Yazarlar

Piyasalar

Şirketler

Teknoloji

Öğren

Politika

DeFi

TV&Video

Podcast

Etkinlikler

Sponsorlu İçerik

Consensus Magazine

E-Bülten

Yazarlar

Kod Değerlere Karşı: Kriptoda ‘Güven’ Karmaşası

Her yıl yayımlanan “Edelman Güven Barometresi”, toplumun giderek kötüleşen güven sorunları bulunduğunu gösteriyor.

4 Şubat 2023 16:30

Güncellenme: 4 Şubat 2023 16:30

Noelle Acheson

Noelle Acheson CoinDesk'in eski araştırma yöneticisidir.

Twitter'da Takip Et:

@NoelleInMadrid

Kriptoda “güvensiz” ibaresinin çok fazla kullanıldığını duyuyoruz ve bunun etkileri birçok kişide kafa karışıklığına neden oluyor. "Güvensiz", bağlamına göre birkaç anlama gelebilecek muğlak bir terim. “Yönsüz” “yönü olmayan” anlamı taşırken, “güvensiz”in de “güven olmayan” anlamı taşıması gerekir, değil mi? Peki, güvenin olmaması kötü bir şey mi?


Esasen “güvensiz” kavramı, kripto ekosistemi tarafından, güven ihtiyacının gereksizliğine atıfta bulunmak üzere değiştirilmiş bir tanımla benimsenen ve kullanıma sunulan başka bir terim. Geleneksel finansta, ödemelerimizi yapmak ve mevduatlarımızı korumak için bankalarımıza, alış/satış taleplerimizi yerine getirmeleri için ise brokerlerimize güveniriz.


Kriptoda ise, teoride herhangi bir üçüncü tarafa güvenmemize gerek yok. Bakiye ayarlamalarını yapmak ve zincirde her şeyin yolunda olduğunu teyit etmek için kodları kullanarak doğrudan eşler arası işlem gerçekleştirebiliyoruz.


“Bu güvenin bulunmaması değil; güvene ihtiyacın duyulmadığı bir ortam.” 

En azından teoride böyle. Katmanları tek tek ele alırsak, kullandığımız arayüzün yanı sıra blok zincirine, hatta ağı işler tutan madencilere ve/veya validatörlere bile güvenmek zorundayız. Kripto varlıklarımızı merkezi bir borsadan satın alırken veya merkezi bir emanetçi vasıtasıyla saklarken, fonlarımızı adil şekilde yönetmeleri için aracılara güveniyoruz (Ne yazık ki, birlikte tecrübe ettiğimiz gibi, hep böyle olmuyor). Merkeziyetsiz bir uygulama kullanırken, yazılımda herhangi bir hata bulunmadığına güveniyoruz (durum burada da her zaman böyle değil).


“Güven” i nasıl tanımlarız?

Soluduğumuz hava gibi, hayatlarımız da “güvensiz” sistemlerde bile güven tarafından beslenir. Ne kadar merkeziyetsiz hale gelirsek gelelim, toplumumuz güven olmaksızın çalışamaz ve çalışamayacaktır da. Güven, sözleşmelerin varlığının, imparatorlukların yıkılmasının ve insanların bir topluluk aramasının nedenidir.


Her ocak ayında yayımlanan “Edelman Güven Barometresi”nin bu kadar ilgi uyandırmasının nedeni de budur. Bu çalışma 2000 yılından bu yana, hayatımızın çerçevesini şekillendiren kurumlara yönelik tutumları ölçmek amacıyla 28 ülkede 32 bin kişi üzerinden toplumumuzda güvenin azaldığını belgeliyor.


Bu yıl ana tema artan kutuplaşma. ABD, Arjantin, İspanya ve diğer ülkelerdeki katılımcılar ezici şekilde, “son derece bölünmüş ve yakın zamanda çözümü yok” seçeneğinde birleşiyor. Bu değişimin başlıca itici güçlerinden biri, "ilkesiz ve beceriksiz" görülen hükümet ile "önyargılı ve yanıltıcı" görülen medyaya güvenin azalması.


"İşletmeler" toplumumuzun tek güvenilir sacayağı olarak karşımıza çıkıyor. Bu yılki rapor, halkın CEO'lardan beklentilerinin arttığını vurguluyor. Ankete katılanların %89'u çalışanlara yönelik muamele, %82'si iklim değişikliği, % 80'i ise ayrımcılık konularında CEO'ların daha güçlü duruş sergilemelerini bekliyor.


En azından bir kilit grubun hala güvenilir olmayı sürdürmesi rahatlamaya değil birçok endişeye yol açıyor. İşletmelerin amacı nedir? Yatırımcılar için kar elde etmek veya belli değerleri savunmak mı? İş dünyası ne kadar politik olmalı? Bu durum büyüme potansiyeline ne ölçüde zarar verebilir?

Beklentilerdeki bu değişim, daha önce değindiğim bir hususu yeniden meydana çıkarıyor. Hayatımızda var olan güven ihtiyacını bastıramayız.


Güvenimiz bir yerde darbe yediğinde başka bir yerde telafisini ararız. Ancak, işletmelerin toplumsal yönetişim ve “gerçeğin” yayılmasında rol üstlenmesini beklemek piyasanın işleyişini bozabilir.


Kripto yatırımları için farklı bir güven modeli

Bu da bizi kriptoya götürüyor. Kriptonun canlı kanlı insanlar yerine duygusuz bir kodla çalıştığı ve bu nedenle “daha saf” bir piyasa deneyimi sunduğu şeklinde kolaycı bir varsayım mevcut. Durum böyle olabilir. Kazanç potansiyelini etkileyen kurumsal kararlar yok; böylece yatırımcılar tasarım seçimlerine odaklanabiliyorlar. Ancak kod, özellikle kriptoda değerleri somutlaştırıyor.


Satoshi, Bitcoin'i dünyanın güven haritasındaki boşluğu doldurmak için yaratmadı. O Bitcoin'i, benzer düşüncedeki diğer bireylerin buna ilgi duyması beklentisiyle, kendi güven haritasındaki bir boşluğu doldurmak için yarattı. Bitcoin'in, piyasasının istediği biçimde kendisini şekillendirecek bir lideri, ya da ne olduğunu belirlemeye yardım edecek bir pazarlama departmanı yok. Bitcoin kullanıcı arayışına girmedi. Ekosistemi, kodunun kapasitesine değer veren insanlar arasında kendiliğinden ortaya çıktı ve daha fazla insan yerleşik pazar ve para muhafazakarlığını sorguladıkça giderek büyüdü.


Bitcoin ve benzeri kripto ağların sıklıkla yanlış anlaşılan bir önermesi bulunuyor. Bu ağlar, kendilerinin bir araç olmasını sağlayan bir işlevi yerine getirmek için yazılmış kodlardır ve böylesi araçların iyi ve kötü pek çok kullanım alanı var. Örneğin Bitcoin, belli değerler göz önünde bulundurularak yaratılmış olabilir, ancak bu durum, Bitcoin'in bu değerleri paylaşmayanlar tarafından kullanılmasını engellemiyor.


Bu, yatırımcıların beklentileri için önem arz ediyor. Kriptoya yatırım yapmak, kriptoyu kurumsal strateji ve yumuşak hedefler tarafından yönlendirilen bir menkul kıymet piyasasından ziyade, arz ve talep tarafından yönlendirilen bir emtia piyasası haline getiren araçlara yatırım yapmaya benziyor. Ancak, emtiaların aksine kripto varlıklar, kendilerini, Edelman'ın çalışmasının çoğumuzun fark ettiğinden daha büyük olduğunu gösterdiği kalabalığa "yatırım yapan değerlerin" yoluna sevk eden özellikleri de bünyesinde barındırıyor. Kimse bugüne kadar bakırı değerli olmakla itham etmedi.


Bu durum, kriptoda birçok kişinin fazlaca aşina olduğu hararetli bir tartışmaya (Bir yatırım aracını mı düzenlemelisiniz, yoksa sadece kullanım alanlarını mı?) yol açan düzenleyici değerlendirme açısından da önemli. Bıçaklar yemek yemeyi kolaylaştırırken aynı zamanda insan da öldürebilir. Ancak hiçbir politikacı, bıçak satışlarının düzenlenmesini önermez. Bununla birlikte, bariz bir örnek olarak Bitcoin, özünde düzenleme karşıtı bir fikirle dünyaya geldi. Bu, etkilerinin azaldığını gören bazı tarafların endişelenmesine sebep oluyor.


Tüm bunlar, kripto kavramlarının hala ne kadar yeni olduğunu ve piyasalar, düzenleme ve güven gibi kavramları değerlendirme yöntemimize etkileri açısından henüz sadece ilk adımı attığımızı gösteriyor. Kripto, algoritmaları, veri yapılarını, menkul kıymetler yasasını veya ekonomik teşvikleri kavramaktan çok daha fazlası.


Ancak, özellikle şirketlere hitap eden bir PR firması, bize şirketlerin toplumsal çerçevemizin diğer alanlarından daha güvenilir olduğunu söylediğinde, güven hakkındaki bir rapora duyduğumuz güveni sorgulamaya değer. Raporun sonucu objektif olsun ya da olmasın, düzgün şekilde paketlenmiş anlatıları araştırmak sağlıklı bir yaklaşım ortaya çıkaracaktır.


Belki de, kripto ekosisteminin nihai faydası budur. Kripto ekosistemi, kullanım durumlarını test etmeyi ve yeni sektörlere genişlemeyi sürdürürken, bize seçici engelleri aşmak için bir araçtan, yeni bir ekonomik hiyerarşiye açılan pencereden daha fazlasını verdi. Aynı zamanda, bize yerleşik gelenekleri sorgulamak için bir bakış açısı da sağladı.


Edelman raporunun da öne sürdüğü gibi, “değerler” ve “güven” önemli. Ancak, onları düşündüğümüz kadar iyi anlayamayabiliriz ve felsefe kutusundaki yeni araçlar, bireyler ve topluluklar olarak bizi, “değerler” ve “güven”in ne anlama geldiğini düşünmeye sevk edebilir. Böylece, bu temel kavramların yeni nesil pazarları ve işlemleri nasıl şekillendirebileceği ve bunun birbirimizle bağlantılarımız için ne anlama geldiği konusunda daha yoğun bir farkındalık yaratılabilir.




Daha Fazla Oku

    kod değerlerkriptogüvenedelman güven barometresi

Günün Gelişmeleri İçin E-Bültenimize Abone Olun

E-Bültenimize abone olarak onaylamış ve CoinDesk Türkiye ürün ve hizmetleri için iletişim kurulmasına izin vermiş olursunuz.


YASAL UYARI

Bu sitede yer alan yatırım bilgisi, yorum ve tavsiyeler yatırım danışmanlığı kapsamında değildir. Yatırım danışmanlığı hizmeti, yetkili kuruluşlar tarafından kişilerin risk ve getiri tercihlerini dikkate alarak, kişiye özel olarak sunulmaktadır. Bu sitede veya e-bültenlerimiz kapsamındaki sözel, yazılı ve grafiksel dahil olmak üzere tüm bilgi ve analizler; herhangi bir karara dayanak oluşturması noktasında herhangi bir teminat, garanti oluşturmamakta ve yalnızca bilgi edinilmesi amacıyla paylaşılmaktadır. Coindesk Türkiye hiçbir şekil ve surette ön onay, ihbar ve ihtara gerek olmaksızın söz konusu bilgileri değiştirebilir veyahut silebilir. Bu nedenle, sadece burada yer alan bilgilere dayanarak yatırım kararı vermeniz beklentilerinize uygun sonuçlar doğurmayabilir. Bu sitedeki yorumlardan, eksik bilgi ve/veya güncel olmama gibi konularda ortaya çıkabilecek zararlardan Coindesk Türkiye ve çalışanlarının herhangi bir sorumluluğu bulunmamaktadır.

Noelle Acheson CoinDesk'in eski araştırma yöneticisidir.

Twitter'da Takip Et:

@NoelleInMadrid

Noelle Acheson CoinDesk'in eski araştırma yöneticisidir.

Twitter'da Takip Et:

@NoelleInMadrid

Fiyatları İncele

Kripto Varlık

Sosyal Meyda Trendi

Trendleri İncele

Trend Haberler

1
Haftaya Bakış: Son Bir Şans

25 Mart 2024 11:26

Kripto Varlık

Sosyal Meyda Trendi

Trendleri İncele

Kategoriler

Yazarlar

Piyasalar

Şirketler

E-Bülten

Politika

Teknoloji

Kripto Paralar

Hakkında

Hakkında

Kişisel Verileri Koruma Kanunu

Künye

Çerez Politikası

Reklam Verin

KVKK Başvuru Formu

İletişim

Kişisel Verileri Saklama ve İmha Politikası


Yasal Uyarı: Bu sitede yer alan yatırım bilgisi, yorum ve tavsiyeler yatırım danışmanlığı kapsamında değildir. Yatırım danışmanlığı hizmeti, yetkili kuruluşlar tarafından kişilerin risk ve getiri tercihlerini dikkate alarak, kişiye özel olarak sunulmaktadır. Bu sitede veya e-bültenlerimiz kapsamındaki sözel, yazılı ve grafiksel dahil olmak üzere tüm bilgi ve analizler; herhangi bir karara dayanak oluşturması noktasında herhangi bir teminat, garanti oluşturmamakta ve yalnızca bilgi edinilmesi amacıyla paylaşılmaktadır. Coindesk Türkiye hiçbir şekil ve surette ön onay, ihbar ve ihtara gerek olmaksızın söz konusu bilgileri değiştirebilir veyahut silebilir. Bu nedenle, sadece burada yer alan bilgilere dayanarak yatırım kararı vermeniz beklentilerinize uygun sonuçlar doğurmayabilir. Bu sitedeki yorumlardan, eksik bilgi ve/veya güncel olmama gibi konularda ortaya çıkabilecek zararlardan Coindesk Türkiye ve çalışanlarının herhangi bir sorumluluğu bulunmamaktadır.

@2022 CoinDesk