ya ulaştığımda BRC-20 konusunda derinleşmek isteyen teknoloji arka planlı kişilerin yararlanabileceği bazı değerli kaynakları önermekten çekinmedi. Geliştiricilere yönelik en temel giriş kaynağında BRC-20’lerin nasıl hayata geçirileceğine dair bilgiler yer alırken aynı zamanda henüz tam anlamıyla çözülmemiş bazı sorunların da tartışmaya açıldığını görüyoruz. Ayrıca daha derinlemesine teknik kaynaklar da söz konusu. Youtuber pazNGMI da mintleme ve cüzdanlar da dahil bazı konulardaki açıklamaları içeren bir video yayınladı. 

Ancak Domo ve diğer bazı uzmanlar bu yeni token formatına dair finansal spekülasyonlara yönelik ciddi uyarılarda bulunuyorlar. Domo, bu deneysel standardın duyurulmasından hemen sonra “Bunların hiçbir değeri olmayabilir.  Toplu mint yaparak paranızı ziyan etmeyin” uyarısında bulunmuştu.

Bir sürü yeni BRC-20 coin’in para karşılığı el değiştirdiğine bakılırsa birçok kişinin bu uyarıları göz ardı ettiği söylenebilir. Onları suçlayamayız: Kriptoda yeni bir trende ilk giren olmak spekülatörlerin ana stratejilerinden birisidir. 

"Bunlar değersiz olabilirler"

Peki bu heyecan verici yeni teknolojiyle hayata geçen varlıklar neden “değersiz” olabilirler? Buna iki açıklama getirmek mümkün…

Öncelikle BRC-20 standardı şu anda henüz öneri aşamasında ve cüzdanlar ve borsalar nezdinde yaygın bir kullanıma ulaşacağına dair bir garantisi yok. Yakın bir gelecvekte ortalama kullanıcıların BRC-20’lere erişiminin hiç de kolay olmayacağı görülüyor. Cüzdanlar, Ordinalleri okuyabilmek için yeni özellikler geliştirmek durumundayken BRC-20’ler için de yepyeni özleliklere ihtiyaç olacak. Aynı durum borsalar için de geçerli. Domo Mart ayında yaptığı uyarıda, “Mevcut borsa altyapıları üzerinden bu token’ın ticaretini yapmak pek mümkün görünmüyor.” Bazı borsalar BRC-20’yi sisteme dahil etmek için hazırlık yapsa da piyasada akışkan hale gelmesi daha çok zaman alacak.

Standardizasyon da zaman alabilir. BRC-20’nin tasarımı tam anlamıyla sonlanmış değil. Bu da yaygınlaşmasının önünde bir engel. Teoride, Bitcoin üzerinde token oluşturmanın başka yolları da var. Ya da BRC-20 ‘ye başka geliştirmeler de yapılabilir. Eğer zaman içerisinde rakip veya başka bir standart daha hızlı yaygınlaşırsa BRC-20 dalgası müzelerde tozlu raflarda yerini alabilir. 

İkinci ve daha temelde yatan bir nokta da Bitcoin üzerinde hayata geçirilen token’ların ekonomik bir değer sağlayıp sağlamayacağının belirsiz olması. 

Bu önemli bir soru zira BRC-20’ler akıllı sözleşmelerle ve merkeziyetsiz finans sistemleriyle tamamen uyumlu halde değiller. Her ne kadar isimleri Ethereum ERC-20’den geliyor olsa da teknik anlamda bir paralellikleri yok. Zaten Bitcoin’in kendisinde DeFi unsurları mevcut değil. Yani BRC-20’leri DeFi dünyasına sokmak için köprülere ve diğer yüksek riskli yapılara gereksinim duyulacak. 

Yani bu şu anlama geliyor: BRC-20’ler mevcut durumda merkeziyetsiz otonom organizasyonların ve diğer karmaşık yapıların omurgası olarak faaliyet gösteremeyecek ve bu da faydasal bir değer oluşturmalarına ket vuracak. Bitcoin üzerindeki basit token’lar için elbette ki bazı kullanım senaryoları var ancak yapıları Ethereum üzerindeki token’lardan çok daha farklı olacak. Bu konuya başka zaman daha derinlemesine bakarız.

BRC-20’lerde şaka coin’ler üzerinden kumar oynamayı sevenler için bile önemli kısıtlamalar, sınırlamalar söz konusu. DeFi uyumunun olmaması BRC-20’lerin DeFi hizmetleri tarafından sağlanan likiditeden yararlanamaması anlamına geliyor. Yani böyle bir token’a dair tamamen spekülasyon amaçlı bir yaklaşım Ethereum’daki benzer bir token’a kıyasla çok daha az etkili olacaktır.

Aslına bakarsanız bunun hayata geçtiğini de görüyoruz. “Pepe” adı verilen bir BRC-20 token’ı alım satıma başladı. BRC Pepe ve diğer BRC-20’lerin 2 Mayıs itibarıyla hayata geçtiğindeki tahmini piyasa değeri (fully diluted value-FDV)değeri 137 milyon dolara ulaşmıştı.