Yapımcı, yazar ve komedyen Alex Hluch, CoinDesk Türkiye’nin düzenlediği Yeni Paradigma etkinliğinde ‘Öğrenci Borcumu Nasıl NFT’ye Çevirdim?’ adlı oturumda kendi hikâyesini anlattı. Gittiği üç özel üniversite için toplam 180 bin dolardan fazla öğrenci kredisi borcu bulunan Hluch, oluşturduğu NFT projesiyle sistemi eleştirmeyi ve insanların kendi yaptığı hatalardan ders almasını umduğunu söylüyor.

Oturumun adından da anlaşılacağı gibi Hluch, öğrenci kredisi borcunu NFT’ye çeviren bir proje geliştirdi. Hluch, bu proje üzerine uzun bir süre düşündüğünü, bunun öğrenci kredisi borcu konusundaki tüm tartışmalar, farklı görüşler ve paylaşımlar üzerine kafa yorduğu bir süreç olduğunu aktarıyor.

Tabii Hluch’ın bu konu üzerinde bu kadar çok kafa yormasında çok fazla yüksek öğrenim kurumuna gitmesi de çok etkili olmuş. “2005 yılından 2019’a kadar özel eğitim kurumlarına, kamusal eğitim kurumlarına, devlet üniversitelerine gittim. Lisedeyken ortaöğretim sonrası opsiyonel eğitim adındaki programla üniversiteye gittim. Ki bu rakamlar feci yüksek ve hiç kimsenin asla karşılamaması gereken rakamlardı” diyen Hluch, bir özel okula gidebilmek için (bunun gidip de pişman olduğu tek okul olduğunu söylüyor) 100.000 doların üzerinde öğrenci kredisi almak zorunda kalmış. “Oysa çoğu insan çok daha düşük bir yıllık faiz getirisiyle 100.000 dolarlık bir işletme kredisi alıp muhtemelen kariyeri ve hayatı için en azından eşdeğer bir iş yapabilir” diyor Hluch. Ayrıca, artık günümüzde öğrenmenin e-öğrenmeye, Youtube eğitimlerine, online eğitimlere dönüştüğünü, 5-10 yıl önce bile olmayan pek çok fırsatın karşımıza çıktığını, bu nedenle topluma uygulanan fiyat etiketlerinin gözden geçirilmesi gerektiğini düşünüyor.

Gittiği eğitim kurumlarının kendilerini eğitim yoluyla geliştirmeye çalışan gençlere destek konusunda farklı yaklaşımlar gösterdiğini de aktaran Hluch, bu nedenle bir yapımcı ve yazar olarak öğrenci kredilerine ve katlanılan borca yönelik ‘garip utanç sarmalını’ özetleyen bir proje yaratmaya karar verdiğini söylüyor. “Burada amaç sadece finansal okuryazarlık, öğrenci mali durumu ve refah ile ilgili bir tartışma başlatmak değildi aslında. Bu sorun toplumun artık hiç istemediği halde omuzlanmak zorunda kaldığı bir sorunla ilgiliydi. Daha 20 yaşındayken aldığınız kararlarla bağlantılı olarak utanç duyduğunuz bir meseleden bahsediyoruz” diyor Hluch ve pek çok gencin henüz 20-21 yaşlarındayken çok az finansal okuryazarlık, deneyim ve benzeri durumlara sahip olduğunu vurguluyor.

Üniversiteleri Tek Tek Ziyaret Etti

Hluch, projesi için öncelikle 2005-2019 arasında ABD’nin üç eyaletinde gittiği dokuz üniversiteyi ziyaret etmiş. Kendisi için nostaljik olan bu ziyaretlerde gittiği her okulun önünde fotoğraf çektirmiş ve öğrenci kredi borcu miktarını internette paylaşmış. Bu görsellerden bir NFT koleksiyonu yaratan Hluch, burada temel amacını şöyle aktarıyor: “Eğer diplomalı ya da transkripli bir fotoğrafımı satın alırsanız temelde benim sahip olduğum kadarına sahipsiniz demektir.”

Hluch, bu noktada NFT’ler ve Web3 sayesinde artık performansın ya da performans sanatının unsurunun ne olması gerektiğini kişiselleştiren sanat eserleri ve performans sanatları geliştirilebildiğini söylüyor. Yani bir izleyiciyi harekete geçirmek ya da bir izleyiciyle etkileşime geçmek için çok yönlü bir yaklaşımı benimsemenin yolu elde ediliyor. Öte yandan kendisinin bu koleksiyonu oluştururken herhangi bir NFT’nin satın alınacağına dair bir beklentisinin olmadığını söylüyor.

Fiyat noktalarının da en az meta veriler ve fotoğrafları çektiği yerler kadar sanat formunu oluşturan etkenler olduğunu düşünen Hluch, OpenSea'nin özellik ayarlarını da buna göre düzenlemiş. Lisans üstü ve lisans dereceleri için ceketli ya da ceketsiz gibi seçimler yapmış. Böylece konuyu bilgiye, öğrenmeye ve eleştirel düşünceye bu kadar para harcayan birinin utancını ve cüretkarlığını aktarmak için tamamen bütünsel bir yaklaşım olarak değerlendirmek istemiş.

Sistem Eğitimin Bize Bir Kariyer Getirmesi Gerektiğini Dayatıyor

Hluch, sistemi eleştiren projesini anlatırken yüksek öğrenimi sıkı bir şekilde savunmaya devam ettiğini de sözlerine ekliyor ve “Bilgi arayışını seviyorum. Eleştirel düşünce ve yüksek öğrenim fikrini benimsiyorum. Ancak tamamen hedef odaklı toplumumuzda benimsediğimiz yaklaşım, artık eğitimin bizi bir sonuca götürmesi gerektiği şeklinde. Bu yaklaşım bize eğitimin bir kariyer getirmesi gerektiğini söylüyor. Ben buna eleştirel bir gözle bakmak istedim diyebilirim” diyor.

Öte yandan Hluch, bu proje için öğrenci kredi borcunun tümümün kaynaklandığı özel okullar dışında herhangi bir para ödemediği devlet okullarına da gitmiş. Buradaki amacının ise bir devlet lisesinde veya lisans kurumunda yaptıklarıyla lisans üstü programlar arasındaki eşitliği göstermek olduğunu belirtiyor. Hluch, “Bunları ortaya koymak istedim çünkü bu insanlar bu kararları kendilerine başarılı bir kariyere sahip olmanın yolunun buradan geçtiği söylendiği için alıyorlar” diyor ve şöyle devam ediyor, “Bununla beraber aslında şu soruları sormak istedim. Bu artık anlamlı mı? Artık bizim için gerekli mi? Gençler daha ucuz, daha uygun fiyatlı ve kendileri için daha iyi başka yollar bulamaz mı?”