Banka krizinin özeti

 Her şey Silicon Valley Bank’ın likiditesinin yetersiz olabileceğine dair şüphelerin artmasıyla başladı. Bankadan bir bir parasını çekmeye başlayan büyük şirketler bu şüpheyi daha da arttırdı.

Banka ise geri ödeme yapmak için yatırım yaptığı şirket tahvillerini satmak zorunda kaldı. FED faiz arttırdığı için bu tahviller bir süredir düşüşteydi. Bu tahvilleri satarak zararını realize eden Banka, zarar ettiği miktarı ek yatırım alarak toplamaya çalışsa da henüz bunu başaramadan bank-run, yani müşterilerin çoğunluğunun toplu para çekme isteğiyle karşı karşıya kaldı. Bu talebi karşılayacak kadar parası olmadığı için de operasyonlarını durdurdu.

Doğal olarak piyasada “Benzer problemi yaşayan başka banka var mı?” sorusu doğdu. Cevabın “evet” olduğu öğrenilince de panik havası oluştu. Pandemi döneminde basılan paralar bankalara girince görüldü ki özellikle ufak çaplı bankalar bu parayı şirket tahvillerine yatırmışlar. ABD Federal Mevduat Sigorta Kurumu (FDIC) verilerine göre realize edilmemiş zararların büyüklüğü 620 milyar USD. Dolayısıyla benzer bir para çekim isteğinde sıra sıra tüm bankaların zararlarını realize etmeleri ve batmaları mümkün hale gelecekti.

ABD’lilerin yüzde 30’unun parasını ufak çaplı bankalarda tutması da krizin önemini arttırdı. FED müdahale etti ve mevduat sahiplerinin tam geri ödeme alacağını, 25 milyar USD değerinde bir fon kurarak gerekirse bankalara acil durum yardımı yapılacağını belirtti. En önemlisi ise şirket tahvillerinin teminat olarak kabul edileceğini ve bankalara borç verileceğini belirtti.

Biden ve Yellen de açıklama yaparak halkı sakinleştirmeye çalıştı. FED’in bu hamlesinden sonra bankaların yüklü miktarda kredi aldıkları görüldü. Yani müdahele edilmeseydi büyük bir ihtimalle zincirleme bir banka batışıyla karşı karşıya kalacaktık. Müdahaleyle birlikte FED’in bir süredir yürüttüğü para sıkılaşması (faiz artışı) politikası da etkisiz hale gelmiş olabilir. Çünkü dolaşımdaki parayı çekerek enflasyonu düşürmeye çalışan FED, şimdi mecburen piyasaya tekrar yüklü miktarda para sürmek zorunda kaldı. Dolayısıyla enflasyonun tekrar artması veya yatırım araçlarında yüksek performansların yaşanması beklenebilir.

Banka krizi ve kripto paralar

 Bu kriz en çok Circle’yi etkiledi. Çünkü Silicon Valley Bank’da 3.3 milyar USD rezerv tuttukları ortaya çıktı. Tüm mevduatların geri ödeneceği açıklanmadan önce USDC’nin karşılıksız olma riski ortaya çıktığı için ciddi bir satış baskısına maruz kaldı. Ancak şu anda böyle bir tehlike yok.

Ripple, BlockFi, Pantera, Avalanche, Nova Labs, Dapper Labs bankada parası bulunan diğer kripto para şirketleriydi. Ancak onlar da tam ödemelerini alarak krizden etkilenmediler. 

En ilginç gelişme ise herhangi bir kriz içerisinde olmamasına rağmen Signature Bank’ın New York Eyaleti Finansal Hizmetler Departmanı (NYDFS) tarafından kapatılması oldu. Regülatörün bu hamlesi kripto sektörüne sopa sallandığı şeklinde nitelendirildi. NYDFS ise bu suçlamaları reddetti ve bankanın bilgi paylaşımında yetersiz kaldığı için kapatıldığını açıkladı. 

Signature kapanınca USDC basma ve yakma işlemlerinin otomatik olarak yapıldığı altyapı da ortadan kalkmış oldu. Circle, bu amaçla Cross River Bank ile anlaştığını açıkladı.

Hem Silicon Valley Bank hem de Signature için satın alım teklifleri bu hafta içerisinde alındı ve teklif süreci sonlandı. Henüz kesin bir sonuç açıklanmadı.

ABD Adalet Bakanlığı ve SEC, Silicon Valley batmadan bir gün önce yüklü miktarda hisse satan yöneticiler hakkında soruşturma başlattı. Yatırımcıların mağdur edilmesi söz konusu olduğu için soruşturma önemli.

Tom Emmer’in mektubu

 Senatör T.Emmer, mevcut finansal kaostan faydalanılarak kripto sektörünün bankalarla ilişkisinin kesilmeye çalışıldığını söyleyen bir mektup kaleme aldı. Doğrudan FDIC’ye yazılan mektupta 3 önemli soru da bulunuyor.

1- FDIC, bankaları kripto para şirketleriyle iş yapmaması konusunda bilgilendirdi mi?

Eğer bilgilendirdiyse buna sebep olan analiz çalışmasının teslim edilmesi isteniyor.

2- FDIC, resmi veya gayri-resmi olarak bankalara 'eğer kripto para şirket müşterilerinizi arttırırsanız denetiminiz zorlu geçer' şeklinde bir uyarı yaptı mı?

3- Yaygın kanı bu bankaların batma sebebini kripto paralarla ilişkisi olarak gösteriyor. Ancak bankalar faiz değişkenliğinden kaynaklı belirsizliği yönetemediği ve likidite eksikliği çektiği için battı. FDIC, bankaları belirsizliği nasıl yöneteceklerine dair bilgilendirdi mi?

Tüm bu sorular aslında kripto paralara karşı Biden hükümetinin yürüttüğü engelleme politikasına karşı bir hamle niteliği taşıyor. Çünkü bu engellemeler herhangi resmi bir yasak olmadan yapılıyor. Sorular da bu yasa boşluğuna işaret ederken, aslında mevcut politikanın uygunsuzluğuna dikkat çekiyor.

Voyager alacaklıları mutlu sona çok yakın

 SEC başta olmak üzere resmi kurumların Voyager’ın Binance.US’e satışına yaptığı itirazların reddedilmesinin ardından Adalet Bakanlığı konuya doğrudan müdahale ederek bu anlaşmanın askıya alınmasını talep etti. Ancak davanın yargıcı bakanlığın talebini de reddetti ve anlaşmanın devamına karar verdi. 

Bakanlık, özellikle Binance.US’nin, Binance ile olan ilişkisinin araştırılması ve Voyager çalışanlarının vergi kaçırma şüphelerine dair yürütülen soruşturmaları sebep gösterdi. Yargıç ise dava uzarsa vatandaşlar daha çok zarar görür diyerek itirazı yetersiz buldu.

Voyager, tüm bu süreç yürürken bir yandan da kripto paralarını satarak stabil paraya çeviriyor. 1 Ocaktan bu yana 500 milyon USD civarında varlık satışı yapıldı. Geriye 166 milyon USD kalmış bulunuyor. En çok satılan kripto paralar sırasıyla ETH, Shiba, Matic, Vgx, Link oldu.

Fidelity ve BlackRock kripto paralara İnanıyor

Birkaç ay önce her seviyeden kullanıcısına kripto para alım-satım servisi sunacağını açıklayan Fidelity’nin bu servisi resmen faaliyete geçti. 37 milyon kullanıcısı olan Fidelity, şu anda sadece BTC ve ETH ticaretine izin veriyor.

BlackRock yöneticisi Larry Fink, yaptığı bir konuşmada ABD’nin özellikle para transferinde inovatif olmadığını ve geri kaldığını söylerken Hindistan ve Brezilya’dan örnekler verdi. En önemlisi ise tokenizasyonun finans araçlarının geleceğinde önemli bir yeri olduğunu belirtti. Fink, daha önce de sektörün getirdiği yenilikleri önemsediğini belirtmişti. 

Coinbase WaaS

 Coinbase, kendi cüzdan uygulamasının entegrasyonunu basitleştirmek ve yaygınlaştırmak için önemli bir geliştirme yaptı. Artık her e-ticaret, oyun vb. platformlara entegre edilebilecek Coinbase Wallet’ı kullanmak için Web 2.0 örneklerindeki gibi sadece e-posta ve şifre yaratmak yeterli olacak. Private key veya Mnemoric Phase gibi güvenlik önlemleri, kripto para piyasasının dışındaki kullanıcılara zor gelebiliyor. O nedenle bu geliştirme önemli. 

ChipMixer kapatıldı

 Europol, Belçika, İsviçre, Polonya otoriteleriyle ortaklaşa yürüttüğü operasyon sonucunda bugüne kadar 3.8 milyar USD kara para akladığı şüphesiyle ChipMixer servisini kapatma kararı aldı. Platformda bulunan 46 milyon USD ve 7tb veriye de el konuldu.

Akıllı kontrat regülasyonu

 AB Parlamentosu’nda dijital veri transferiyle ilgili sunulan bir yasa tasarısı, akıllı kontratları da kapsayabileceği düşüncesiyle endişe yarattı. Yasaya göre akıllı kontratların müdahale edilebilir olması, gerektiğinde işlemleri durdurabilmesi ve dizayn edilebilmesi talep ediliyor. Ayrıca ticari sırların da gizlenmesi gibi şartlar da var. Bu yasa eğer akıllı kontratları kapsarsa merkeziyetsizliğe karşı önemli bir darbe olabilir.

Consensys hukuk danışmanı Natalie Linhart ise bu yasanın 30. maddesine dayanarak, akıllı kontratların değil sadece IOT (internet of things) verilerinin kapsandığını belirtti. Buna rağmen belirsizlik sürüyor.

Bu öneri AB Parlamentosu’nda kabul edildi ancak henüz yasa haline gelmedi. 28 Mart tarihinde AB otoriteleri topluca öneriyi tartışacak. 

Olumlu regülasyon

 Gerek merkeziyetsizliğin korunması gerekse bilgi eksikliği nedeniyle regülasyon çalışmaları genelde olumsuz ve kısıtlayıcı içeriklere sahip oluyor. Ancak olumlu regülasyonlar da olmuyor değil. Geçtiğimiz hafta Utah’da DAO’ları resmi bir şirket yapısı olarak tanıyan yasa onaylandı. Utah, bu inovasyonu gerçekleştiren ABD’deki ikinci eyalet oldu. 

CBDC ve Deposit Token

 CBDC alanındaki çalışmaları beraber yürütmek amacıyla Birleşik Arap Emirlikleri ve Hindistan arasında prensip anlaşması imzalandı.

İsviçre Bankalar Birliği ise özel şirketlerin ürettiği stabil paralara bağlı kalmamak için Deposit Token adlı yeni bir çalışmayı duyurdu. Bir nevi CBDC’ye benzeyen bu tokeni merkez bankası yerine ticari bankalar üretebilecek. Her bir bankanın kendine ait tokeni olacak ve özellikle arka plandaki finansal işlemlerin efektifliğini arttırmak için kullanılacak. Deposit Tokenler, bankalar tarafından çeşit çeşit üretilebilecek olsa da teknik standardı ve teminat gereklilikleri sabit olacak. 

Madde madde DeFi

• Iron Bank ve Alpha Homora arasındaki krizde kısmi bir çözüme ulaşıldı. Alpha, borcu nedeniyle Iron Bank’da tutulan 32 milyon USD’nin kilitli kalmaya devam etmesi konusunda anlaşma sağladı. Ancak bu tutarın üzerindeki 8.7 milyon USD değerindeki tokenin iade edilmesini talep etti. Iron Bank teklifi kabul ederek bu parayı kullanıcıların çekimine açtı. Geri kalan borcun ne zaman ve nasıl ödeneceği ise belirsizliğini koruyor.
  
  
• USDC, rezervinin bir kısmı Silicon Valley Bank’da kaldığı için kısa bir süre de olsa 1 USD eşitliğini kaybetti. MakerDAO, DAI rezervinin yüzde 40’ı USDC’den oluştuğu için acil durum önerisi ile toplandı. Kabul edilen öneride rezerve USDC alımı durduruldu. Paxos’un kendi stabil parası USDP’nin rezerv hakkı ise 450 milyon USD’den 1 milyar USD’ye çıkarıldı. DAI-USDP komisyon oranları da sıfırlandı.
  
  USDC’nin aşırı satış baskısına maruz kalmasıyla birlikte panikleyen bir kullanıcı, enteresan bir şekilde 2 milyon USD kaybetti. 3CRV(3 stabil paradan oluşan token) havuzundaki 2 milyon USD değerindeki parasını Kyber Swap üzerinden takas etmek isteyen kullanıcı, doğru parametreleri girmeyince 250 gündür kullanılmayan ve likiditesi olmayan bir havuza bütün parasını göndererek karşılığında 0.05 USD aldı.
  
  Bunu fırsat bilen başka bir kullanıcının botu ise hemen havuza 1.45 USD göndererek 2 milyon USD değerindeki varlığı kendi cüzdanına transfer etti. Curve havuzu, öncelik olarak havuzun dengede olmasına dikkat ettiği için takas edilen miktarlar arasındaki uçuruma dikkat etmiyor.
  
  
• Eular Finance’de 197 milyon USD hacklendi.
  
  Platform, öncelikle hacker’a paranın yüzde 10’u kadar bir ödül teklif ederek hukuki işlem başlatmama sözü verse de herhangi bir geri dönüş olmayınca hacker ile ilgili bilgi getirene 1 milyon USD ödül vermeyi vaat etti.
  
  Platformdaki 76 ETH parasını kaybeden bir kullanıcı ise hacker’a zor durumda kaldığını, tüm birikimini kaybettiğini ileten bir mesaj gönderdi. Hacker kullanıcıya 100 ETH geri gönderdi. Bunun ardından hacker’a arka arkaya benzer mesajlar gönderilse de herhangi bir geri dönüş olmadı.
  
  
• PeopleDAO, şeffaflık göstermek isterken basit bir hata sonucunda 76 ETH hacklendi. Şirketin muhasebecisi, platformun dağıtacağı ödülü gösteren Excel dosyasını yanlışlıkla ‘düzenlenebilir’ seçeneğiyle paylaşınca, hacker excel’e kendi cüzdan adresini ekleyip, eklediği satırı da gizledi. Ödeme yapılacağı zaman bu satırı fark etmeyen PeopleDAO, hazinesinden hacker’a 76 ETH gönderdi.
  
  
• Arbitrum, uzun süredir beklenen ARB token airdrop etkinliğini gerçekleştirdi. Token, yönetim kararlarında oy vermek için kullanılacak.
  
  
• Ethereum ağına stake edilen ETH’leri cüzdana geri çekme işlevini getirecek Shapella güncellemesinin net tarihi 12 Nisan olarak belirtildi. 

NFT Gelişmeleri

• Suudi Arabistan, Animoca Brand desteğiyle doğrudan İletişim Bakanlığı onaylı bir NFT marketi kuruyor. Ülkenin web 3.0 yatırımları kapsamında bir nevi resmi NFT borsası kurduğu da söylenebilir.
  
  
• G.Kore Teknoloji ve İletişim Bakanlığı, küçük ve orta ölçekli metaverse girişimlerine destek vermek için özel bir fon kurdu.
  
  
• Meta, NFT çalışmalarına son verdiğini açıkladı. Kısa sürede 21.000 çalışanının işine son veren Meta’nın 2 yılda 23 milyar USD harcayan metaverse-NFT çalışmalarına son vermesi sürpriz olmadı. Meta pay ve Reels üzerine ağırlık vereceğini açıklayan Meta’nın daha kısa sürede gelir elde edebileceği alanlara yöneldiği görülüyor.
  
  
• Epic Games, Steam’in aksine bir politika izleyerek mevcutta var olan 5 adet web 3.0 oyununa ek olarak 20’den fazla oyunu daha platforma ekleyeceklerini açıkladı.
  
  

BAYC, en son çıkarttığı oyununa özel olarak çıkarttığı Sewer Pass NFT’lerine sahip kullanıcılar için HV-MTL adlı yeni bir koleksiyon çıkarttı. Bu NFT’leri satın alan kullanıcılar Sewer Pass NFT’lerini yakmış olacak. Yeni koleksiyon, sıradaki oyuna erişim veriyor.