Bireysel bankacılığın temeli son derece sağlam ve güçlüdür.

Bu argümanın ispatı için bir rapora ya da bir kişinin onayına ihtiyaç yoktur. Ancak gelin bir anlığına banka hesabınızın donduğunu ve kredi kartlarınızın da çalışmadığını hayal edin.

Hayatınız nasıl etkilenir?

Böyle bir şey olursa yastık altında biraz nakdiniz olması hiç de fena olmaz. Ya da bitcoin’iniz varsa ve bitcoin’in döngüsel ekonomisinin işlediği bir yerlerde yaşıyorsanız bu da işinizi görür. Örneğin Arjantin’de yaşıyorsanız tether gibi bir stabil para kullanıyor olmanız muhtemel zira ülkenizin resmi para birimi 1980’lerden bu yana bir türlü toparlanamadı.

Eğer elinizde bunlar yoksa işiniz hiç de kolay olmaz.

Burada herkesin kabul etmesi gereken net bir gerçek var: Döngüsel kripto ekonomisinin daha yayılmasına ihtiyacımız var. Topluluklar, bölgeler, eyaletler ve ülkeler (El Salvador’daki Bitcoin Plajı iyi bir örnek) geleneksel bankacılık sisteminden ayrı olarak bu yapıda faaliyet göstermeye başladılar. 

Her ne kadar bu döngüsel ekonomiler kurulma şamasında olsalar da kripto ile bankacılığın bağı hâlâ güçlü. Geçen hafta ve bu hafta gündemden düşmeyen Silvergate olayına dair haberlere bakın. Banka bu gelişmeler nedeniyle Perşembe günü değerinin yüzde 50’ye yakınını kaybetti. 

Silvergate öncesi ve sonrası

Silvergate bankalarla olan ilişkilerini sürdürmek konusunda sıkıntı yaşayan birçok kripto şirketine hizmet veren bir banka. Çalışma arkadaşım Daniel Kuhn geçenlerde yayınlanan “Silvergate’den Önce Silvergate’den Sonra” başlıklı yazısında Silvergate’in kripto şirketlerinin hayatını nasıl kolaylaştırdığına dair sözlerini hatırlatmıştı. 

Kripto borsalar dünyasına bakıldığında Silvergate’in pek bir sevildiği görülür. Bunun nedenleri a) bankacılık sistemine erişim sağlaması, b) Silvergate Exchange Network (SEN) adlı ağı yönetmesi. Kısa süre önce devre dışı bırakılan SEN Silvergate müşterilerine 7/24 hatta hafta sonu bile mutabakat yapma imkânı veriyordu. Venmo veya CashApp ile gecenin köründe pizza almak için mutabakat yapabilmenize benzer bir durum. SEN, aralarında Binance.US, Kraken ve Gemini gibi birçok kripto borsa şirketini Silvergate’e çekmişti.

Sonrasında FTX çöküşü gerçekleşti ve bu durumdan korkan Silvergate müşterileri bankadan milyarlarca dolar çekim talebinde bulundular. Silvergate, bu talebi karşılamak için defalarca ABD Federal Kredi sisteminden para almak zorunda kaldı.

Silvergate ve bazı diğer kripto şirketleri için işler hiç de iyi gitmezken ABD’li senatör Elizabeth Warren Silvergate’e sert bir mektup gönderdi. Bu sırada Beyaz Saray da kriptoya dair kuşkularını açığa vuran blog paylaşımları yapıyordu. Silvergate’den çekim talepleri daha da arttı ve SEN ağı kapatıldı.

Şunu net olarak söylememiz gerekli: Düzenleyiciler veya politikacılar kripto şirketlerinin ve borsalarının bankalarla işbirliği yapmasını açıktan söylemediler ancak sisteme belirsizlik enjekte etmekten de kaçınmadılar. Burada komik olan şu ki Silvergate’in sıkıntıya düşmesinin nedeni bitcoin kredileri vermesi ya da kriptoyu teminat olarak alması değil. Bildiğimiz, klasik bankaya hücum nedeniyle sıkıntı yaşadı. Ve bu bankaya hücuma ABD hükümeti tarafından çanak tutuldu. 

İşte tam da bu noktada CoinDesk köşe yazarı ve girişim sermayedarı Nic Carter’ın tabiriyle Tıkanma Operasyonu 2.0 devreye girdi. Tıkanma Operasyonu 2.0’ın detaylarına girmeyeceğim (temelinde bankaların belirli şirketlerle ilişkiye girmesi durumunda bankalara yaptırım uygulamaya yönelik yaklaşım) ancak bankacılık konusundaki sıkıntıyı ele almak gerekli. 

Kriptonun bankacılık sorunu ironik değil

Silvergate olayı kriptonun bir bankacılık sorunu olduğunu su üzerine çıkardı. Kriptoya eleştiri getiren birçok kişi bunu görüyor ve şöyle söylüyor: Kripto bankacılık sistemini devre dışı bırakmak için kurulmamış mıydı? Şimdi bankacılığa muhtaç duruma düşmesi ne de komik!

Komik mi? Belki. Ama ben gülemiyorum.

Öncelikle, benim görüşüme göre bankalar ve kripto şirketleri bir arada bulunabilirler (evet, hiper-bitcoin’leşen bir dünyada bile bu mümkün) ve bulunmalılar. Bitcoin veya başka bir kripto varlığın bankacılığı gerektirmemesi herkesin bankacılığı terk etmesi anlamına gelmiyor. Aslına bakarsanız adil ve düzgün bir bankacılık yaklaşımı destekleyici bir unsur olabilir.

Elbette ki üçüncü tarafları tamamen devreden çıkarmak isteyen kişiler de var ama dünyada milyarlarca insan var. Bu insanların organize olması için bazı organizasyonlardan yararlanmaları işleri kolaylaştırabilir. Bitcoin ve diğer kriptolar böylesi bir dünyada söz konusu organizasyonların adil ve şeffaf olmasını teşvik eder. Paranızı güvende tutma ve sorumlu kişilerin kaynaklara erişimine yardımcı olma misyonunu güden adil ve dürüst bankaların olması arzu edilen bir durumdur. 

Gözlerinizi hemen devirmeyin, bunlar olabilir.

Son olarak, kriptonun bankacılığın etkisini azaltmak için bankacılığa ihtiyaç duyduğu argümanı bankacılığın etkisinin neden azaltılması gerektiğine de güzel bir argüman oluşturuyor. Şimdi şunu hayal edin. Ülkenin birinde bir kurum var ve bu kurum o kadar önemli ki o kurumun kötü bir sektöre hizmet vermeyi bırakması o kötü sektörü dizlerinin üzerine çökertebiliyor. Bunun için hayal gücüne de ihtiyaç yok. ABD’li düzenleyiciler kripto şirketleri kendine çeki düzen vermezlerse bankaların onlarla çalışmasına taş koyacağına dair sinyaller veriyorlar. Bu ne demekse artık…

Ben bunun iyi bir şey olmadığını düşünüyorum ancak olur mu olur. Belki de kripto şirketlerin bankalara erişimindeki çıta yukarı çekilirse bu durumda kötü kripto şirketlerinin sayısı azalır ve sistem daha güvenli ve kripto şoklarına daha dayanıklı hale gelebilir.

Belki de olan budur. Şimdilik şüpheci iyimserliğe devam.