Bankacılık Krizi Stabil Para Deneylerini Artırdı

ABD hükümetinin stabil paraları kurtaracağını kim düşünürdü? Geçtiğimiz günlerde ABD hazine Bakanlığı, Fed ve FDIC’nin sıkıntıya düşen iki bankaya dair destekleme paketini açıklamaları, aslında USDC stabil parası için en azından yüzde 8’lik bir teminat güvencesi anlamına geliyordu. Stabil parayı hayata geçiren şirket olan Circle, USDC’nin rezervlerinin yaklaşık dörtte birini altı bankada tutacağını açıkladı. 

Bankalara destek ve kurtarma yaklaşımı Circle’a yaradı zira geçen hafta sonu USDC ABD dolarına yönelik çıpasını kaybetmişti. “Bankless” yayınının sön bölümünde Circle CEO’su Jeremy Allaire şirketinin aldığı acil önlemleri anlattı ve Circle’ın son iki yıldır yaygınlığını artırmak için ortaya koyduklarını vurguladı. 

Programın sunucusu Ryan Adams’ın da belirttiği gibi kripto temelli araçların bir merkez bankası dijital parası “aracısı” gibi konumlandığı fikrine şüpheyle bakıyorsanız tek başınıza olmadığınızı bilin. Stabil paralar kripto ile reel ekonomi arasında bir köprü olabilir ancak kriptoyu kripto yapan bazı özellikleri bünyelerinde barındırmalılar. Burada da 24 saat erişim ve farklı bir mutabakat mekanizmasının da ötesine geçmek gerekli. Kripto bankacılık sektörüyle rekabet etmek istiyorsa sansüre karşı dayanıklı olması elzem.

Neden bu kadar tanımlara bağlı kalınıyor? “Stabil para”, farklı özellikleri ve tamamen farklı mekanizmaları olan bir dizi blok zinciri temelli varlıkların hepsini tanımlamak için yeterli bir kavram değil. USDC ile terraUSD arasında sabit bir değer olması dışında neredeyse hiçbir benzerlik bulunmuyor. 

Aslına bakarsanız yaşanan bankacılık krizinin hemen ardından stabil paralara dair bazı deneyler ve denemeler yapılmaya başlandı. Bitcoin temelli merkeziyetsiz finans (DeFi) protokolü Sovryn tamamen BTC tarafından desteklenen Sovryn dolarını (DLLR) duyurdu. Stabil paraların altın ile desteklendiği benzer denemeler de yapılıyor. 

BitMEX’in eski CEO’su Arthur Hayes kısa süre önce ortaya attığı nakacoin fikriyle bitcoin swaplarıyla desteklenen ve üye borsaların katılacağı bir yapıya sahip olan bir stabil para önermesi yapıyordu. 

Bu projelerin ne kadar sağlam olduğuna dair bir yorum yapamasam da genel anlamda denemeler ve deneyler yapmanın iyi olduğunu söyleyebilirim. USDC olayı güvenilir yatırımlar ve nakit ile desteklenmiş bir yapının kritik anlarda dahi ayakta kalabileceğini gösterdi. USDT stabil parasını hayata geçiren Tether bir yandan New York eyaletinin kurumlarına yanlış bilgi vermekle itham edilirken diğer yandan gelişmesine devam ediyor.

Kripto bankalara ve finansa alternatif sunma iddiasını ortaya atıyor. Bazı kişilerin bir banka hesabı olan stabil paraların “platform riskini” almaktansa tamamen zincir üzerinde olan stabil paraların “protokol riskini” almayı tercih etmesi de söz konusu olacak. Yine de çok seret ve köşeli tanımlardan kaçınmak gerektiğini düşünüyorum.