ABD’de kanun yapıcılar tutkulu, riskleri yüksek ve bir o kadar da anlamsız biçimde “borç tavanı” olarak adlandırılan konu hakkında didişip duruyorlar. ABD bütçesindeki eklemeler ve düzeltmeler 1917’den bu yana Kongre üyelerinin hâlihazırda onayladığı yıllık bütçenin dışında bir görüşme ile belirleniyor. Bu aslında hükümetin tahvil çıkarıp gerekli ilave fonu oluşturmasından ibaret bir süreç. Hazine Bakanı Jannet Yellen ek bütçenin 1 Haziran’a kadar onaylanmaması durumunda ABD’nin borç ödeyemez hale geleceğini ve hazine tahvillerinin getiri ödemeleri dahil birçok ödemenin yapılamayacağını vurguladı.

Bu garip süreç politikacılar açısından bulunmaz bir medya tiyatrosuna dönüştürülüyor. Mali açıdan muhafazakâr görüşte olanlar son otuz yıldır ek bütçe konusunu harcamaları kısma mesajı vermenin bir yolu olarak görüyorlar. Bu tartışmalar televizyonda yankı buluyor olsa da aslında bütçeye dair yapısal bir çözüm ortaya koyulmuyor. 

Tüm bu boş işlerin dışında borç tavanı şovu geleneksel finans sektöründe etkiler ortaya koyuyor. Özellikle de kredi bulma maliyetlerinin artmasına neden olabiliyor. Ayrıca bu tartışmalar ABD’nin küresel finanstaki liderliği algısının da zayıflamasına neden oluyor.

Bu etkilerin bitcoin açısından da değerlendirilmesi gerekli.

Mali sorumluluk tiyatrosu

Bu alandaki ciddi insanlar borç tavanı konusundaki şovu tamamen bir siyasi tiyatro olarak nitelerler. Aslında daha az harcamayı savunur gibi görünen politikacıların büyük çoğunluğu bütçeye onay veren kişilerdir. İkinci olarak ABD’nin ulusla borç ödeyemeyecek hale gelmesi ve iflası finans sitemi için bir felaket olacağına göre herhangi bir politikacının bu konuda gerçekten direnç göstermesi makul değil.

Borç tavanı şovunda en fazla ses çıkaranların sağın uç noktalarındaki popülistler olduğu ve bunların ABD’nin iflasının iyi bir şey olacağına dair fikirleri bulunduğu göz önüne alındığında genelde yönetimi elinde bulunduran Demokratlar, Cumhuriyetçilerin daha makul kesimleriyle uzlaşmaya gitmeyi tercih ederler.   

ABD’nin borç ödeyemez hale gelmesi çok da gerçekçi bir senaryo değil. Ancak olur da böyle bir durum yaşanırsa bitcoin’in değerinin ne olacağı sorusu insanların gündeminde çok alt yerlere düşer. Yellen, böylesi bir durumu ABD’deki ailelerin çökmesi olarak nitelendiriyor. ABD’nin iflası nükleer bir misket bombası etkisi yapar. 

Aynı nükleer bombada olduğu gibi iki katmanlı bir etki söz konusu olur. İlk etki tüm devlet ödemelerinin durmasıdır. Burada emekli maaşlarından büyük savunma harcamalarına kadar her şey tıkanır. Bunun sonucunda GSYİH ve borsa gibi geleneksel göstergelerde çöküş başlar. Bitcoin ile teknoloji şirketlerinin hisseleri arasında güçlü bir korelasyon olduğu fikrinden yola çıkıldığında kısa vadede bitcoin fiyatı da çöker.

Tekrar edelim, bir iflas durumu ihtimali çok düşük. Ancak olası etkileri o kadar yıkıcı ki çok küçük bir olasılık bile piyasaları huzursuz edebiliyor. ABD 10 yıllıklarına ve 30 yıllıklarına dair getiriler düşmeye başladı ve bu varlıkları elinde bulunduranlar için risk algısı yükseldi. Dow Jones Sanayi Endeksi ve bitcoin son iki haftadır aşağı yönlü bir eğilim gösteriyorlar. Bunun nedenleri arasında piyasadaki diğer belirsizlikler olsa da borç tavanı olayının da etkisi yok değil. 

Ekonomik felaketin ikinci katman etkisi çok daha karmaşık ve kalıcı olabilir. Tıpkı nükleer bombadan sonra gelen radyoaktif serpinti gibi…

Borç polikrizine hoş geldiniz…

ABD’nin iflası küresel finansal sistemin tamamen değişmesine neden olabilir ve böylesi bir durumda bitcoin’in küresel bir finansal altyapı olarak rolü ve önemi artabilir. Bu, bitcoin’in bir felaket senaryosuna karşı önemli bir güvence olduğu fikrini pekiştiren bir durum. Bitcoin için iyi bir şey olsa da insanlık biçin kötü bir senaryo… 

ABD’de yaşanacak bir kriz uluslararası finans çevrelerinin ABD’ye ABD’nin borçlarına bakışını değiştirebilir. Bu da borç çevirmeyi zorlaştırarak ABD’de çok ciddi bir kemer sıkma politikasının hayata geçirilmesine neden olabilir. Bu senaryoda ekonomi yavaşlar ve bitcoin üzerinde aşağı yönlü bir baskı oluşur. 

Diğer yandan böylesi bir durumda uluslararası oyuncular doları bir ticaret ve yatırım aracı olarak görmekten uzaklaşır. Doların en büyük çekiciliği gücünden ve istikrarından gelir ve bir iflas durumu bu algıyı zedeler. Suudi Arabistan, Rusya ve Çin birçok kez petrol ticaretinde doların etkisini kırmayı deneseler de başarılı olamadılar. Böylesi bir iflas durumu bu devletlere istedikleri fırsatı da sunabilir.

Bu tür tedirginliklerin bitcoin’i uluslararası ticarette öne çıkarmaya ve talebin artmasına zemin hazırlayabilir. 

 Durun daha bitmedi…

Ben ve diğerleri bu durumu bir siyasi tiyatro gibi görsek de aslında ciddi bir boyutu var ki o da hükümetin harcamasına sınırlama getirilmesi fikrine karşı çıkmamızdır. Aslında bu tür uygulamalar finansal hesap verebilirlik noktasını zayıflatır.

Aslına bakarsanız borç ve açık verme konusu sadece ABD için değil dünyanın birçok yerinde önemli bir sorun. ABD’de federal harcamaların yüzde 7’lik dilimi borç çevirme işlemlerine gidiyor. Halkın vergilerinden gelen bu para ekonomiyi güçlendirme ya da insanların hayatını iyileştirme için değil borç için kullanılıyor. Her yıl bütçe açığı verdiğimizde bu borcu çevirmeye dair maliyetler de artıyor. 

Şu andaki durumun sürdürülemez olduğu aşikâr. Herkes de bunun farkında. Küresel anlamda devletlerin borçları GSYİH’larının yüzde 102’sine gelmiş durumda. Bir ekonominin sürdürülebilir olması için bu oranın maksimum yüzde 100 olması gerekli. Bu durum bazılarının “Büyük Reset” olarak adlandırdıkları ve birbiri ardına gelecek ülke iflaslarını anlatan senaryonun gerçekleşmesine dair korkularını haklı çıkarıyor.

Devletlerin borçları küresel bilançoda büyük bir yer kapladığı için böylesi bir durumun etkisi felakete neden olabilir ve her şeyin dengesini bozabilir. 

Bu senaryo bitcoin’in küresel bir rezerv para ve ticaret aracı olarak yükselmesine (şu anki teknik sınırlamalarını bir kenara bırakırsak) zemin hazırlayabilir. İflasların geldiği bir ortamda bitcoin’in nötr yapısı önem kazanır zira bu para birimi ulusla borçtan etkilenmez. Her ne kadar komik ve anlamsız olsa da ABD’de yaşanan borç limiti tiyatrosu bu tür risklerin ne kadar önemli ve olası olduğunu bir kez daha gözler önüne seriyor.