Türkiye’de iş süreçlerine herhangi bir şekilde kripto varlıkların dahil olduğu kurum ve kuruluşları yakından etkileyecek olan Kripto Yasa Tasarısı (“Tasarı”) geçtiğimiz hafta meclise sunuldu. Tasarı, kripto varlık hizmet sağlayıcılar (“KVHS”) için sınırlayıcı ve oldukça zorlayıcı şartlar getirirken, kripto varlıkları sınıflandırıyor ve tanımlıyor. Ancak Tasarı, çeşitli kripto varlıkları detaylı bir şekilde tanımlarken özellikle non-fungible token (“NFT”)’lerin statüsü net değil. Bu da NFT’lere ilişkin iş süreçleri yürüten birçok platformun akıllarında soru işaretlerine sebep oluyor. Yayımlamış olduğum E-kitabımda bu tasarıyı detaylı bir şekilde ele almıştım. Şimdi ise akıllarda soru işareti yaratan bir başka konuyu sizlere sunuyorum.

Tasarıda Neler Tanımlanıyor? 

Tasarı, kripto varlıkları menkul kıymet kripto varlıkları, elektronik para kripto varlıkları, fayda kripto varlıkları, dağıtık defter teknolojisini veya benzer bir teknolojik altyapıyı geliştiren ve değeri bu teknolojiden ayrıştırılamayan kripto varlıklar, stabil kripto varlıklar ve stabil olmayan kripto varlıklar olarak ayırıp tanımlıyor. Kısaca yapılan tanımlamalara da değinmek gerekirse:

• Menkul Kıymet Kripto Varlıkları: Bir token’in menkul kıymet token’i olarak tanımlanabilmesi için tasarı söz konusu token’in menkul kıymetlere özgü çeşitli hakları barındıran ve sahiplerine belirli getiriler ve sermaye piyasası araçlarına özgün olan hakları sağlamasını öngörüyor.

Elektronik Para Kripto Varlıkları: Elektronik ödemelerde kullanılmak amacıyla ihraç edilen tüm kripto varlıkları bu başlık ile kapsamı altına alan tasarı, birden çok kripto varlık türünü kapsayabilir şekilde bir tanımlama yoluna gidiyor.

• Dağıtık Defter Teknolojisini veya Benzer Bir Teknolojik Altyapıyı Geliştiren ve Değeri Bu Teknolojiden Ayrıştırılamayan Kripto Varlıklar: Bu uzun tanımlamayı ilk gördüğümüzde gözümüz biraz korkmuyor değil… Aslında bu uzun tanımlama ile bahsi geçen kripto varlık türü “ana kripto varlıklar” yani blok zinciri veya benzeri dağıtık defter teknolojilerini kullanarak işlem gören kripto varlıklardır. Örnek vermek gerekirse Bitcoin, Ripple ve Ethereum gibi aşina olduğumuz birçok kripto para bu tanım içerisinde yer almaktadır.
  
  
• Stabil ve Stabil Olmayan Kripto Varlıklar: Tasarının, tüm dünyada kabul gören stabil kripto varlık (“stablecoin”) tanımını takip ettiğini görüyoruz. Kısaca değerini korumak için çeşitli emtia, değerli maden, devlet paralarını rezerv olarak kullanan kripto varlıklar ile kıymetini bir değere sabitleme amacını güden kripto varlıklar stabil kripto varlıklar, tersi ise stabil olmayan kripto varlıklar olarak tanımlanıyor.
  
  
• Fayda Kripto Varlıkları: Bir hizmete ya da bir ürüne erişilmesi hakkını kişiye sağlayan, fotoğraf, video, ses, sanat eseri ve benzeri ögelere ilişkin telif hakkına benzeyen bir sahiplik kanıtı oluşturan kripto varlıklar bu kapsama alınmış. İşte akıllarda soru işareti yaratan tanım tam olarak da bu. Bunun sebebi utility token olarak aşina olduğumuz fayda token’leri için tasarıda yapılan tanımın içerisinde, “fotoğraf, video, ses, sanat eseri ve benzeri ögelere ilişkin telif hakkına benzeyen bir sahiplik kanıtı oluşturan” ifadesi kullanılarak NFT’ler de bu tanımın içerisine dahil mi? sorusunu akıllara getirmesi. Peki gerçekten NFT’ler de birer utility token olarak mı anılacak? Bu durum açıkçası tamamen belirsiz.

Öncelikle tasarı, gerekçesinde “…bir hizmet ya da ürüne erişim hakkı sağlayan “fayda kripto varlıkları” ile yine bu gruba dahil edilebilecek fotoğraf, video, ses, sanat eseri ve benzeri diğer öğelere ilişkin telif hakkına benzer bir sahiplik kanıtı oluşturan kripto varlıklar şeklinde bir gruplandıra yapılması mümkündür.” diyerek NFT’leri de fayda kripto varlıkları (utility token) olarak değerlendirdiği anlaşılmaktadır.

Ancak yine tasarının 3. maddesinin 8. Fıkrasında, “mevcut Kanunun bu kripto varlıklardan sermaye piyasası araçlarına özgü haklar sağlayan ya da Sermaye Piyasası Kurulunun satış ve dağıtıma yönelik esasları belirlemesi öngörülen dağıtık defter teknolojisinin veya benzer bir teknolojik altyapının geliştirilmesi suretiyle oluşturulan, değeri bu teknolojiden ayrıştırılamayan nitelikte olan kripto varlıklar ile platformlarda alım satıma konu olan kripto varlıklarla sınırlı olduğu belirtilmektedir. Belirtilenler dışında ekosistem içerisinde yer alabilecek diğer kripto varlık türlerine bu Kanunun uygulanmayacağına açıklık getirilmesi amaçlanmaktadır.” diyerek çeşitli kripto varlıkları düzenlemenin dışında tuttuğunu belirtmiştir. Burada ise akıllara gelecek olan ikinci bir soru NFT’ler kapsam dışında mı? oluyor. Ben burada tasarının gerekçe bölümünde -her ne kadar teknik ve hukuki açıdan doğru bulmasam da- fayda kripto varlıklarına NFT’lerin dahil edildiğini ve kapsam dışı olmadığını düşünüyorum. Ancak ilerleyen dönemlerde devam düzenlemelerde bu soru işaretlerinin giderileceğini öngörüyorum.

Blok zinciri teknolojisi ile hayatımıza giren kripto varlıklarla artık geçirdiğimiz zaman çok da kısa bir zaman değil ve finans sisteminde de bu varlıklar artık dikkate alınmaya başlandı. Tüm dünya hızla regülasyon çalışmalarına devam ediyor. Türkiye’nin de bu anlamda düzenlemelere bir başlangıç olarak Meclis’e sunmuş olduğu tasarı ekosistem ve son kullanıcı için faydalı olacağını düşünüyorum. Tasarı mükemmel mi? Hayır. Peki mükemmel mi olması gerekiyor? Yine hayır. Kanun da ekosistem ile birlikte gelişecek ama bir yerden başlamak gerekiyordu ve ben tasarıyı okuduğumda en azından Yasa Yapıcı’nın dersine çalıştığını görüyorum. Tasarının onaylanıp kanunlaşması sonrası ekosistemdeki etkilerini hep birlikte göreceğiz.