Ethereum’un uzun süredir beklenen Dencun yükseltmesi nihayet geldi çattı. Bazıları güncellemenin ağ açısından iyi bir yenilik olduğunu düşünse de bu görüş herkes tarafından benimsenmiyor.

Deneb ve Cancun isimli iki güncellemenin aynı anda gerçekleşmesiyle ortaya çıkan Dencun yükseltmesinin en temel değişikliklerinden biri proto-danksharding. Değişiklik, ağa yeni yollar ekleyerek zincirin işlem kapasitesini artırma yöntemi olan “sharding”in yani parçalamanın ilk adımı.

 Bu özellik Optimism, Arbitrum ve Coinbase’in ağı Base gibi Ethereum üzerinde işlev gösteren ve kullanıcılara ekosistemden ayrılmadan ucuz işlem yapma olanağı sağlayan layer-2 rollup’larının ücretlerini azaltmayı amaçlıyor.

• İlginizi çekebilir: “Ethereum Dencun Yükseltmesi Ölçeklenebilirlik Açısından Oldukça Önemli”

Birçok geliştirici, Ethereum’un değer kazanımını hızlandırması sebebiyle yükseltmeyi desteklerken, bazıları uzun vadede sorun yaşanmasından endişe duyuyor.

Blok zinciri altyapısını geliştiren Core DAO'nun ilk katılımcılarından Rich Rines, CoinDesk'e gönderdiği bir mesajda, "Dencun yükseltmesi, Ethereum'un daha fazla ölçeklenebilirlik için gerekli ihtiyaçlara verdiği yanıttır" diyor. “Ethereum, layer-2 çözümlerini güçlendirmeye odaklanıyor ancak bunun uzun vadeli olup olmadığını söylemek zor.”

Proto-danscharding

Ethereum, birçok rakip ağdan daha yüksek ücretlere sahip ve Dencun yükseltmesi bu sorunu çözmek için doğrudan bir şey yapamıyor.

Ağın kurucu ortağı Vitalik Buterin, ağın gaz ücretlerini düşürmenin planlanması ve uygulaması yıllar alabileceğinden, bunu bir kenara bırakıp ağdaki ölçeklendirme sorununu önceliyor. Buterin, ağın rollup merkezli olması gerektiğini savunanlar arasında yer alıyor.

Ağı, genel işlem hacminde istikrarlı bir şekilde büyüyen rollup'ları daha iyi barındıracak şekilde optimize etmeyi amaçlayan proto-danksharding ise bu vizyona yönelik atılan ilk büyük adım. Bu özellik, layer-2 rollup’larının verileri Ethereum zincirine geri göndermek için kullanabileceği “bloblarla” mümkün kılınıyor.

Parçalanmaya dair endişeler

Kullanıcıları daha ucuz layer-2'lere yönlendirmek Ethereum ekosistemini daha erişilebilir hale getirmeye yardımcı olsa da, bazı geliştiriciler üçüncü taraf ağları benimsemenin geri tepebileceği konusunda uyarıyor. Geliştiricilere göre bu durum Ethereum ekosistemini parçalayabilir ve lider blok zincirinin birincil kullanım durumunu zedeleyebilir.

Rines: "L2'lerin temel katmana hizmet etmesi gerekirken, çoğalmaları sonucunda ücretler, geliştiriciler ve likidite gibi kaynaklar için temel katmanla rekabet edebilirler. İşlemlerin büyük kısmı L2'lerde gerçekleşirse doğrulayıcıların ücretleri etkilendikçe L1'i destekleyen ekonomik teşvikler azalabilir. Ayrıca L2'lere güvenmek, Ethereum ekosisteminin uyumunu ve birlikte çalışabilirliğini zayıflatarak aktiviteyi de olumsuz etkileyebilir."

Ethereum rollup güvenliği

Endişeler arasında rollup'ların güvenliği de yer alıyor.

Rollup'lar nihayetinde Ethereum'un güvenlik aygıtını "ödünç almak" için tasarlanırken (kullanıcılardan gelen işlemleri bir araya getirmek ve daha sonra bunları aynı güvenlik garantileriyle temel zincire aktarmak) L2'lerin farklı tasarımları bulunuyor. Bu nedenle Ethereum kullanım durumlarının tamamına erişmek isteyen herhangi bir kullanıcının çok sayıda farklı blok zincirinin kurallarına hakim olması gerekebiliyor.

• İlginizi çekebilir: QCP Capital: Dencun Yükseltmesinden Sonra Ether Fiyat Düzeltmesi Gelebilir

Layer-2’ler birbirlerinden farklı olarak geliştiriliyor: Milyarlarca dolarlık işlem hacmine rağmen, günümüzün en büyük rollup'larının tümünde "destek tekerlekleri" bulunuyor.

Destek tekerlekleri, ücretleri düşürmeye ve kullanıcıları belirli türdeki hatalardan korumaya yardımcı olur, ancak aynı zamanda rollup’ların merkeziyetsizlik ve izinsizlik gibi temel Ethereum değerlerinden uzak kalmalarına sebep olurlar. Rollup'lar birçok nedenden dolayı Ethereum L1 kadar güvenli değillerdir.