Terra Luna’nın batışından bu yana içerisinde bulunduğumuz likidite krizinin son kurbanı Genesis oldu. Şirketin iflas başvurusunda bulunması, geçtiğimiz haftada kripto piyasasının milat taşları arasında kendine yer bulmuş oldu. Bu sayımızda ayrıca, uluslararası bir dışlanmaya maruz kalan Nexo ile ilgili gelişmeler, Rusya-İran arasındaki kripto para projesi dahil olmak üzere çok önemli diğer gelişmeleri de bulacaksınız. Keyifli okumalar.

Genesis malum sondan kaçamadı

İki ay önce kredi departmanının para çekimlerini durdurmasıyla likidite krizine girdiği anlaşılan Genesis, geçtiğimiz perşembe günü resmen iflas başvurusunda bulundu. Şirketin türev ve spot piyasalarla ilgili departmanı operasyonlarına devam ederken, bu başvuru sadece kredi bölümünü kapsıyor.

Son dönemde Genesis’in yüklü miktar borçlu olduğu kripto para borsası Gemini’in sahibi Winklewoss kardeşlerin, Digital Currency Group (DCG) CEO’su Barry Silbert ile arasında yaşanan karşılıklı mektuplaşmalar krizin boyutunu giderek artırdı. Bu mektuplaşmalar sonrasında Winklewoss’un Silbert’i kötü niyetli davranmakla suçlaması ve dava açmakla tehdit etmesi sonrasında ABD Menkul Kıymetler ve Borsa Komisyonu’nun (SEC) iki şirkete birden soruşturma başlatması, belki de Genesis’in iflas korumasına girmesini kaçınılmaz hale getirdi.

İflas dosyalarından görüldüğü üzere Genesis’in en çok borçlu olduğu ilk 50 alacaklısına yapması gereken ödeme tutarı toplamda 3,6 milyar dolar. En büyük pay tahmin edildiği üzere Gemini’a ait. İflasın hemen öncesi günü resmi olmayan kaynaklara göre Genesis’in iki yıllık bir ödeme planı üzerinden Gemini dahil olmak üzere alacaklılarla anlaştığı ve bu plana göre iflas koruması için başvuruda bulunacağına dair bir haber yayımlanmıştı. Ancak Winklewoss’un B.Silbert ve DCG’nin iflas korumasına girse bile sorumluluktan kurtulamayacaklarına dair açıklaması ve Gemini’ın bir ödeme planı beklediğini açıklaması, işlerin pek de böyle olmadığını gösterdi. 

Ana şirket DCG kaynak yaratmak amacıyla şirkete bağlı CoinDesk dahil olmak üzere bazı şirket ve varlıkların satılmasını gündemde tutmaktaydı. Geçtiğimiz hafta ayrıca CoinDesk CEO’su Kevin Worth, CoinDesk’in transferi için çeşitli şirketlerden teklif olduğunu ve görüşmelerin sürdüğünü belirtirken, Lazard’ın görüşmelerde öne çıktığını söyledi. 

FTX tekrar faaliyete başlayabilir

FTX’in mevcut CEO’su John J. Ray III şu ana kadar 5,5 milyar dolar varlığın koruma altına alındığını ve eğer mümkün olursa borsayı tekrar operasyonel hale getirme seçeneğini değerlendirmek istediğini belirtti. CEO’nun bu açıklaması tabi ki ancak iflas mahkemesinin bu süreci onaylaması halinde gerçekleşebilir. Bunun için de alacaklılara tam bir ödeme yapılması veya ileriye dönük mahkemenin de kabul edeceği bir ödeme planının sunulması gerekiyor. Ayrıca borsanın kârlı bir şekilde işletilebileceğine dair sağlam bir iş planının da mahkemeye sunulması gerekli. Sonuç olarak CEO’nun bu yönde bir eğiliminin bulunması, markanın ileriki yıllarda tekrar hayatımıza girme ihtimalinin olduğunu gösteriyor.

Skandal borsa GTX

GTX ismi tanıdık geliyor olabilir ki zaten borsanın amacı da bu. F harfinden sonra G’nin gelmesi nedeniyle borsanın ismi FTX’ten sonraki borsa olarak GTX konulmuş. Borsanın hedefi de FTX’ten alacaklı olan kullanıcılara USDG adlı bir token dağıtmak; ki muhtemelen borsa kâr ettikçe bu tokenlar geri alınarak zararlar uzun vadede karşılanmaya çalışılacak. Daha önce böyle bir sistemi Bitfinex başarılı şekilde yapmıştı.

Ancak bilin bakalım bu borsanın kurucuları arasında kimler var? Borsanın neredeyse tüm parasını tek bir kişiye teminatsız vererek yeniden yapılandırmaya girmesine neden olan Coinflex’in kurucuları bulunuyor. Skandal bununla da sınırlı değil… Terra Luna’nın batmasıyla birlikte alabildiği her yerden yüklü miktarda kredi alıp, bunları da trade ederek kaybeden ve tüm sektörü zincirleme bir krize sürükleyen 3AC’nin kurucuları da yine bu borsanın bünyesinde bulunuyor. Kısacası borsanın güven düzeyi yüzde 1 seviyesinde bile olsa iyi.

Borsanın acilen 25 milyon dolar fon aradığını duyurması da Twitter’da hem kızgınlık yarattı hem de dalga konusu oldu. Bu kişilerin pişkinlik içerisinde herhangi bir soruşturmaya maruz kalmadan yeni işletmeler kurması ise son derece absürt.

Kongre üyelerinin aldığı bağışlar

Sam Bankman-Fried’ın (SBF) Kongre üyelerine yüklü miktarda bağış yaparak lobi çalışması yaptığı uzun süredir bilinen bir durumdu. İflas sürecinde ortaya çıktı ki SBF sadece Demokratlara değil, gizlice Cumhuriyetçilere de bağış yapıyormuş. Geçtiğimiz hafta Kongre üyelerinin sayısına tam olarak ulaşıldı. Üyelerin üçte birinden fazlasının SBF’den küçük veya büyük bağış aldığı ortaya çıktı.

Üyelerin çoğu aldığı bağışları hayır kurumlarına verdiklerini açıklasa da FTX CEO’su bu bağışların hayır kurumuna verilmiş de olsa geri alınacağını, Kongre üyelerinin sorumluluktan kaçamayacağını söylüyor. Ancak mahkemenin henüz verdiği bir karar yok. 

İran ve Rusya’nın kripto parası

Ağır yaptırımlara maruz kalan iki ülkenin de kripto para alanında çeşitli atılımlarının olduğunu biliyoruz. Rusya gerek madencilik gerekse de sınır ötesi işlemlerde kullanmak için kripto paraları değerlendiriyor. İran da yine madencilikten gelir elde etmek ve kazılan BTC’ler üzerinden ticaret yapabilmek amacıyla kripto paralar üzerinde önemli projeler geliştiriyor. 

Geçtiğimiz hafta Rusya’nın Hazar Denizi’nde bulunan ve İran ile deniz yolu üzerinden ticaretin yapıldığı Astrakhan’da kullanılmak üzere altın ile teminatlandırılmış bir kripto paranın oluşturulması için iki ülkenin otoritelerinin beraber çalıştığı açıklandı.

Yerel para ile ticaret trendinin efektif olmaması ve yüksek maliyetlere sebep olma ihtimali nedeniyle tutmaması, ülkelerin benzer bir trendi kripto paralar üzerinden gerçekleştirmesine olanak sağladı. İleride bu iki ülkeyle ilişkileri güçlü olan Çin’in, Hindistan’ın ve ülkemizin de benzer bir sistem geliştirmesini bekleyebiliriz. Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nın (TCMB) de yakın zamanda Dijital Türk Lirası için deneme testlerinin başarıyla yapıldığını açıkladığını unutmamak gerekiyor. 

Dijital Yuan adaptasyonu hızla artıyor

Bir önceki sayıda Çin’in Dijital Yuan için ayrı bir kategori oluşturarak ülkenin para arzında yer verdiğini belirtmiştik. Yapılan sayısız testin ardından Dijital Yuan ile menkul kıymet alımının yapılmasına olanak sağlandı. Her ülke finans alanının prestijli olmasını istediği için özellikle bu alandaki denetim ve standartları yüksek tutar. Dijital Yuan’ın bu alanda kabul edilmesi, tanınırlık ve prestij açısından ekstra önemlidir. 

Avustralya'nın stabilcoin’i

Australia and New Zealand Bank’ın A$DC isimli stabilcoin’inin ardından, The National Australia Bank da kendi stabilcoin’ini Ethereum ve Algo blockchain ağlarında çıkartacağını duyurdu. Avustralya dolarıyla teminatlandırılacak stabilcoin, ülkenin finans alanında inovatif adımlara açık olduğunu gösteriyor. Bu hamle hem Avustralya için hem de kripto para piyasasındaki çeşitlik ve erişilebilirlik açısından son derece pozitiftir.

Brezilya tokenizasyonu deneyimliyor

Brezilya’nın en büyük ikinci özel bankası Bradesco bankanın kredi notu servisini tokenize etti. Brezilya Merkez Bankası’nın denetiminde gerçekleşen bu inovasyon sonucunda 2 milyon dolar değerinde işlem yapıldı. 

Brezilya finans alanında son derece cesur ve inovatif hamleler yapmaktan çekinmiyor. Daha önce de yine merkez bankasının sağladığı regülasyon altyapısı üzerinden Santander Bankası, 7,8 milyon dolar değerinde tahvil tokenize etmişti. Ülkenin en büyük özel bankasının ise doğrudan kendine ait bir tokenizasyon servisi mevcut. Dolayısıyla Brezilya ve Arjantin’in kripto para ve tokenizasyon konusunda Güney Amerika’da rekabet ettikleri söylenebilir.

Nexo’nun üzerinden kara bulutlar eksik olmuyor

Nexo, ABD’de regülatörlerle anlaşamayıp ülkeden çekilme kararı almasının ardından bir nevi uluslararası alanda negatif anlamda etiketlendi. Bunun etkilerini öncelikle Bulgaristan’daki ana merkezin 300 polisle basılmasıyla görmeye başladık. Bulgaristan son iki yılda beş seçim gördü ve siyasi istikrarsızlık sürüyor. Başsavcı sözcüsü şirket baskınlarının artık ulusal bir spor haline geldiğini söyleyerek denetimlerin sıkılaştığına vurgu yaptı. Siyasi krizin hakim olduğu bir dönemde Nexo’nun da Bulgaristan’daki partilere finansal destek sağladığı biliniyor. Dolayısıyla operasyonun sebebinin siyasi olduğu söylenmesine rağmen başsavcılığın sözcüsü bu iddiaları reddetti.

Nexo’nun açıklamalarına göre ofisi aramaya gelen polisler kimlik göstermeyi reddetti ve arama emrini ancak ofise girmelerinden birkaç saat sonra gösterdi. Bulgaristan medyası da bu dönemde ciddi iddialarda bulundu. Yerel medyanın haberinde bir kişinin terör finansmanı sağladığının tespit edildiği belirtilirken, başka bir kaynak da Hamas terör örgütüne 100 adet para transferinin tespit edildiğini yazdı. 

Şu ana kadar operasyon sonrasında dört kişi için resmi suçlamada bulunuldu. Bu kişilerden ikisi yakalanırken iki kişi ise halen aranıyor. Şirkete yapılan suçlamalar arasında para aklama, vergi kaçırma ve lisanssız bankacılık hizmeti verme maddeleri bulunuyor. Ancak şirketin CEO’su Nexo’nun uluslararası hizmet vermesinden ötürü çok sıkı denetimlere tabi olduğunu, ayrıca Bulgaristan’da hizmet vermediklerini, bu operasyonun oldukça beceriksizce ve haksızca yapıldığını söyledi. Ülkede hizmet vermeme sebeplerinin ise bu tür suçlamalarla karşılaşabileceklerini tahmin ettiklerini, Bulgaristan otoritelerinin yolsuzluklarıyla bilindiğini söyledi. Şirket ayrıca, operasyonlar nedeniyle 100 milyonlarca dolar zarar edildiğini ve temin etmek için dava açılacağını belirtti.

Ancak Nexo’nun başındaki tek problem Bulgaristan polisi değil. Şirket, Cayman Adaları’ndan almak istediği lisansı da alamadı. Adanın regülatörü, Nexo’nun ABD’den neden onay alamadığını tam olarak açıklayamadığını, bu nedenle de adanın finansal alandaki itibarının zedelenmemesi adına Nexo’ya lisans vermeyi reddettiğini belirtti. Nexo ise detaylı açıklamanın yapılmadığını, şirketin yeterlilikleri karşıladığını söyleyerek regülatörü dava etti.

Ek olarak ABD’deki regülatör SEC, 2020 yılından bu yana ABD’li kullanıcılarına faiz getirisi sunan Nexo’nun 45 milyon dolar ceza ödemesine karar verdi. Ürünün SEC’e kayıt edilmediğini ve lisanssız faaliyet gösterildiği belirtildi. Bu ceza aslında pek sürpriz olmadı. Çünkü Nexo zaten bu ürünü kayıt ettirmek için yaptığı görüşmelerin başarısız olması nedeniyle ABD’den çekilme kararı almıştı. Ancak sonuç olarak ABD’deki başarısız görüşmeler, şirketin uluslararası alanda etiketlenmesine neden oldu. Nexo’nun gerçekten de herhangi bir suça karışıp karışmadığına dair net bir bilgi ve belge ise henüz yok. Dolayısıyla mevcut durum ABD’deki regülasyon belirsizliğinden kaynaklanmış da olabilir. 

Silvergate’in zararı

Kripto para dostu banka olmasıyla bilinen Silvergate özellikle FTX’in batmasının ardından borsayla yakın ilişkileri nedeniyle eleştirilerin hedefi olmuştu. Bankacılık sektörünün kripto paralardan korunması gerektiğine dair görüş de aslında Silvergate nedeniyle oluştu. Banka, 2022 yılında müşterilerin 8,1 milyar dolar parasını bankadan çektiğini açıkladı. Geçtiğimiz hafta ise yıl boyunca toplamda 949 milyon dolar zarar edildiği belirtildi. 

Vauld istediği süreyi alamadı

Likidite krizinden etkilenerek iflasını açıklayan Vauld yakın zamana kadar Nexo ile şirketin satın alınması veya kaynak sağlanması için görüşüyordu. İki hafta kadar önce görüşmeler başarısızlıkla sonuçlandı. Vauld’un bir fon yöneticisiyle görüşme halinde olduğu iddia edildi. Şirket, mahkemeden iflas korumasının Nisan ayına kadar uzatılmasını istese de mahkeme geçtiğimiz hafta sadece 28 Şubat’a kadarlık bir uzatma verdi. Bu süre sonunda şirketin likidasyonunun başlaması beklenebilir. Dolayısıyla satın alımla ilgili bir görüşme varsa Vauld’un kısa sürede bitirmesi lazım. 

Bitzlato’ya el konuldu

ABD Adalet Bakanlığı 700 milyon dolar civarında kara para akladığını tespit ettiği uluslararası kripto para borsası Bitzlato’ya el koyma kararı aldığını duyurdu. Borsanın kurucusu ise Miami’de tutuklandı.

Ayrıca Güney Kore merkezli Bithumb Borsası geçtiğimiz yıllarda 11,5 saat boyunca kullanıcı yoğunluğundan dolayı servislerini durdurması nedeniyle zarar eden kullanıcıların zararlarını karşılamaya mahkum edildi. Borsa bu kullanıcılara toplamda 200 bin dolar ödeyecek.

Sushiswap’da yeni dönem

Uzun bir CEO belirsizliğinin ardından borsanın likidite sağlayıcılarına bir yıl boyunca ödeme yapmayarak yapılandırma sürecine girme kararı alan Sushiswap, 2023 yılındaki planlarını açıkladı.

Borsanın işlem ücretlerinden alınan komisyon oranını artırarak hem likidite sağlayıcılara ek teşvikler vereceği ve sushi tokenin değerinin korunması için yakma ve saklama gibi mekanizmaları aktif edeceği açıklandı.

Ayrıca borsanın yeni kripto para girişimlerinin tokenlarını listelemek için bir altyapı kurarak, launchpad tarzı bir iş geliştireceği ve NFT pazaryeri kurarak geniş bir ekosistem yaratmak istediği açıklandı. Böylelikle borsanın sadece komisyon gelirlerine bağlı kalmadan gelir çeşitliliğini artırması bekleniyor.

Bir diğer merkeziyetsiz borsa Uniswap daha önce davranarak kendine ait bir NFT pazaryeri kurmuştu. Borsa, kullanıcılarına “airdrop” yaparak bir adet token gönderdi. Bu token, kullanıcıların ilk NFT işlemlerinde işlem ücreti ödememesini sağlıyor. Ücret, borsa tarafından karşılanacak.

MakerDAO, Gemini iş birliğini tekrar değerlendiriyor

DAI’nin üreticisi MakerDAO, Gemini ile borsanın stabilcoin’i GUSD teminatıyla DAI basılmasını ve Gemini’dan yıllık yüzde 1,5 faiz geliri elde etmek üzere anlaşma sağlamıştı. Gemini’in Genesis nedeniyle problem yaşaması nedeniyle DAO’da tartışma başladı. Borsanın 500 milyon dolar limit koyduğu anlaşmada şu ana kadar 489 milyon dolar değerinde DAI basılmış durumda. Bazı üyeler bu teminatların likide edilmesi ve anlaşmanın sonlandırılmasını, bazılarıysa devam edilmesi yönünde görüş bildiriyor.

Winklewoss kardeşler ise DAO’ya verdikleri cevapta, GUSD’lerin şirket varlığı olarak gözükmediğini, olası bir iflas durumunda bu varlıkların mahkemenin erişimine açılmayacağını söyleyerek topluluğu rahatlatmaya çalıştı. DAO’nun ne yönde karar vereceğini önümüzdeki haftalarda göreceğiz.

Polygon büyümeye devam ediyor

Özellikle geleneksel piyasadaki dev markalarla yaptığı anlaşmalar ve Solana’dan transfer ettiği projelerle dikkat çeken Polygon ağı yine Solana’da faaliyet gösteren Synergy Land projesini de bünyesine kattı. Solana kan kaybederken Polygon bu fırsatı oldukça iyi değerlendiriyor.

Polygon ağı ayrıca geçtiğimiz hafta bir “hard fork” gerçekleştirerek ağdaki işlem ücretlerinin stabil hale getirilmesine yönelik bir güncellemeyi ağa entegre etti.

Filecoin uzay haberleşmesi için çalışıyor

Merkeziyetsiz veri depolama servisi veren Filecoin, ABD’nin uzay çalışmaları kapsamında uzay haberleşmesini IPFS üzerinden sağlamak için bir proje yürütüyor. Sistem, Martin Lockheed’in uzay aracının yörüngeye oturmasının ardından test edilmeye başlanacak.

Bir kripto para şirketinin bu tür büyük bir projeyi yürütmesi kripto para şirketlerinin ve teknolojisinin itibarını artıracağı gibi buradan öğrenilecek bilgi ve tecrübeler, merkeziyetsiz veri depolama alanında sektörü de yukarı çekecektir.

Kısa kısa NFT piyasası

• BAYC yeni bir oyun çıkarttı. Oyunun oynanabilmesi için Sewerpass adlı NFT’nin alınması gerekiyor. Bu NFT, BAYC sahiplerine ücretsiz olarak sunuldu.
  
   
• Azuki, Hilumia adlı yeni bir sanal şehir kuracağını açıkladı. Aynı zamanda fiziki ve sanal ürünler arasında bir köprü kurulmasının amaçlandığı belirtildi. Örneğin gerçek hayatta Azuki’nin bir kaykayını aldığında, bu kaykay sanal şehirde de kullanılabilecek. Tam tersi de geçerli tabii.
  
   
• Yves Saint Laurent, NFT ve metaverse için patent başvurusunda bulundu. Geçtiğimiz hafta aynı zamanda Loreal’in bir markası NYX Professional de GORJS DAO ile metaverse’e adımını attı.