Haftaya Bakış: SBF'nin ABD'ye İadesi ve Regülasyonlar

Geçtiğimiz hafta Sam Bankman-Fried’in (SBF) ABD’ye iadesi ve buna bağlı süreçlerin gündeme damga vurduğu bir dönemden geçtik. Krizin dışındaki gelişmelere baktığımızda ise özellikle regülasyon konusunda yoğun bir hafta oldu denilebilir. Brezilya’da onaylanan kripto para yasası, bu regülasyonlar içerisinde en dikkat çeken konu oldu. Ayrıca, likidite problemleri ve NFT adaptasonuyla ilgili gelişmeler, her sayımızda olduğu gibi bu sayımızın da ana konuları arasında önemli bir yere sahip.

SBF ABD’ye İade Edildi

Normal duruşma takviminde Şubat ayında yapılması planlanan iade duruşması SBF’nin iade sürecine itiraz etmeyeceğini açıklamasıyla öne çekildi. Bahamalar’daki mahkeme SBF’ye kefaletle çıkış izni vermemişti. Bu yüzden bölgenin en kötü koşullarına sahip hapishanelerinden birinde birkaç gün geçiren SBF’nin iade talebine itiraz etmemesinin nedenlerinden birinin de kötü koşullar olduğu tahmin ediliyor.

ABD’deki mahkeme SBF’nin yüksek tanınırlığa sahip bir kişi olması nedeniyle yurt dışına kaçamayacağını varsayarak, avukatların kefalet talebini kabul etti. Tarihin en yüksek kefaleti olan 250 milyon USD karşılığında ev hapsine gönderilen SBF, en son açıklamalarında sadece 100.000 USD parasının kaldığını açıklamıştı. Kefalet için ailesinin varlıklarının kullanıldığı tahmin ediliyor. Bu kefalet, SBF’nin beraat ettiği anlamına gelmiyor. Sadece duruşma tarihlerine kadar hapishanede kalmak yerine ev hapsinde olacağını ifade ediyor.

Bir karşılaştırma yapmak gerekirse, dolandırıcılık konusunda ABD tarihine geçen isimlerden Bernie Madoff için belirlenen kefalet 10 milyon USD tutarındaydı ve o zaman da yine rekor bir rakam olarak görülüyordu. 

Gary ve Caroline İş Birliği Yapacak

FTX’in kurucularından ve şirketin CTO görevinde bulunan Gary Wang ve Alameda’nın başındaki Caroline Ellison, Adalet Bakanlığı ile anlaşmaya vararak SBF davasında iş birliği yapmayı kabul ettiler. Karşılığında, vergi kaçırma suçu haricinde bakanlığın bu ikiliye yönelttiği tüm suçlamalar düşecek. Ayrıca ikilinin, zimmetlerine geçirdikleri paraları iade etmesi isteniyor. Bu ikilinin finans sektöründen herhangi bir lisans almaları da anlaşma kapsamında engelleniyor. Yani gelecekte finans sektöründe bir iş kurmaları veya çalışmaları mümkün değil.

Anlaşma sonrasında Gary Wang, FTX’den Alameda’ya sınırsız kredi ve para çıkışı için bir arka kapı oluşturduğunu ve FTX’in risk denetim mekanizmasının Alameda’yı kapsamaması için kodlamalar yaptığını ve tüm süreçten SBF’nin haberinin olduğunu itiraf etti. Aynı şekilde Ellison da FTT manipülasyonu konusunda SBF’nin bilgisinin olduğunu kabul etti. Böylelikle bakanlığın FTX davasındaki eli ciddi bir biçimde güçlenmiş oldu. Ancak bu ikilinin yaptığı anlaşmanın mahkeme tarafından kabul edilmesi gerekiyor. Dolayısıyla henüz bir kesinlik yok. 

İkilinin anlaşma sürecine girmesi, aynı zamanda kefalet ücretlerinin de düşük olmasını sağladı. SBF için 250 milyon USD isteyen mahkeme, bu ikilinin kefaletini 250.000 USD olarak belirledi.

Bağışların Geri İadesi İsteniyor

SBF hem cumhuriyetçi hem de demokrat politikacılara FTX üzerinden çeşitli bağışlar gerçekleştirdi. Yeni yönetimin geriye dönük araştırmaları, sadece SBF’nin değil, diğer yöneticilerin de milyonlarca dolar bağış yaptıklarını ortaya çıkardı. Şirketin varlıklarını ve likiditesini maksimize etmek amacıyla, iflas sürecindeki yetkililer politikacılar için inceleme başlattı.

FTX krizinin başlamasının ardından bir kısım politikacılar bağışları iade ederken, bir kısmı da hayır kurumlarına bağışlamış, bir kısmı ise herhangi bir aksiyon almamıştı. Yetkililerin bu politikacılardan mümkün olduğu kadar bağışları geri almak için harekete geçmesi bekleniyor.

Denetim Şirketleri Yeni Bir FUD Başlattı

Hatırı sayılır bir üne sahip Mazars ve Armanino denetim şirketleri kripto para şirketlerine hizmet vermeyi durdurduklarını açıkladı. Armanino, FTX.US şirketi için, Mazars ise Bahamalar’daki ana FTX şirketi için denetim raporları yayınlayarak pozitif görüş bildirmişti. FTX’in yeni yönetimi bu raporlara güvenmediğini belirtmiş, zaten krizin başlamasıyla raporların pek de gerçekçi olmadığı da görülmüştü. Bu nedenle bu iki denetim şirketinin uğradığı itibar kaybı bir yana, iflas sürecinde görülecek duruşmada yanlış bilgilendirme üzerinden davaya taraf olmaları da mümkün.

Bu şirketlerle çalışan kripto para şirketleri yeni denetim şirketleri ararken, dört büyük denetim şirketinin ise gelen talepleri kabul etmediği ve uzak durmayı tercih ettiği öğrenildi. Tüm bu süreçler, iflas açıklamayan şirketlere olan güveni de sarstı. Oluşan FUD, belki ileride iflas etmesi mümkün olan şirketlerin açığa çıkmasını sağlayabilir. Ancak durumu iyi olan şirketlerin de bu süreçte gereksiz yere negatif etkilenmesine de neden olduğu için kurunun yanında yaşın da yanmasına benzer bir sürece yol açmış olabilir.

Likidite Krizinin Yeni Kurbanları

Bloomberg’ün haberine göre, 2020 yılında Blockfolio şirketinin çoğunluk hissesini 84 milyon USD karşılığında satın alan FTX, ödemenin %94’ünü FTT token üzerinden gerçekleştirmiş. Blockfolio ne iflas sürecinde ne de likidite problemiyle ilgili haberlerde adı geçmeyen bir kuruluş olduğu için bu haberin ardından belki de adını daha sık duyabiliriz. Çünkü şirket eğer bilançosunda halen yüklü miktarda FTT bulunduruyorsa, bu krizden etkilenmiş olma ihtimali hayli yüksek. Aksi durumda herhangi bir likidite problemi yaşamamış olması normal karşılanabilir.

Yakın zamanda iflas başvurusu yapan BlockFi, mahkemeye bir izin başvurusu yaparak, platformda sadece para bulunduran, yani herhangi bir faiz ürününe tabii olmayan müşterilerin varlıklarının kullanıma açılmasını talep etti. İznin verilmesi halinde, bu kullanıcılar bakiyelerini kendi cüzdanlarına çekerek iflas sürecini beklemekten kurtulacaklar. 

New York merkezli Greenidge Generation madencilik şirketi, NYDIG’den aldığı 76 milyon USD krediyi ödeyememeye başlayınca iflas başvurusunda bulunmayı düşündü. Ancak NYDIG bu krediyi yapılandırınca, iflas ihtimali şimdilik ertelenmiş oldu. Anlaşmaya göre, şirketin faal halde gelir elde ettiği madencilik aletlerinin çoğunluğu NYDIG tarafından alınacak. Karşılığında kredinin 57 ila 68 milyon USD tutarında bir kısmı silinecek. Geri kalan yaklaşık 20 milyon USD civarındaki kısım için şirketin yine de yeni fon bulması gerekecek. Ancak en azından miktar azaltılmış oldu.

Geri kalan madencilik aletleri, Greenidge’e ait olmaya devam edecek. Ancak geri ödemelerde problem olduğu için geri kalan cihazlar teminat olarak rehin tutulacak. Yani şirketin bu cihazları satma gibi bir yetkisi olmayacak. Greenidge bu anlaşma sonrasında doğrudan bir madencilik şirketinden çok, cihazlara uygun yer ve altyapı sağlayarak komisyon geliri elde eden bir yapıya büründüğü için şirket tanımını da değiştirdi. Kısacası ev sahibi misafir oldu diyebiliriz.

Bu başlığın son maddesinde, maalesef yine Maple Finance rol alıyor. Teminatsız olarak kredi veren kripto para platformu Maple Finance, şirketleri finansal verilerine bakarak platformuna kabul ediyordu ancak likidite problemi ortaya çıkınca bu sistemin ne kadar zararlı olduğu ortaya çıkmış oldu. FTX’te kalan 20 milyon USD büyüklüğündeki bakiyesine erişimi kaybeden Auros şirketi, Maple Finance üzerinden aldığı 7,5 milyon USD değerindeki kredinin geri ödemesini yapamadı. Şirketin iflas başvurusu yapması nedeniyle bu miktarın yasal yollarla temin edilmesi en azından şu an mümkün gözükmüyor.

Genesis/Grayscale

Geçtiğimiz hafta, Grayscale’nin GBTC ürünü ve Genesis’in likidite problemiyle ilgili önemli gelişmeler oldu. Şirketin yıl sonu bilgilendirmesi kapsamında, Grayscale CEO Michael Sonnenshein yatırımcılara yönelik bir mektup yayımladı. Bu mektupta, şirketin SEC ile olan hukuki süreci sonucunda, eğer mahkemeden aleyhe bir karar çıkar ve GBTC’nin ETF’ye dönüşmesi için herhangi olası bir yol kalmazsa, şirketin GBTC sahiplerine sınırlı bir geri alım teklifi yapmayı düşündüğünü açıkladı. Müşterilerin elindeki GBTC’lerin maksimum yüzde 20’sini kapsaması beklenen bu teklifle, yatırımcıların likide problemine bir nebze yardımcı olması planlanıyor. 

Genesis bildiğimiz gibi platformdan para çekimlerini likidite problemi çözülene kadar durdurdu. Gemini borsasının Earn programını da doğrudan etkileyen bu yöntem, borsanın müşterilerinin de bakiyelerine erişememesi anlamına geliyor. Borsanın kurucularından Cameron Winklewoss kreditör komitesinin Genesis’den alınan veriler ve bilgiler ışığında bir kurtarma planı hazırladığını açıkladı. Ancak planın detayları henüz paylaşılmadı. 

Son olarak, Alman Bitvavo borsası Genesis’de 297 milyon USD tutarında bakiyesi olduğunu ve şu anda erişim sağlayamadığını açıkladı. Borsanın bu tür bir açıklama yapması, büyük bir ihtimalle içerisinde bulunduğu olası bir likidite krizinin sebebi olarak Genesis’i gösterme amacını taşıyor.

Brezilya Kripto Paralara Resmen Hoş Geldin Dedi

Brezilya kripto para adaptasyonu konusunda öncü bir konumda olmasına rağmen, çoğu ülke gibi net bir yasal altyapıya sahip değildi. Geçtiğimiz hafta, Başkan Bolsonaro kripto paralara yasal bir altyapı sağlayan düzenlemeyi imzalayarak resmen onaylamış oldu. Kamu kuruluşlarının kripto para bulundurmasına imkan veren bu yasayla birlikte, kripto para hizmeti sunan kuruluşların uyması gereken standartlar ve lisanslar da netlik kazanmış oldu. Yasaya iki önemli ekleme yapılması bekleniyor. Eklemelerden biri, ülkenin kripto para regülatörünü belirleyecek. Kulis bilgilerine göre regülatörün merkez bankası olması bekleniyor. İkinci bir ekleme ise FTX benzeri bir olay yaşanmaması için alınacak likidite ayrımının sertliğini belirleyecek. Sertliğin yüksek olması halinde kripto para şirketleri müşteri fonlarını üçüncü taraf bir saklama hizmetiyle güvene almak zorunda kalacak. Daha yumuşak çözümde ise fonların şirketlerde kalması, ancak denetimlerle güvenliğin sağlanması bekleniyor.

Brezilya dışında bir pozitif haber de Nijerya’dan geldi. Daha önce, yasal altyapı olmadığı için şirketlerin kripto para hizmeti vermesi yasaklanan Nijerya’da kripto paralar yatırım aracı statüsü kazandı. Yasayla birlikte ülkenin SEC otoritesi ve merkez bankası da piyasa regülatörü olarak tanımlanmış oldu.

FTX Etkileri

Kanada, Kanadalı bireysel ve kurumsal müşterilerin kaldıraçlı kripto para işlemi yapmasını yasaklama kararı aldı. Ayrıca Kanadalı kullanıcılara hizmet sunan şirketler, bu kullanıcılara ait varlıkları regüle edilmiş saklama hizmeti veren üçüncü taraf şirketlerde tutmak zorunda olacaklar. 

Kazakistan’da İşler Planlandığı Gibi Gitmiyor

Çin’in kripto para madencilerini ülkeden göndermesiyle birlikte bu krizi fırsata çevirmek için vergi teşviği, ucuz elektrik gibi birçok düzenlemeyle madencilerin bir kısmını ülkeye çekmeyi başaran Kazakistan, madencilerin yüksek elektrik tüketimi nedeniyle kısa süre içerisinde elektrik ihraç eden ülke konumundan, elektrik ithal eden ülke konumuna geçti.

Açıkçası Kazakistan’ın altyapısının madencilerin ihtiyaçlarını karşılamada zorlandığı söylenebilir. Hükümet, bu sektör üzerinden hem inovatif gelişimi hem de yüksek bir vergi geliri elde etmeyi hedeflerken madencilerin ortaya çıkardığı maliyetler politikanın hızlıca değişmesine neden oldu.

Öncelikle elektrik ücretlerine zam yapan hükümet, sonrasında şirketleri lisanslayarak yasadışı madenciliğe karşı geniş çaplı bir operasyon başlattı. Geçtiğimiz hafta onaylanan yeni yasada ise hükümetin madencilere 500 MW gücünde bir elektrik ayırdığı, bunun üzerindeki tüketimler için şirketlerin günlük olarak enerji satın almaları gerektiği açıklandı. 1000-1200 MW arası bir tüketime sahip madenciler, böylelikle ciddi bir maliyet artışıyla karşılaşmış olacaklar. Enerji satın alma konusunda ise sadece lisans sahibi madencilere izin verileceği açıklandı. 

Madencilere tanınan ayrıcalıklar, sadece elektrikle sınırlı değildi. Vergi konusunda da önemli avantajlara sahip olan madencilere, bu yasayla birlikte kurumlar vergisi ödeme zorunluluğu getirildi.

Yasaya yapılacak eklemelerle, madencilerin yılın üç çeyreğinde ürettikleri kripto paraları, ülkedeki kripto para borsalarına satmalarını zorunlu hale getiren yeni bir düzenleme de konuşulan konular arasında bulunuyor. Böylelikle ülkedeki borsaların global düzeyde üst sıralarda rekabet edebilmesi, dolayısıyla daha çok işlemin bu borsalarda yapılması ve sonuç olarak daha çok vergi gelirinin elde edilmesi bu planın bir özeti olarak sunulabilir.

Kısacası, ülkenin oldukça cömert ve ılımlı kripto para politikası 180 derece bir dönüşle birkaç yılın ardından tersine döndü. Bazı şirketlerin ve yatırımcıların ülkeden çıkma kararı aldığı belirtilse de kesin durumu görmek için birkaç ay beklemek yerinde olacaktır.

Uluslararası Regülasyon

Uluslararası bankacılık standartlarını belirleyen BIS, bankaların kripto paraları iki grupta değerlendirmesi gerektiğini belirtti. Birinci grup, tokenize edilmiş geleneksel varlıklar ve stabilcoin’ler olarak, ikinci grup ise daha riskli ve arkasında gerçek (geleneksel bir varlık) olmayan kripto paralar olarak sınıflandırılacak. İkinci gruba ait olan kripto paraların bankanın öz sermayesinin yüzde 2’sini geçmemesi gerektiği, mümkünse yüzde 1’in altında kalmasının sağlıklı olduğu belirtildi.

Bankalar, bu oranın arttırılması için BIS’e yakın bir zamanda başvuru yapmışlardı. Özellikle Brezilya’daki bankaların kripto para servisi sunmasının ardından milyonlarca yeni kullanıcı çekmeleri, bankaların bu konuda ilgisini çekmişti. Ancak öyle görülüyor ki BIS temkinli davranmayı sürdürerek bu barajı yukarı çekmek istemiyor.

Stabilcoin’ler OCC’ye Bağlanabilir mi?

ABD’li Senatör Pat Toomey, stabilcoin’leri hem SEC hem de CFTC boyunduruğundan kurtararak doğrudan ABD’nin bankacılık otoritesi OCC’ye bağlanmasını öneren bir yasa önerisinde bulundu. OCC şu ana kadar ABD’de en kripto para yanlısı federal kuruluş olarak gösterilebilir. Bankaların kripto para servisi sunmaları konusundaki birçok esneklik doğrudan OCC tarafından sağlanmıştı.

Son Gülen Binance Oldu

İflas eden Voyager için açık artırmada teklif veren FTX, en yakın rakibi Binance’in önüne geçerek artırmayı kazanmıştı. Kriz sonrasında yeniden yapılan açık artırmada 1.022 milyar USD teklif veren Binance, arttırmayı kazanan taraf oldu. Voyager’a ait varlıklar (şirkete ait kripto para/itibari paralar ve verilen kredilerin geri ödemeleri) Binance’ye ait olurken, bu haber aynı zamanda Voyager müşterilerinin bakiyelerine erişebilmeleri anlamına geliyor.

Balinalar Sushiswap İçin Karar Verdi

Sushiswap’ın yeni CEO’su, borsanın gelirini artırmak amacıyla tüm paritelerden elde edilen komisyon gelirlerinin tamamının bir yıl süre boyunca doğrudan hazineye aktarılmasını teklif etmişti. Bu süre boyunca yeni bir tokenizasyonla sürdürülebilir bir ekonomik model oluşturulacağı vadedilmişti. Bu öneri özellikle iki balinanın çoğunluğu oluşturduğu oylamada kabul edildi. 

Toplamda beş balina, oyların yüzde 80’inden fazlasını oluşturduğu için pek demokratik bir oylama olduğu söylenemez. Ancak sonuç olarak artık paritelere likidite sağlayan kullanıcılar bir yıl boyunca herhangi bir gelir elde edemeyecekler. Eğer borsadaki paritelerde bulunan likiditeler lehte oy kullanan balinalar tarafından sağlanıyorsa, bu karar borsanın lehine olabilir. Ancak bağımsız kullanıcılar likidite oranında önemli bir paya sahipse, gelir elde edemeyecekleri için bakiyelerini başka borsalara aktarmak isteyeceklerdir ki bu da borsanın gelir üretmek isterken, eldeki geliri de kaybetmesi anlamına gelir.

USDN Yine Çıpasını Kaybetti

Waves blockchain ağının stabilcoin’i USDN, ağın en popüler kredi platformu Vires Finance’nin likidite problemi yaşamaya başlamasıyla birçok defa çeşitli oranlarda çıpasını kaybetmişti. Geçtiğimiz hafta 0,50 USD’ye kadar düşen USDN, ciddi bir depeg daha yaşamış oldu. 

Waves’in kurucusu Sasha Ivanov, Binance başta olmak üzere borsalara çağrı yaparak Waves’in kaldıraçlı işlem paritelerinin durdurulmasını, bilinçli FUD yayılarak fiyatın manipüle edildiğini ifade etti. Ardından yeni bir stabilpara çıkararak USDN’nin problemini çözeceğini vadetti. Ancak stabilcoin’i kurtarmak için yeni bir stabilcoin yaratma fikri kulağa pek hoş gelmedi ve toplulukta da güven oluşturmadı.

Raydium Hacklendi

Solana üzerinde faaliyet gösteren Raydium 4,4 milyon USD’sini çaldırdı. Hacker’ın bir şekilde platformda admin yetkisine eriştiği ve varlıkları kendi cüzdanına aktardığı görülüyor. Paranın iade edilmesi halinde yüzde 10’luk kısmının ödül olarak hacker’a verileceğini açıklayan Raydium, platformun hazinesindeki miktarın zararı karşılamaya yettiğini, zararın karşılanacağını açıkladı.

Ankr Hacker’ın Kim Olduğunu Buldu

Yakın bir zamanda hacklenen Ankr, hacker’ın eski bir çalışanları olduğunu öğrendiklerini ve yasal süreci başlattıklarını açıkladı. Hack nedeniyle zarar gören kullanıcılara ankrBNB adlı yeni bir token dağıtılacağını açıklayan Ankr, zarara uğrayan likidite sağlayacılarına ise doğrudan BNB vereceğini belirtti. Ayrıca, aynı hack sırasında zarar gören HAY stabilparasının çıpasını kaybetmemesi için platformun hazinesindeki varlıklarla HAY stabilcoin’inin satın alınacağı ve likidite yaratılacağının altı çizildi. Tabii buradaki likidite, hazinedeki varlıklarla sınırlı olacak. Bu nedenle HAY stabilcoin’inin geleceği belirsizliğini koruyor. 

Ankr önlem olarak işlemlerin artık birden fazla anahtarla onaylanacağı ve süre kısıtlı erişimin olduğu bir altyapıya geçtiklerini ve çalışanları işe alırken yapılan araştırma sürecinin detaylı bir hale getirildiğini açıkladı.

Moda Devleri Yıldönümlerini NFT ile Kutluyor

Amerika Moda Konseyi (The Council of Fashion Designers of America (CFDA)) ve Polygon iş birliğinde 60’ıncı yılına özel bir NFT koleksiyonu çıkarıyor. Koleksiyon içerisinde Michael Kors, Tommy Hilfiger gibi global markalar da var. Her markanın NFT’si farklı özelliklere sahip. Örneğin, o markanın defilesinde en sıradan rezerve edilmiş bir koltuk, doğrudan markanın kurucusuyla tanışma fırsatı veya NFT’deki kıyafetin fiziksel halini teslim alabilmek gibi özellikler mevcut.

Yuga Labs Sınırlarının Dışına Taşıyor

NFT sektöründeki liderliği tartışmasız bir seviyede bulunan Yuga Labs, Call of Duty, World of Warcraft gibi oyunların yapımcısı Activision Blizzard’ın başkanı Daniel Alegre’yi transfer ederek Yuga Labs’ın yeni CEO’su olarak duyurdu. Son yıllarda yapılmış belki de en önemli yönetici transferlerinden olan bu değişim, NFT ve NFT-Gaming sektörünün ne denli gelecek vadettiğinin çok güzel bir örneği. Finans alanındaki dev şirketlerin üst düzey yöneticilerinin ve birçok üst düzey politikacının kripto para şirketlerinde görev almaya başladığını daha önce görmemize rağmen NFT sektöründe bu türden bir transfer pek görülmemişti. Böylelikle Yuga Labs mevcut sınırlarının da ötesinde bir tanınırlık ve vizyon kazanma potansiyelini pekiştirdi..

Kısa Kısa

• Axie Infinity, Google Play Store’dan onay aldı. Öncelikle Malezya’nın Play Store’unda kullanıcıların erişimine açılacak uygulama, sonrasında uluslararası alanda da erişilebilir olacak. Ancak Play Store’nin kuralları gereği oyun oynarken coin kazanma gibi bir özellik mevcut olmayacak. Bu geliştirmenin en büyük önemi, bir NFT-Gaming oyununun mobil altyapısının da oluşmuş olması ve Play Store gibi bir markette yayımlanması olarak gözüküyor.
   
• Mercedes, son günlerde Porsche ile başlayan otomobil markalarının NFT adaptasyonuna katılarak, kripto para ticaretinden finansal servislere, NFT’den dijital varlıklara çeşitli alanları kapsayan bir marka başvurusu yaparak bu alandaki çalışmalarının temelini atmış oldu.
  
  
• Manchester United, Tezos iş birliğiyle ilk NFT koleksiyonunu yayınladığını duyurdu.
  
  
• Çin'in Zhejiang bölgesi, 2025 yılına kadar 28,7 milyar USD büyüklüğünde bir metaverse sektörü kurmayı planladıklarını açıkladı.