Sam Bankman Fried’e Davet Yağmuru

SBF’nin kongre üyelerine olan biteni anlatması için yapılan ilk davet, Temsilciler Meclisi Finansal Komitesi Başkanı Maxine Waters tarafından Twitter üzerinden yapıldı. Bu teklife önce olumsuz cevap veren SBF, çoğu dokümana kendisinin de erişemediğini, yeterli bilgiye ulaşınca kendisinin gönüllü geleceğini söyledi.

Waters’ın ısrar etmesi üzerine, yakın zamanda katıldığı programlardakine benzer açıklamalar yapacağını ima ederek, yine de teklif edilirse katılabileceğini söyledi ve açık kapı bırakmış oldu. 

Ancak SBF’yi davet eden sadece Waters olmadı. Senato Bankacılık Komitesi Başkanı Sherrod Brown, SBF’ye gönderdiği mektupta, kendisini Senato’da dinlemek istediklerini belirtirken, bu tür davetlere katılımcıların gönüllü şekilde zaman ayırmayı tercih ettiklerine dikkat çekerken, teklifin kabul edilmemesi halinde kendisi hakkında mahkeme celbi çıkartmaktan imtina etmeyeceğini de belirtti. Yani tatlı-sert bir dille aslında istese de istemese de hesap vereceği ima edildi.

Maxine Waters’ın yaptığı davet 13 Aralık, Sherrod Brown’un yaptığı çağrı ise 14 Aralık tarihindeki görüşme için. Yani haftaya bizi yoğun bir gündemin beklediğini söyleyebiliriz. Çünkü bu oturumlara sadece SBF değil, konuyla bağlantılı kişiler de davet edildi.

Bu sorgulama rüzgarının bir parçası olarak, kripto para karşıtı görüşleriyle bilinen Elizabeth Warren önderliğindeki bir grup politikacı, Silvergate Bankası’na mektup göndererek, FTX ve Alameda ile ilgili detaylı finansal verileri talep ederek bankanın bu süreçte rol oynayıp oynamadığını denetleme talebinde bulundu.

Senato’ya çağrılması beklenen bir başka isim de Menkul Kıymetler ve Borsa Komisyonu (SEC) Başkanı Gensler. Son günlerde birçok kongre üyesi ve senatör, Gensler’in borsaları denetleme yetkisi olmasına karşın nasıl böyle bir olayın yaşandığını sorgularken, Gensler’in ihmalinin olabileceğinden bahsediliyor. Ayrıca FTX’in bankalarla içli dışlı olması nedeniyle de FED’e ithamlarda da bulunuyor. Önümüzdeki haftalarda daha geniş bir sorgulamanın yapılması da mümkün.

Şu ana kadar ABD Emtia Vadeli İşlemleri Ticaret Komisyonu (CFTC) Başkanı Behnam konuyla ilgili sorgulandı. Behnam, CFTC’ye yetki verilirse bu tür olayları denetleyebileceklerini belirterek, konuyu yetki çalışmalarına getirdi. Ancak daha önemli olan açıklaması, kripto paraları yasaklayarak bir yere varılamayacağı üzerineydi. Behnam, FTX müşterilerinin sadece yüzde 2’sinin ABD’li olduğunu ve FTX ABD kullandığını belirtirken, FTX’in Bahamalar merkezli ana şirketinin ABD’li müşterilere hizmet vermemesine rağmen bu engelin bir şekilde aşıldığı vurgusunda bulundu. Dolayısıyla off-shore çözümlerle ABD piyasasına erişildiği için piyasayı regüle etmek zorunda olduklarına vurgu yaptı. 

LedgerX

FTX grubunun iflas etmeyen ve sağlıklı görünüme sahip şirketlerinden LedgerX satışa çıkartıldı. CFTC’de regüle olan platformu satın almak için aralarında blockchain.com, Gemini gibi isimlerin bulunduğu 10’dan fazla şirketin talep gösterdiği belirtildi. Bir önceki sayımızda, LedgerX’te nakit bulunan 175 milyon USD’nin FTX’e aktarıldığını işlemiştik. Bu satışla birlikte borsanın iflas sürecinde ek likidite desteği yaratılmış olacak.

Kripto Para Bankaları

Elde edilen son verilere göre Gemini’nin Genesis’te kalan bakiyesinin büyüklüğü 900 milyon USD. Genesis’in Gemini dışında ödemesi gereken bir 900 milyon USD daha yükümlülüğünü de hesaba katarsak toplamda 1,8 milyar USD civarında bir yükümlülük söz konusu.

Genesis çarşamba günü müşterilerine gönderdiği açıklamada, sürecin ana şirket Digital Currency Group ile birlikte alanında en yetkin ve profesyonel kişileriyle yürütüldüğünü belirterek güven aşıladı. Buna rağmen problemin çözülmesinin haftalar sürebileceğinin altı çizildi.

Celsius, uzun bir sürenin ardından sevindirici bir gelişmeyi duyurdu. Platformun sunduğu faizden yararlanmayan veya platformdan daha önce kredi almamış, sadece Celsius’ta parasını bulunduran ve bakiyesi 7.575 USD altında bulunan kullanıcılara geri ödemenin yapılmasına karar verildi. Bu karar, özellikle küçük yatırımcıyı uzun yargı sürecini beklemekten kurtardığı için son derece pozitiftir.

Celsius, ayrıca mahkemeye sürdürülebilir bir iş modeli önermek için ihtiyacı olan süreyi 15 Şubat’a kadar uzatmayı başardı. Mahkeme, Celsius’un borcunu ödeyebileceğine ikna edilirse şirket tekrar operasyonlarına başlayabilecek.

BlockFi’ın iflas etmesi, madencilik yapan şirketlerin de problem yaşamasına sebep oldu. Verilere göre, Core Scientific 80 milyon USD, Bitfarms 32 milyon USD krediyi, madencilik cihazlarını teminat olarak göstererek BlockFi’dan aldı. Ayrıca Cipher Mining de 47 milyon USD krediyi yine BlockFi’dan alıyor. Ancak şirket iflas sürecine girdiği için şu anda BlockFi’ın alacakları federal yetkililer tarafından agresif bir şekilde tahsil edilmeye çalışılıyor. Bu nedenle madencilik şirketleri de şu anda kredilerini hızlı bir şekilde kapatmaları için bir baskıyla karşılaşıyor. Özellikle cihazları teminat gösteren şirketlerde bu baskı daha büyük. Çünkü piyasanın düşmesiyle cihazların da değeri yüzde 80 oranında geriledi. Dolayısıyla bu cihazlara el konulması da mümkün hale gelebilir. 

Son olarak hem FTX hem Terra Luna krizinden hasar almadan çıktığını iddia eden Nexo, regülatörlerle uzun süredir yapılan müzakerelerden sonuç alınamadığını ve ABD piyasasını terk etme kararı aldığını duyurdu. Faiz ve kredi veren kripto para bankaları, tüm bu krizlerden önce de zaten birkaç eyalette yasaklanmış, haklarında soruşturmalar açılmıştı. Hatta SEC, BlockFi’a 100 milyon USD ceza kesmişti. Dolayısıyla regülatörlerin bu şirketlere yönelik olumsuz bakış açıları, son zamanlarda gelen art arda krizlerle iyice uzlaşmaz bir hale gelmiş olabilir. 

Teneo’ya Tam Yetki

3AC’nin varlıklarını likide etmek için görevlendirilen Teneo, şu ana kadar 34 milyon USD itibari paranın ve toplamda 125 milyon USD yatırım yapılan Starkware token’larının kontrolünün ele alındığını açıkladı. Bazı yatırımların geri çekildiğini ve buradan da 2,7 milyon USD kurtarıldığını belirtirken, ele geçirilen bir kısım varlığın da likit olmadığı, yani vadesi gelmemiş varlıklar olduğu belirtildi. 

New York Mahkemesi, Teneo ile iş birliği yapmayan Su Zhu ve Kyle Davis dahil olmak üzere, bu kişilerle bağlantılı kişi ve şirketlerin, talep edilen her türlü bilgi ve belgeyi teslim etmelerini zorunlu kıldı. Teneo böylelikle tam yetkiye kavuşmuş oldu.

Ripple ve SEC Davasına Sona Doğru

İki yılı aşkın süredir devam eden Ripple ve SEC davası, birkaç ay önce iki tarafın da ekleyecek yeni argümanının olmaması nedeniyle, yargıcın karara varmasına yönelik talepte bulunmaları nedeniyle sona doğru gelmekteydi. Geçtiğimiz hafta Ripple tarafından bu zamana kadar savunulan argümanlar son olarak mahkemeye sunuldu ve sona doğru bir adım daha yaklaşıldı.

Goldman Sachs Fırsat Kolluyor

Goldman Sachs Dijital Varlık Departmanı Başkanı Mathew McDermott, bankanın piyasadaki düşüşten faydalanarak, değeri düşen kripto para şirketlerine yatırım yapmak için on milyonlarca dolar harcamaya hazırlandığını açıkladı. Bu açıklama, bankanın piyasanın tekrar yükseleceğine dair güvenini gösterirken, piyasanın dip seviyeye ulaşmış olabileceğiyle ilgili görüşleri de ön plana çıkartmış oldu.

Yeni Trend: Merkez Bankası Dijital Parası

Merkez bankalarının dijital paralar (CBDC) konusunda görüşü ne olursa olsun, olası bir dönüşüme hazırlıklı olabilmek için mutlaka bir araştırma - geliştirme sürecini uyguladığına şahit oluyoruz. Geçtiğimiz hafta da bu gelişmelere yenilerinin eklendiği, trendin tüm gücüyle devam ettiği bir süreç yaşadık.

Bu alanda belki de en ciddi adımlardan bir tanesi Nijerya’dan geldi. Kendi CBDC projesi e-Naira’yı halihazırda piyasaya sürmüş olan Nijerya, ATM’den yapılacak para çekimlerini günlük 45 USD ile sınırlayarak, bu tutarın üzerinde bireylere yüzde 5, şirketlere yüzde 10 komisyon uygulanacağını açıkladı. Bu kararın amacı, CBDC dahil olmak üzere dijital ekonomiyi teşvik etmek olarak açıklandı. Nijerya, bir süredir nakitsiz bir ekonomiye geçiş için CBDC gibi çeşitli programlar yürütüyor. 

Pakistan, 2025’te tamamlanmak üzere bir CBDC projesine başladığını duyurdu. Gerekli regülasyon ve finansal altyapı için Dünya Bankası, Pakistan’a yardım etti.

İspanya, banka ve finansal kuruluşlar arasındaki para transferlerinin CBDC ile yapılabilmesine yönelik projelerin, 31 Ocak tarihine kadar bankaya iletilmesini istedi. İspanya, AB içerisinde blokzincir teknolojisini finans alanında kullanan ilk ülkelerden olmasıyla da bu alanın öncüleri arasında yer alıyor.

CBDC ile ilgili olmasa da ülkelerin ekonomisini etkileyecek gelişmeler olduğu için aşağıdaki iki gelişmeyi de buraya eklemeden geçmek istemedim.

SEBA Bank ve Hashkey iş birliğine giderek İsviçre ve Hong Kong’da dijital varlıkların kurumsal şirketlerce benimsenmesi için ortaklaşa bir proje başlatacaklarını açıkladılar.

Arjantin, blokzincir teknolojisinin kamu alanında ve teknolojik çözümlerde ne gibi roller oynayabileceğinin araştırılması ve sektördeki oyuncuların birbirleri arasındaki iletişimi kurmak için blokzincire özel bir departman oluşturdu. 

Maple Finance ve Orthogonal İş Birliği Sonlandırıldı

Orthogonal Trading, teminatsız kredi veren Maple Finance üzerinden aldığı kredinin taksitini ödeyemeyince dikkatleri üzerine çekti. Maple Finance, Orthogonal Trading’in iki ayrı şirket olarak faaliyet gösterdiğini, bunlardan birinin Orthogonal Trading, diğerinin Orthogonal Credit olduğunu belirtti. Orthogonal Trading’in finansal bilgilerinin kendilerine çarpıtılmış şekilde iletildiği, bu nedenle iş birliğinin sona erdirildiği açıklandı. Platformdan dört ayrı krediyle toplamda 31 milyon USD kredi alan Orthogonal Trading hakkında hukuki işlemlerin başlatılacağı da açıklandı.

Maple Finance, Orthogonal Credit şirketinin ise likidite problemi olmadığı ve sağlıklı işlediğini belirtirken, bu şirketin aldığı krediler hakkında bir aksiyon alınmayacağını açıkladı. Ayrıca, bu kredi üzerinden elde edilen gelirin de doğrudan Orthogonal Trading’e likidite sağlayan yatırımcılarla paylaşılacağı, bu sayede zararın azaltılmaya çalışacağına dair bir plan paylaşıldı.

Ankr, Helio ve Nomad Hackleri

BNB ağındaki iki uygulama Ankr ve Helio, geçtiğimiz hafta hacklendi. Akıllı kontrattaki bir bug sayesinde 4 milyon USDC ve 5 bin adet BNB’yi Ankr platformundan çalmayı başaran hacker, bu varlıkları önce Ethereum ağına sonradan da Tornado Cash'e gönderdi.

Ankr, 5 milyon USD değerinde BNB alıp zararın karşılanacağını duyurdu. 

Helio üzerindeki hack olayı ise platforma ait stabilcoin olan HAY tokeni üzerinden gerçekleşiyor. 16 milyon USD değerinde HAY stabilcoin’ini ele geçiren hacker, bu tutarı 15 milyon USD değerinde BUSD’ye çevirmesinin ardından Binance’ye gönderiyor. Binance 3 milyon USD tutarı ele geçirmeyi başardığını açıkladı.

Kripto piyasasının en büyük hacklerinden birine maruz kalan Nomad ise tekrar faaliyete geçeceğini duyurdu. Hack nedeniyle zarara uğrayan kullanıcılar, platform üzerinden KYC yaparak yani kişisel bilgilerini girerek Nomad’ın vereceği transfer edilemez NFT, yani SBT’yi alabilecekler.  Ethereum üzerinde oluşturulan fon, cüzdanında SBT bulunan kullanıcılara otomatik olarak ödemeleri yapacak. Ödemenin tam olarak yapılamaması halinde, Nomad gelir elde ettikçe fon üzerinden SBT token’ın bulunduğu cüzdanlara transferler devam edecek.

Krizin Ekmeğini DEX’ler Yedi

Merkezi borsalara olan güvenin törpülenmesi, merkeziyetsiz borsaların işine yaradı. Bu borsaların işlem hacmi, son 3 aydır 50 milyar USD civarındayken, geçtiğimiz ay 110 milyar USD seviyesine ulaştı.

DEX’ler bu kadar işlem hacmine ulaşmasına karşın, maalesef Sushiswap için bu yeterli olmadı. Sushi’nin yeni CEO’su Jared Gray, borsanın yıllık operasyonel masrafları için 5 milyon USD’ye ihtiyacı olduğunu belirtirken, işlem ücretlerinden elde edilen gelirin tamamının Sushi hazinesine aktarılmasını talep etti.

Mevcut sistemde, işlem ücretlerinden yüzde 0,05 komisyon likidite sağlayıcıya aktarılıyor. Sushiswap ise aktarılan bu komisyonun yüzde 10’luk kısmını alıyor. Yeni öneri ise bu oranın bir yıl boyunca yüzde 100’e çıkarılmasını ön görüyor. Fakat bu durumda likidite sağlayıcıların tüm gelirine el koyulmuş olacağı için paranın borsada tutulmasının hiçbir anlamı kalmıyor. Yani likidite sağlayıcılar başka bir DEX’e paralarını aktararak gelir elde etmeye devam edebilecekleri için bu önerinin mantıklı olup olmadığı tartışılıyor.

Nitekim bu öneri yapıldıktan sonra bazı kullanıcılar erkenden tedbir alarak Sushi üzerindeki likiditelerini çekmeye başladı.

Görüldüğü üzere, öneri öncesinde 70 milyon USD üzerinde olan likidite, 67 milyon USD seviyesinin hemen altına kadar düştü. 

Consensys Geri Adım Attı

Sahip olduğu Infura altyapısı üzerinden kullanıcıların cüzdan bilgisi, IP bilgisi gibi çeşitli kişisel bilgilerinin toplanacağı ve saklanacağını açıklayan Consensys, piyasadaki tepkilerin hedefi olmuştu. Topluluğun Infura ve Metamask dışında servisler kullanmaya doğru yönelmesi, Consensys’un geri adım atmasına neden oldu. Yapılan açıklamada, verilerin yalnızca yedi gün süreyle saklanacağı, sonrasında otomatik olarak silineceğine dair güncelleme yapacaklarının altı çizildi.

Back to the Future, NFT ile Geri Geliyor

Nike, kendi NFT şirketi RTFKT üzerinden, Back to the Future filminde kullanılan sneaker ayakkabının NFT olarak satışa sunulacağını açıkladı. Ancak asıl önemli kısım, bu NFT’ler karşılığında ayakkabının gerçekte de giyilebileceği oldu. Son teknolojilerle donatılmış ayakkabı, bağcığını kendi bağlıyor, ışıklandırmaya, yürüme ve hareket sensörlerine sahip olmakla beraber telefondaki uygulamalara bağlanabiliyor. 

Ayakkabıdaki bağcık ve ışık tasarımları, filmdeki atmosferi yaratmak için ortaya konulmuş olmasına karşın, ayakkabının uygulamalarla etkileşime geçebilmesi, Nike’nin Stepn gibi spor tabanlı NFT projelerine benzer bir altyapıyı kurduğunu gösteriyor. Yani yakın bir zamanda, bu ayakkabıya sahip kişiler yürüdükçe, koştukça kripto para veya NFT ödülleri kazanmaya hak kazanabilirler.

Avrupa Komisyonu’nun Metaverse Açılışı

Avrupa Komisyonu, AB imkanlarından yararlanamayan ve özellikle 18-35 yaş aralığındaki gençlerin birbirleriyle etkileşim kurması ve AB ile bağı olması için bir metaverse platformu kurdu. Platform için 387 milyon euro harcanmasına karşın, açılışa sadece 6 kişi katıldı. Büyük bir fiyaskoya dönüşen açılış sonrasında, neden bu kadar para harcandığı sorgulandı.

Reddit Kullanıcıları NFT’ye Kucak Açtı

Reddit kullanıcıları için üretilen avatarlar, Polygon ağı üzerinde NFT olarak üretiliyor. Geçtiğimiz Temmuz ayında açıklanan NFT avatarlar, günümüze kadar 4,4 milyon adet üretildi. Bu avatarların transferinin ve ticaretinin yapılabilmesi de mümkün. Geçtiğimiz haftaki Cumartesi günü ise 220 bin avatar basımıyla, günlük rekorun kırıldığı tarihi bir gün oldu.

Magic Eden’den NFT Yaratıcılarına Destek

NFT yaratıcıları, ürünlerinin her bir satışından kendi belirledikleri oranda bir komisyon alıyorlar. Bazı NFT pazaryerleri ise maliyetleri düşürerek hacmi artırmak için yaratıcıların komisyon almasını yasaklamaya yönelik güncellemelerde bulundu. Şu anda, genel olarak bu komisyon tutarı opsiyonel hale getirilerek bir orta yol bulunmasına karşın, bazı platformlarda bu durum geçerli değil. Magic Eden, Open Creator Protocol (OCP) isimli bir servis sunarak, NFT üreticilerini bu tür pazaryerlerinden korumayı amaçlıyor. OCP sayesinde üretici komisyonuna izin vermeyen marketler, otomatik olarak kara listeye alınarak, NFT’yi satması engelleniyor. Böylelikle piyasadaki kutuplaşmanın hızla yeni servislere adapte edildiğini de görmüş oluyoruz.

FTX NFT’lerine Erişilemiyor

Bildiğimiz gibi borsaların kendilerine ait NFT pazaryerleri bulunuyor. Benzer bir pazaryeri FTX üzerinde de bulunuyordu. Ancak bu NFT’lere ait görseller FTX ABD’nin AWS hesabında bulunuyordu ve bu hesap artık aktif değil. Dolayısıyla görsellere erişilemiyor. FTX’teki NFT’lerine erişmek isteyenler, bozuk bir görselle karşılaşıyorlar. 

Aslında bu problem satın alınan neredeyse tüm NFT’ler için dikkat edilmesi gereken bir unsur. Görsellerin blokzincir üzerinde bulunması son derece maliyetli olduğu için üçüncü taraflarda muhafaza ediliyor. Muhafaza edilen yerlerin IPFS benzeri merkeziyetsiz depolama sunduğundan emin olmak en güvenli yöntem olacaktır.

Çin’den Şaşırtan NFT Kararı

Çin'de NFT üzerinden çıkan bir ticaret anlaşmazlığı için açılan davada, mahkeme NFT’lerin ‘sanal mülk’ statüsünde olduğunu ve yasaların sanal mülk'ü koruduğunu belirtti. Emsal olabilecek bu karar sayesinde NFT’ler Çin’de yasal bir statüye kısmen kavuşmuş oldu.

Kısa Kısa

• Decentraland, metaverse üzerindeki arazi sahiplerinin artık arazilerini kiralayabileceğini açıkladı. Arazi sahipleri, böylelikle pasif gelir elde edebilecek. Aynı zamanda arazi almanın maliyetini karşılamak yerine, öncesinde metaverse’ü deneyimlemek isteyen kişiler/şirketler, kiralama yöntemiyle tasarruf edebilecek.
  
  
• Lacoste, Emperia platformu üzerinden ilk sanal mağazasını açtı. Mağazanın bir bölümü, sadece Lacoste NFT’sine sahip kullanıcıların girebileceği şekilde tasarlandı.
  
  
• Opera, tarayıcıya eklenecek yeni bir özellikle, kullanıcıların sürükle-bırak tarzı basit hamlelerle NFT oluşturmasına imkan veren bir eklentiyi piyasaya süreceğini açıkladı.
  
  
• Coca-Cola, Crypto.com iş birliğiyle dünya kupasına özel NFT koleksiyon oluşturacak.
  
  
• Starbucks, Odyssey adlı NFT bazlı ödül programının beta testini ABD’li kullanıcılarına açtı.