Kripto borç takası şirketlerine neler oluyor? Ayı piyasası kripto sektörünün her noktasını etkilemeye devam ederken borç takası şirketleri de bundan azade kalmıyor. BlockFi, Celsius Network ve Genesis Global Trading bunlardan sadece birkaçı.

Elbette başka şirketler de var ancak bir zamanların itibarlı şirketlerinin içine düştüğü durum bu yılın en büyük hayal kırıklıklarından birini oluşturuyor. Tüm bu şirketlerin ortak noktası: Dijital varlıklar karşılığında borç vermek. Peki, sorun nedir? Ve merkezi kripto borç takası şirketleri bir daha güven tazeleyebilir mi ya da pazar payı alabilirler mi?

Diğer bir deyişle bir zamanlar Reuters’ın tanımladığı gibi, “kripto borç takası kripto dünyasının bankacılığı” gibi algılanıyor. The Simpsons’ın aklı kızı Lisa’nın da dediği gibi: “Kıyaslamaların birçoğu sorunludur.”

Bir zamanlar itibarlıydılar

Piyasalar kötüye gitmeden önceki dönemde borç takası işi kripto sektöründe oldukça önemli ve büyük bir bileşendi. Kimi zaman “yeni banka” olarak tanımlanan Celsius platformunda 11 milyar dolarlık bir varlık bulunuyordu. Kısa süre önce iflas koruma başvurusu yapan BlockFi, daha geçen yıl 3 milyar dolarlık değerlemeye ulaşmıştı. Wall Street’in aşina olduğu Genesis (CoinDesk’in de bağlı olduğu Digital Currency Group’un bir iştiraki) bu yılın üçüncü çeyreğinde 2,8 milyar dolarlık aktif borç yönetiyordu. (Bu rakam geçen yılın aynı çeyreğinde 11,1 milyar dolardı.)

Kripto borç takası şirketlerinin bu kadar büyümesinin nedenlerinden biri de para yatıranlara yüksek getiriler vaat etmeleriydi. ABD’de banka mevduatından yüzde 1’den az getiri elde ederken bazı kripto şirketleri yüzde 20 getiri vaat ediyorlardı. Boğa piyasasının en baskın olduğu dönemde dahi bu kadar yüksek getirinin sağlanıp sağlanamayacağı konusunda soru işaretleri oluşmuştu.

Kripto borç takas şirketleri, aynı bankalar gibi, kendilerine verilen parayı dışarıya satarak getiri elde etme üzerine kurgulanmıştı. Borç alanlar genelde yüzde 5-10 arası bir ücret ödüyordu ve Celsius gibi borç veren şirketler para yatıranlara verilecek faiz ile bor alanların ödediği ücret arasında bir denge sağlayacak biçimde gelir elde etmek durumundaydı.

Yaşayarak gördüklerimiz

Bu yıl gördüğümüz gibi kripto borç takas şirketleri için işler iyi gitse bile ibre bir anda tersine dönebiliyor. Piyasadaki volatilite kripto borç. Takası şirketlerinin normal işleri üzerinde baskı oluşturuyor, borç verenlerin ve borç arayanların sayısının azalmasına neden oluyordu. Her geçen gün daha fazla para çekim talebiyle karşılaşan birçok platform tıkandı ve likit olmaktan çıktı. 

Ancak bir şey daha öğrendik: Borç takası şirketleri dokunmamaları gereken kaynakları yeniden borç olarak verme ya da riskli yatırımlar yapma noktasında aksiyonlar almışlardı. ABD’nin Vermont eyaletindeki bir düzenleyici kurum yaptığı analizde Celsius’un eski mudilerin ödemelerini yapmak için yeni mudi kazanmaya çalışan bir ponzi sistemi olduğuna dair yorumda bulunuyordu. Celsius kendi CEL token’ı üzerinden ödül programları kurgulayarak ve aşırı reklamlar yapıp yüksek getiri vaat ederek yatırımcı çekmeye çalışmıştı. 

Elbette ki tüm kripto borç takası şirketleri yanı değil ve hepsi aynı nedenlerden dolayı zora düşmüyorlar. Ya da diğer kripto şirketlerinin kullanıcılarının paralarını kötü biçimde kullandığını iddia etmek doğru değil. Zira tüm bu şirketler özel olduğu için neyi iyi neyin kötü gittiğine dair net bir bilgi yok. 

Düzenleme sinyalleri

Kripto dünyasının düzenlenmesine dair talep git gide artıyor ve bu sektör açısından olumlu bir gelişme. Her ne kadar ABD Tasarruf Sigorta Fonu’nun (FDIC- 250.000 dolara kadar olan mevduatların güvencesini sağlayan kurum) kripto borç takası şirketlerini kapsam altına alıp almayacağı belli olmasa da bu şirketlerin daha iyi yönetilmesini ve likit kalmalarını sağlayıcı bazı düzenlemelerin gelmesi şaşırtıcı olmaz.

Merkeziyetsiz finans (DeFi) alt kategorisi altında yer alan şirketlerin diğerlerine kıyasla daha başarılı olduğunu not etmekte fayda var. Bu platformlar, genelde, yüksek teminatlar isteyen ve saklama hizmeti vermeyen yapıda kurgulanıyorlar. Kripto borç takası şirketleri farklı yapılarla farklı anlaşmalar yapsalar da DeFi dünyasında herkes aynı kurallara göre oynuyor.