Dünya’nın hemen her yerinde şirketler ‘köklü’ olma kavramlarını kuruluş tarihlerine, güvenilirliklerine ve finansal olarak iyi konumda olmalarına bağlarlar. Köklü dediğimiz şirketler aynı zamanda alanlarındaki sektörel gelişmeleri çok yakından takip ederler ve yenilikleri kendi bünyelerinde uygulamaya özen gösterirler. Bu durum şirketlerin inovasyon kültürü oluşturmasına, kalifiye çalışanlara sahip olmasına ve sektörlerinde lider konuma ulaşmalarına yardımcı olur.

2008 yılında Bitcoin makalesinin yayınlanmasıyla hayatımıza giren blokzinciri teknolojisi de inovasyon için mükemmel bir fırsat. Bu yazıda biraz inovasyon tanımını ve blokzincirinin inovasyondaki yerinden bahsedeceğim.

İnovasyon nedir?

En geçerli tanımıyla inovasyon, Ekonomik Kalkınma ve İş birliği Örgütü (OECD) tarafından “İşletme içi uygulamalarda, iş yeri organizasyonunda veya dış ilişkilerde yeni veya önemli derecede iyileştirilmiş bir ürün veya süreç, yeni bir pazarlama yöntemi ya da yeni bir organizasyonel yöntemin gerçekleştirilmesidir” diye tanımlanıyor. İnovasyon aynı zamanda dinamik de bir kavramdır. Değişen koşullar ve teknolojilerle beraber inovasyon kavramının alt başlıkları ve tanımları da değişkenlik gösterebilir. Oldukça geniş kapsamlı ve farklı türlere sahip bir konu olsa da inovasyon hayatımızın büyük bölümünde yer alıyor. İnovasyonu teknolojiyle tamamen bağdaştırmak doğru olmasa da konumuz blokzinciri olduğu için teknolojiyle inovasyon bağlantısını kurmamız ve anlamamız gerekir.

Blokzinciri inovasyonun neresinde?

Blokzinciri teknolojisi finans alanında yaptığı büyük etki sebebiyle son yılların en büyük inovasyonlarından biri olarak kabul ediliyor. Özünde bir veritabanı teknolojisinin DLT adını verdiğimiz dağıtık defter teknolojisine geçmesi onu bir inovasyon yapıyor. Bu teknolojinin finans sektöründe şeffaflığı sağlaması, düşük işlem ücretleri ve güvenlik gibi konularda fayda oluşturması, finansal sistemlerini radikal bir şekilde değiştirmek üzere tasarlanmış olması sebebiyle Bitcoin, radikal inovasyon sayılabilir. Tabii bu yalnızca finans alanında söyleyebileceğimiz bir cümle.

Blokzinciri yatay bir teknoloji. Bu tabir, bahsedilen teknolojinin herhangi bir sektöre ait olmamasını ifade eder. Yani, bu teknoloji farklı endüstrilerde ve sektörlerde farklı amaçlarla kullanılabilir. Yatay teknolojilerin en önemli ve iyi özelliklerinden bazıları ise sektörler arasında iş birliğini sağlamaları, etkileşimi artırmaları ve yeni iş modellerinin oluşmasına katkı sağlamalarıdır. Blokzinciri de gerek güvenli olması gerek işlemlerin şeffaflığı ya da emtiaları tokenize etmesiyle, hatta uzay çalışmalarında internetsiz finansal transfer modelinin geliştirilmesiyle büyük fark yaratıyor. Dolayısıyla blokzinciri, hayatın hemen her alanında kullanılma potansiyeli olan bir teknoloji.

Nasıl kullanacağımız ise tamamen hangi alana entegre edeceğimiz, sistemin hangi bölümünde sorunsuz çalıştığı, nasıl ölçeklenebileceği gibi bilimum kriterlere bağlı. Henüz niş bir alan olsa da günümüzde 50’den fazla alanda kullanıldığını biliyoruz. Bu projelerin bazıları başarısızlıkla sonuçlandı. Bazılarıysa devam ediyor ve başarıya ulaşanlar da var. Bu projeler tarımdan sağlık sistemlerine, kamu sistemlerinden uzay teknolojilerine kadar uzanıyor. Dolayısıyla blokzinciri teknolojisinin farklı alanlarda da önümüzdeki süreçte hızla hayatımızda yer edeceği yadsınamaz bir gerçek. Yapmamız gereken ise diğer ülkelerden bu konuda geri kalmamak.

Bitcoin’in ötesinde : Blokzinciri

Blokzinciri, her ne kadar Bitcoin teknik dokümanıyla hayatımıza girmişse de Bitcoin, blokzinciri teknolojisinin yalnızca bir ürünü. Belki en iyi, belki de en efsane ürünü. Yine de bu ikiliyi birbirinden ayırmamak peçeteye ‘Selpak’ dememizden farksız olur. 

Blokzinciri teknolojisi, bir dizi bağlantılı bloktan oluşan bir veri yapısına sahip. Her blok, önceki bloktaki verileri referans alır ve zincirleme bir şekilde birbirine bağlanır. Bu sayede blokzinciri teknolojisi güvenli, şeffaf ve izlenebilir bir veritabanı oluşturur. Bu güvenli yapı tedarik zincirleri, telif konusu, sağlık verileri, emlak sahipliği, oylama sistemleri gibi en basit sistemlerden en kritik sistemlere değin entegre edilebilir. 

Bazı projelerde ölçeklenebilirlik sebebiyle inovasyonun kendisi olmasa dahi geleneksel iş modellerini değiştirebilecek ve inovasyonun önünü açabilecek potansiyele sahiptir. Bir örnek ile açıklamak gerekirse otomotiv sektörünün ve mobilite konularının sıkça gündeme geldiği bu günlerde bu alanda örnek vermek güzel olur.  BMW, Mercedes-Benz ve General Motors gibi önde gelen otomobil üreticileri, otomotiv endüstrisindeki blokzincirlerinin potansiyelini keşfetmek için güçlerini birleştirdi ve Mobility Open Blockchain Initiative'i (MOBI) başlattı.

Sonuç

Sonuç olarak DeFi kavramı ne kadar hayatımıza girdiyse önümüzdeki süreçlerde yapılan çalışmalar ölçeklenme sorunlarını aşması ve son kullanıcıya hitap ettikçe blokzinciri tabanlı çözümleri günlük hayatta çok daha fazla duyacak ve kullanacağız. Bunun için 2100’lü yılları beklemeye gerek yok.