Kripto Varlıkların Muhasebeleştirilmesine Yönelik Atılımlar

Kamu Gözetimi Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumu (“KGK”) tarafından, geçtiğimiz mart ayında yayımlanan bir duyuru, kripto varlıkların ulusal ekonomik sisteme entegre edilmesinde yeni bir eşiğin daha atlanacağının habercisi oldu. KGK tarafından belirlenen, büyük ve orta boy işletmelerin finansal raporlamalarında dikkate almaları beklenen finansal raporlama standartlarında (“BOBİ FRS”), kripto varlıkların ilk defa olarak özel bir kalemde (Dijital Varlıklar) finansal raporlamalara dahil edilmesine yönelik bir hazırlık içerisinde bulunulduğu belirtildi.

Daha önceden “Maddi Olmayan Duran Varlıklar” genel başlığı altında raporlanan kripto varlıkların, yeni oluşturulacak “Dijital Varlıklar” kaleminde raporlanmalarının hedeflendiğine yönelik duyurunun bir diğer önemli başlığı ise kripto varlıklarda yaşanan değer farklarının nasıl yorumlanacağı ve bunların kâr veya zarar hesaplarına nasıl yansıtılacağına ilişkin açıklamalar olmuştur. Buna göre, kripto varlıkların değerlemesinin “gerçeğe uygun değerleriyle” yapılması öngörülmüş; gerçeğe uygun değer ise, karşılıklı pazarlık ortamında, bilgili ve istekli taraflar arasında bir varlığın el değiştirmesi ya da bir yükümlülüğün yerine getirilmesi durumunda ortaya çıkabilecek tutar olarak tanımlanmıştır. Ancak, gerçeğe uygun değeri güvenilir bir şekilde ölçülemeyen kripto varlıkların, sonraki ölçümünün, maliyet bedeli üzerinden gerçekleştirilmesinin planlandığı da belirtilmiştir.

Kripto varlıkların gerçeğe uygun değerlerinde meydana gelen değişikliklerden kaynaklanan kazançların, “Diğer Faaliyetlerden Gelirler” grubunda yer alan “Diğer Gelirler, kayıpların ise “Diğer Faaliyetlerden Giderler” grubunda yer alan “Diğer Giderler” kaleminde raporlanması da kripto varlıkların muhasebeleştirilmesine yönelik çalışma hakkında kamuoyuyla paylaşılan bir diğer bilgi olmuştur. 

KGK’nin tasarı ve duyurusunda önem arz eden bir diğer başlık ise kripto varlıkların tanımlanmasına ilişkin açıklamalardır. KGK, kripto varlıkları, dağıtık defter teknolojisi veya benzer bir teknoloji kullanılarak sanal olarak oluşturulup dijital ağlar üzerinden dağıtımı yapılan, ancak itibari para, kaydi para, elektronik para, ödeme aracı, menkul kıymet veya diğer sermaye piyasası aracı olarak nitelendirilmeyen maddi olmayan varlıklar olarak tanımlamıştır.

KGK, vermiş olduğu tanıma ilaveten, finansal raporlama standartlarının uygulanacağı kripto varlıklar ile ilgili birtakım ölçüt ve kıstaslara da yer vermiştir. Buna göre, ilgili açıklamaların kapsadığı kripto varlıklar;

• Başka bir bölüm kapsamına girmediği sürece, BOBİ FRS’de tanımlandığı şekilde maddi olmayan duran varlık tanımını karşılayan,
  
  
• Sahibine dayanak mallar, hizmetler veya diğer varlıklar üzerinde uygulanabilir haklar veya talepler sağlamayan,
  
  
• Blok zinciri veya benzer bir teknolojiyle oluşturulmuş dağıtık bir defter üzerinde yaratılan veya bulunan,
  
  
• Kriptografiyle güvence altına alınan ve korunan,
  
  
• Takas edilebilir,
  
  
• Raporlayan işletme veya raporlayan işletmenin ilişkili taraflarınca yaratılmamış veya ihraç edilmemiş olan kripto varlıklar olarak belirlenmiştir.

Belirtmek gerekir ki, yukarıdaki açıklamalar gerek KGK’nin kurum içi çalışmaları gerekse de kamuoyundan verilecek geribildirimler doğrultusunda yenilenebilecek ve nihai çerçeve duyuru ve taslaktan farklı bir biçimde şekillenebilecektir. Ancak yine de hem kripto varlıkların münhasır bir kalem altında muhasebeleştirilmeye başlanacak olması hem de bu muhasebeleştirmeye ilişkin ilke ve standartların büyük ölçüde belirlenmiş olmasından sebeple, KGK’nin paylaşmış olduğu açıklamalar; kripto varlıkların, Türkiye’deki ulusal ekonomik sisteme entegrasyonu bakımından önemli bir kilometre taşı niteliğindedir. Bir önceki yazımda değindiğim üzere, kripto varlıkların muhasebeleştirilmesi ve raporlanmasına ilişkin belirsizliklerin ortadan kalkması, şirketlerin kripto varlıklara olan kabulünü hızlandıracağı kesindir.