Finansal Özgürlük Arayışı: Çözüm Stabil Paralarda Değil Bitcoin’de

Son zamanlarda Tether'in USDT'si ve Circle'ın USDC'si gibi stabil paraların çok önemli araçlar haline geldiği senaryolara tanık olduk. Örneğin, yüksek enflasyona maruz kalan vatandaşların istikrarsız bir ulusal para birimine karşı bir koruma olarak bu dijital varlıkları benimsemeye teşvik edildiği Türkiye'de.

Stabil paralar, geleneksel finansal sistemlerin kısıtlamalarından kurtulmayı vaat ediyor, ancak bu vaadi gerçekten ne kadar iyi yerine getirdikleri, özgürlüğün nasıl tanımlandığına bağlı. Stabil paraları siyaset bilimi literatüründe göründüğü şekliyle çeşitli özgürlük tanımlarına göre ölçersek, bu yeni para biçimi yetersiz kalır.

Bireysel özgürlük söz konusu olduğunda stabil paraların neden yetersiz kaldığını ve bitcoin'in (BTC) neden başarılı olduğunu anlamak için birkaç siyaset felsefecisini ve özgürlüğü nasıl tanımladıklarını araştırmak faydalı olacaktır.

İngiliz-Rus siyaset teorisyeni Isaiah Berlin ve özgürlüğün öncelikli olarak iki şekilde anlaşılabileceğini söyleyen ufuk açıcı makalesi "İki Özgürlük Kavramı" ile başlayalım: olumsuz ve olumlu. Genellikle "liberal özgürlük" olarak adlandırılan negatif özgürlük, müdahale veya engellerin yokluğunu ifade eder. Başka bir deyişle, yalnız bırakılmayı. Buna karşılık pozitif özgürlük, bir hedefi veya potansiyeli gerçekleştirmek için özgürlüğün aktif olarak kullanılmasına odaklanır.

Üçüncü bir alternatif daha vardır, "cumhuriyetçi" veya "neo-Roma" özgürlük anlayışı. Bu anlayış yönetişim hakkında sorular sormak için bu yorumların her ikisinden de faydalanır. İrlandalı filozof Phillip Pettit bu alanda öncüdür ve cumhuriyetçi özgürlüğün tahakkümün yokluğu olarak görüldüğünü vurgulamıştır. Daha sonra gelen İngiliz entelektüel tarihçi Quentin Skinner ise bağımlılıklardan uzaklaşmaya dikkat çeker. Her ikisi için de, kişinin hayatına müdahale edebilecek keyfi bir gücün varlığı kişiyi özgür kılmaz.

Kriptoya geri dönmeden önce, özgürlüğe başka bir açıdan daha bakalım - bir kapı benzetmesi kullanarak. Negatif özgürlüğü birçok kapı seçeneğine sahip olmak olarak, pozitif özgürlüğü ise seçtiğiniz kapıdan geçmek olarak hayal edin. Burada cumhuriyetçi özgürlük, olaya bambaşka bir katman getirir. Özgürlük, kapı bekçisi olmayan bir sürü kapıya sahip olmak gibidir.

Bu anlamda kimse müdahale etmediği sürece özgürsünüzdür. Bu, yukarıda bahsedilen liberal özgürlük anlayışına benzer, ancak müdahale potansiyeli özgürlüğünüzü sınırlar. Başka bir deyişle, bu kapı bekçisini yönetmek için, yalnızca negatif özgürlüğümüzü güvence altına almak için, pozitif özgürlüğe ihtiyacımız vardır.

İktidar, ister bir hükümet ister bir şirket tarafından sağlansın, keyfi güç sorunu devam etmektedir.

Bu bakış açısıyla, stabil paralarla ilgili sorun netleşir. Stabil paraların negatif özgürlük sunduğu söylenebilir, çünkü sistem sorunsuz çalıştığı sürece bu finansal sistemleri kullanmanın önünde çok az engel vardır. Bununla birlikte, cumhuriyetçi özgürlüğün ya da tahakkümsüz özgürlüğün bahsettiği kısmı kaçırırlar.

Sorun şudur: Bu varlıklar merkezi kuruluşlar tarafından oluşturulur ve yönetilir. Stabil paraların istikrarı ve erişilebilirliği, kullanıcılarıyla birlikte bu şirketlerin kararlarına bağlıdır. Yalnızca biri müdahale edene kadar özgürsünüzdür. Ancak en önemlisi, bu özgürlük ihraççıların insafına kalmıştır.

Memleketim Türkiye'deki son durumlara bakabilirsiniz. Ulusal bankacılık sistemi krizi ve enflasyonla birlikte, birçok Türk vatandaşı servetlerini korumak için stabil paraları, özellikle de Tron'un USDT'sini kullanıyor. İlk başta hükümete güvenmek yerine yabancı şirketlere güvenmek kulağa çekici gelebilir. Ancak aslında bu, patronun yerine bir başkasını koymaktır.