İkisi ABD merkezli biri de ülkemizde olmak üzere 3 önemli yasa tasarısı gündem oldu. Öncelikle ülkemizden başlayalım. Uzun süredir beklenen tasarı, her şeyi netliğe kavuşturmasa da başlangıç açısından iyi ve umut verici bir görünüm veriyor. Yasanın kabul olması halinde SPK ve MASAK ana otorite olurken, sektörün teknik gereklilikleri konusunda TÜBİTAK düzenleyici yetkiye sahip olacak.

En çok merak edilen vergi konusunda ise kullanıcılardan bir vergi alınmayacak olması sevindirici. Ek vergi, şirketlere getirildi. Kripto varlık hizmet sağlayıcıları, ödedikleri vergiye ek olarak gelirlerinin %1’ini SPK’ya %1’ini TÜBİTAK’a aktaracak. Özellikle yüksek enflasyon sarmalında bulunan ülkemizde yatırımcılara vergi yükü getirilmemesi sevindirici.

Şirketlerin ileride lisanslanması da gerekecek ama o konu detayları belli olmadığı için sonraya bırakıldı. Daha önemli bir kısım ise FTX’den alınan derslerin ülkemizdeki yasa tasarısında dikkate alınması oldu. Şirketlerin müşteri varlıklarıyla şirket varlıklarını ayrı tutması zorunlu olurken, müşterilerin gerek TL gerek kripto varlıklarına hiçbir şekilde yaptırım uygulanamıyor. Yani şirketler ne bu varlıklar üzerinden kredi çekme gibi finansal avantajlar elde edebilecek ne de şirketlerin iflas veya herhangi bir suçtan kaynaklı ödemelerinde kullanıcıların varlıklarına dokunulamayacak. Dolayısıyla uluslararası standartlarda bir korumanın getirileceği söylenebilir. Zaten yurt dışında da kripto paralarla ilgili çok gelişmiş yasalar yok. O yüzden temel noktada aynı yerde olduğumuz söylenebilir.

• İlginizi çekebilir: Türkiye Kripto Yasası Meclise Sunuldu

Gelelim ABD merkezli diğer 2 yasa önerisine. Bunlardan bir tanesi aslında mevcut bir düzenlemenin yürürlükten kaldırılmasını içeriyor. SEC, kripto para saklama servisi verecek şirketlerin bu varlıkları kendi bilançolarında sanki kendi varlıklarıymış gibi göstermesini zorunlu kıldı. Bu da özellikle bankalar için problem çünkü bankalar ne kadar varlıkları varsa, düzenlemeler gereği bir o kadar sermaye bulundurmak zorundalar. Dolayısıyla saklama işi pek karlı bir iş olmuyor hatta kar yerine maliyet getiriyor.

Bitcoin ETF talebinin patlamasıyla takdir edersiniz ki bu pastanın dışında kalanlar doğrudan SEC’i suçlamaya başladılar. Çünkü genel bir yasaklama yok. Ancak bankalar bilinçli şekilde oyun alanının dışında tutuluyor. Doğal olarak ciddi bir lobi baskısı oluştu ve bu düzenlemenin yürürlükten kaldırılması için Senato’da 60’a 38 ile oylamada zafer ilan edildi. Ancak oylamada 3’te 2 çoğunluk sağlanamadığı için yürürlükten kaldırma kararını Biden’ın reddetme ihtimali bulunuyor. O yüzden henüz kesin değil denebilir. Ancak bankalar bu kadar bastırıyorsa Biden’ın da özellikle seçimler yaklaşırken reddetmeme ihtimali yüksek.

İkinci yasa tasarısı ise aslında bir süredir konuşulan kripto para düzenlemesinde uzlaşılan maddelerin resmiyete dökülmesi oldu. Uzlaşılan derken tüm yasa yapıcıları kastetmiyorum. Sadece kripto destekçisi politikacıların genelinin uzlaştığı bir görüşten bahsediyorum. FIT21 adlı bu yasa, tek bir kişi veya kuruluş tarafından kontrol edilmeyen veya bir cüzdanın %20’den fazla oy hakkına sahip olamadığı kripto paraları merkeziyetsiz ilan ediyor. Merkeziyetsiz kripto paralar CFTC otoritesi altında emtia olarak değerlendirilirken, merkezi olanlar SEC’in yetkisi altında kalmaya devam edecek. 

Ayrıca, yine ülkemizdeki tasarıdakine benzer şekilde şirket ve kullanıcı varlıklarının ayrı tutulması zorunlu olacak. Bu yasanın en önemli kısmı, neyin nasıl ne şekilde yapılabileceğini yasalarla şüpheye yer bırakmayacak biçimde düzenliyor olması. Böyle olunca tartışmaların azaldığını, haksızlık yapılıp yapılmadığıyla ilgili tepkilerin durmasını bekleyebiliriz. Çünkü kripto paraların artık yasal bir altyapısı olacak.

Yasa bu şekilde pozitif gözükmesine karşın kripto para yanlısı cumhuriyetçilerin desteğine karşılık demokratların muhalefeti bulunuyor. O nedenle, Temsilciler Meclisi’nden geçse bile Senato’da kabul edilmesi beklenmiyor.

Bizim buradan görüp çıkaracağımız en temel çıkarım, kripto para lobisinin ne kadar güçlü hale geldiğidir. Doğrudan politikacıları etkileyebilecek, gerek Senato gerek Temsilciler Meclisi’nde konjonktüre göre gücünü gösterebilen ve bankacılık gibi diğer lobilerle iş birliği yapabilen bir lobi haline geldiğini görüyoruz.

Oklahoma 

Yukarıdaki tasarılara ek bir tasarıda eyalet çapında Oklohoma’dan geldi. Valinin imzaladığı yasa, eyalet içerisinde kripto para bulundurma hakkını koruma altına alıyor. Eyalette hiçbir şekilde kripto parayla mal ve hizmet alımının yasaklanamayacağı da yine bu güvenceler altında bulunuyor. Bireysel madenciliğin de gürültüyle alakalı düzenlemelere uyulduğu takdirde serbestçe yapılabileceği belirtilmiş.

Kripto para piyasası, madenciler başta olmak üzere kümelendiği bölgeye ciddi bir ekonomik kazanç ve yatırım getiriyorlar. Uluslararası bir piyasa olduğu için eyaletin ekonomik olarak ne vereceğiyle ilgili kısıtlamalar nispeten daha az etkili oluyor. Bu nedenle her eyalet doğal olarak kripto para sektörünün kendi bölgesine yatırım yapması için bu tarz yasaları onaylıyor. Günün sonunda tüm bunlar sektörün işine yaradığı için biz kullanıcıların da yararına oluyor.

Genesis Ödemeleri 

İflas sürecinde yer alan DCG’ye bağlı Genesis, geri ödeme planı için mahkemeden onay aldı. Buna göre kripto para ve nakit karışık olmak üzere yaklaşık 3 milyar dolarlık bir ödeme yapılacak. Bu da mağdurların %77 oranında bir geri ödeme alacağı anlamına geliyor. Hiç yoktan iyidir diyelim.

Genesis, DCG’ye bir ödeme yapmayacak. Aksine DCG’nin Genesis’e yapacağı ödemeler bulunuyor. Genesis ödemeleri sonrası DCG’nin artık rahat edeceği söylenebilir. Çünkü Grayscale GBTC ürününe uyguladığı yüksek komisyon nedeniyle ciddi bir gelir elde etti. Piyasanın da tekrar hareketlenmesiyle hızlıca bir toparlanma sürecine girdiğini görebiliriz. Bu sürecin sinyalini de Grayscale’in yeni CEO’su Peter Mintzberg veriyor aslında. Yeni CEO, daha önce Goldman Sachs’ın strateji departmanının başında bulunuyordu. Ondan öncesinde ise BlackRock’ta COO olarak çalıştığı için üst düzey bir işe alım yapıldığı ve iddialı görünüm çizildiği söylenebilir.

• İlginizi çekebilir: Genesis, Müşterilerine 3 Milyar Dolarlık Varlık İade Etmeye Hazırlanıyor

Ayrıca, New York Başsavcılığı’nın Genesis, Gemini ve DCG’ye ortak bir şekilde açtığı davada da anlaşma sağlandı. Taraflar arasında 2 milyar dolarlık bir anlaşmayla suçlamalar düşürülecek. New York Başsavcılığı’nın bir kripto para şirketiyle yaptığı en yüksek meblağlı anlaşma bu oldu. Paranın bir kısmı, Gemini ile Genesis arasındaki Earn ürünü üzerinden parasını kaybeden New Yorklu yatırımcılara verilecek. 

DTCC - Chainlink 

ABD’deki finansal altyapı kuruluşlarından The Depository Trust & Clearing Corporation (DTCC) Chainlink ile pilot bir proje açıkladı. Blok zincirlerin tokenizasyon sürecindeki rollerinden faydalanmak için yapılan projeye JPMorgan gibi dev şirketler de katılım sağlıyor. Tokenizasyon konusu son 1,5 yıldır hiç olmadığı kadar hız kazanmış görünüyor.

Chainlink’in blokzincirlere mesaj iletme altyapısı CCIP, artık permissionless yani izin almadan serbestçe entegre edilebilen bir sistem haline geldi. Bu nedenle tokenizasyon çalışmalarında ekstra bir artış gözlemlenebilir. Chainlink’in altyapısı bunun için piyasadaki en iyi veri iletim sistemini sunuyor.

Hong Kong - Dijital Yuan 

Çin, bildiğimiz gibi CBDC konusunda en gelişmiş altyapıya sahip ülke. Dijital Yuan, şimdide Hong Kong’a getiriliyor. Çin Merkez Bankası ile Hong Kong para otoritesinin beraber çalışmasıyla, sadece telefon numarası üzerinden Hong Kong’daki kullanıcılar Dijital Yuan hesabı açabilecekler. Henüz Çin-Hong Kong arası para transferi desteklenmese de asıl ulaşılmak istenen nokta bu olacaktır. Böylelikle Hong Kong üzerinden kurulan Yuan merkezli kripto para ekosistemine Çinli kullanıcıların katılımı Dijital Yuan üzerinden yapılacak gibi duruyor. Çin, kripto paraların kontrol edilemez olmasından hoşlanmadığı için Dijital Yuan üzerinden çok daha sıkı bir takip yaparak piyasayı rahatlıkla kontrol edebilir. O nedenle ideal bir çözüm yolu gibi duruyor. Geliştirmenin hızlıca yapılması, aynı zamanda boğa piyasası için ek bir talep oluşturabilir.

Çeyreklik Raporlar 

SEC’e verilen çeyreklik raporlarda 100 milyon dolar ve üzeri long pozisyonların bildirilmesi gerekiyor. Spot Bitcoin ETF sayesinde birçok dev fonun ve şirketin Bitcoin’e yatırım yaptığı ortaya çıkmış oldu. Toplamda 929 yatırım firması, 10,7 milyar dolar civarında Bitcoin ETF satın almış. ETF onayıyla beraber Bitcoin fiyatında oluşan ciddi yükselişin kaynağı bu alımlar olduğu gibi Bitcoin’in boğa döneminde yapacağı yükselişi belki de ciddi biçimde agresifleştirecek de yine ETF piyasası olabilir.

Nitekim Bitcoin ETF’in karşısında durarak müşterilerine bu ürünü sunmamakta direten Vanguard’ın CEO’su görevden alınarak, yerine ETF dostu yeni bir CEO geldi. Herkes bu talepten bir şekilde kar elde etmeyi başarırken, kripto paraları anlamayıp dışarıda kalmayı seçen CEO, bir nevi kendi kendisini cezalandırmış oldu. Ek olarak, en büyük borsalardan olan CME’nin, Spot Bitcoin ürününü borsada listelemeyi planladığı yazıldı ki doğruluk payının yüksek olduğunu düşünüyorum.

Kısacası, şirketler istemese bile Bitcoin’i reddetme gibi bir lüksleri bulunmuyor. Rekabet edebilmek ve kar oranlarını koruyabilmek için bu trendi yakalamak zorunda bulunuyorlar. Yazının başında, bankaların dışarıda bırakılması neticesinde oluşan lobi baskısından bahsetmiştim. Dolayısıyla bu durum sadece bankalarla sınırlı değil. Bitcoin talebi devasa bir boyutta bulunuyor ve potansiyelinin ucu bucağı yok. Talep olduğu sürece de Bitcoin’in önüne konulan engeller uzun vadeli olamıyor. 

Kısa Kısa 

• Ethereum’a Dencun ile birlikte gelen Blob geliştirmesi, BNB ağına haziran ortası gibi gelecek.
  
  
• Pump.fun sitesinin eski bir çalışanı, 1,9 milyon dolar kadar platformu hack’lemeyi başardı.
  
  
• Solana 12 Mayıs tarihinde ilk kez günlük gelirlerde Ethereum’u geride bıraktı.
  
  
• Immutable’ın popüler oyunu Guild of Guardians, IOS ve Android üzerinde çalışmaya başladı.
  
  
• Cryptopunk, 500 adetlik yeni bir koleksiyon duyurdu. Yeni koleksiyon açık arttırmayla satışa çıkarılacak.