Banka müşterilerinin bilgilerinin siber saldırganlar tarafından telefon ve e-posta gibi iletişim kanalları üzerinden ele geçirilerek hesaplardaki varlıkların siber suçlulara ait hesaplara aktarıldığı durumlar sıklıkla görülmeye başladı. 

Kripto paraların ortaya çıkması ve özellikle finansal dünyada popüler olmasıyla birlikte bu alan da dolandırıcıların radarına girdi. Bu doğrultuda, kripto paranın özellikle finansal dolandırıcılıkta, siber saldırılar kapsamındaki fidye taleplerinde, kara paranın aklanmasında ve terörizmin finansmanı gibi konularda ön plana çıktığını ve bu konuları sıklıkla konuşmaya başladığımız fark ediyoruz. Her yeni teknolojide olduğu gibi bu tür suçlar da hızla büyüyen kripto ekosisteminin ağırlıklı olarak güvenlik açıklarından ve regülasyon eksikliklerinden kaynaklandı.

Uluslararası raporlara göre; bugün hala çok yüksek miktarda kripto varlık, kara para aklama ve terörizmin finansmanı gibi suçlar için kullanılıyor. 

Interpol, Europol, FATF (Mali Eylem Görev Gücü), sürekli olarak kripto para birimlerinin kullanımında tehlikeli eğilimlere ve blok zinciri teknolojisine odaklanıyor. Araştırmalar 2021’de dolandırıcıların, dünya genelinde yaklaşık 8 milyar dolardan fazla kripto para çaldığını gösteriyor. 50’den fazla ülkede devlet kurumları, borsalar, finans kurumları, sigorta ve siber güvenlik şirketleri için veri, yazılım, hizmet ve araştırma sağlayan bir blok zinciri analiz şirketine göre; 2022’de kripto varlıklarla ilgili suçlar 20,1 milyar dolarlık yeni bir rekora ulaştı ve bu tutarın tespit edilen alt sınır olduğu paylaşıldı. 2023 yılında ise tüm zamanların en yüksek seviyesi olan 20,6 milyar doları gördü. Bu da kripto para birimlerinin suçlular için cazibesini koruduğu anlamına geliyor. 

Ancak tüm bu gelişmeler yaşanırken, özellikle son birkaç yılda dünyada kripto varlık hizmet sağlayıcılara yönelik regülasyonların sayısında da artış oldu. Varlık transferine taraf olan kişi ve kurumların belirlenebilmesi amacıyla bu kuruluşlara KYC (Müşterini Tanı) ve AML (Kara Para Aklamayla Mücadele) gibi yükümlülükler getirildi. AML düzenlemeleri kripto para dünyasında giderek önem kazanmaya başladı. Birçok ülkenin kullandığı bu düzenlemeler yasadışı para kaynaklarının tespiti, yasa dışı para transferinin önlenmesi ve finansal suçlarla mücadele edilmesi için tasarlandı. 

Günümüz dünyasında hızla ilerleyen teknolojinin suç faaliyetlerinde kullanımının gelişimi de kaçınılmaz. Bununla birlikte, bu duruma hızlı bir şekilde yanıt vermek için ilgili konularda uzman ekiplerin oluşturulması ve süreçlere dahil olan tüm paydaşların ciddi bir eğitimden geçirilmesi gerekir. 

Tüm bunların yanı sıra kripto varlıklar ile ilgili mali suçlarla mücadelede farklı araçlar ve yöntemler de öne çıkıyor; kripto varlıkların izlenmesini ve suiistimal risklerinin yönetimini sağlayan “Blockchain Forensics” gibi. Bu alandaki mali suçların tespitine yönelik süreçler genellikle blok zinciri üzerindeki verileri analiz etmek ve yorumlamak için çeşitli araçlar, teknikler ve yazılımlar kullanan analistler tarafından gerçekleştiriliyor.

“Blockchain Forensics” ne vadediyor?

Blockchain Forensics, blok zinciri üzerinde gerçekleşen işlemlerin sonucunda ağın dijital defterinde bırakılan izlerin kurtarılması ve analizini sağlıyor. 

Blok zinciri teknolojisinin içinde olduğu her alanı daha şeffaf, daha güvenilir ve denetlenebilir bir hale getirerek yasa dışı faaliyetler için de caydırıcı bir rol oynuyor. Blockchain Forensics; denetim ve soruşturma desteğinin yanı sıra kuruluşların, itibar risklerini yönetmelerini de sağlıyor.

Blockchain Forensics uzmanları, dolandırıcılık faaliyetlerini tespit etmek ve önlemek adına, blok zinciri işlemlerini analiz edebilir ve gerekirse müdahale edebilir. Hukuki konularda, işlem ve faaliyetlere ilişkin yasal olarak kabul edilebilir kanıtlar sağlayabilir. Sahte NFT’leri belirleyebilir, NFT'lerin veya diğer kripto varlıkların çalınması durumunda, bu varlıkların blok zinciri üzerindeki yolculuğunu belirli cüzdan adreslerine kadar takip ederek bulunmasına ve kurtarılmasına yardımcı olabilir.

Blockchain Forensics; farklı amaçlarla bilgiye ihtiyaç duyan paydaşlar için de büyük önem taşır. Finansal kurumlar, bankalar, düzenleyici kuruluşlar ve blok zinciri şirketlerinin yanı sıra devlet kurumları, emniyet teşkilatları, kripto para borsaları, siber güvenlik firmaları ve bireysel kullanıcılar da bu adli bilimden faydalanabilir. 

Bununla birlikte kripto varlık firmaları; giderek daha sıkı hale gelen düzenlemelere uyum sağlama konusunda birçok zorlukla karşı karşıya kalıyor. Firmaların; ihtiyaç duydukları blok zinciri analitik araçlarının seviyesini ve bu sistemlere ne kadar yatırım yapacaklarını belirlemeleri gerekiyor. Bunları kendi bünyelerinde inşa edebilir ya da üçüncü taraf sağlayıcıların sistemlerini kullanabilirler. Bu sayede karmaşık finansal suç ağına karşı yeteneklerini artırabilir, savunmalarını güçlendirebilirler.

Biz de EY olarak; konu hakkındaki derin uzmanlığı ve geniş küresel sektör deneyimi olan 4000'den fazla uzmandan oluşan uluslararası Blockchain Forensics ekibimizle, bu süreçte kripto dolandırıcılıklarının önlenmesinde ve ele alınmasında firmalara yol gösteriyoruz.