Kripto Sektöründe Kadınların Rolü: Çeşitlilik, Fırsatlar ve Mücadele

Geçtiğimiz yıl CoinDesk Türkiye tarafından hazırlanan 8 Mart Kadınlar Günü röportajı, karşıt görüşlere sahip birçok tarafın dikkatini çekmişti. Peki 1 yılda neler değişti? Binance Türkiye Pazarlama Direktörü Harika Eldoğan, CryptoFemale Kurucu Ortağı Sima Baktaş ve İstanbul Blockchain Women Topluluğu Kurucu Ortağı Ebru Güven görüşlerini paylaştı.

CDT: Kadınlar olarak maalesef ki birçok meslek grubunda ayrımcılığa uğruyoruz. Peki sizce diğer meslek gruplarına kıyasla kripto sektörünün herhangi bir avantajı var mı? Varsa bunlar neler?

Sima Baktaş: Biliyorsunuz, kripto sektörü dediğimiz zaman birçok kişinin aklına hemen teknik terimler, karmaşık grafikler ve tabii ki dalgalı bir piyasa geliyor. Ancak benim gözümde kripto, özellikle kadınlar için, aslında geleneksel finans dünyasından çok daha fazlasını sunuyor. Her ne kadar teknik alan gibi görünse de aslında blockchain sektörü multi-disiplin alanlarını kapsıyor. Bunun içine finans, proje analizi, marketing hatta psikoloji dahi girebiliyor. Geniş bir skalada düşününce ve yeni sektörlerin birçok avantajlı yanını da hesaba katınca, aslında bu, alanda var olmak isteyenler ve uzmanlaşmak isteyenler için bir fırsat.

En cezbedici taraflarından biri de şu: Kripto, yer ve zaman kısıtlaması olmaksızın, dünyanın her yerinden insanlara ulaşabilme imkanı sunuyor. Bu da özellikle kadınlar için büyük bir avantaj. Mesela, bir anneyseniz ve çocuğunuzla daha fazla vakit geçirmek istiyorsanız, kripto sektöründeki esnek çalışma saatleri ve uzaktan çalışma imkanları bu dengeyi sağlamada inanılmaz yardımcı olabiliyor.

Bir diğer örnek ise kripto ve blockchain teknolojisinin merkeziyetsiz doğası. Bu, hiyerarşik yapıların ve geleneksel yapıyı aşabilmemizi sağlayarak, herkesin fikirlerini ve projelerini doğrudan toplulukla paylaşabilmesine olanak tanıyor. Yani eğer inovatif bir fikriniz varsa, cinsiyetinizin burada bir engel teşkil etmemesi gerekiyor. Aslında bu yeni ve dinamik ortam, kadınların lider olarak öne çıkması için muazzam fırsatlar sunabiliyor. Ancak buna rağmen birçok kadın sosyal medyada ön yargılara maruz kalmaması için kimliğini gizlemeyi de tercih ediyor. Bu da bazı şeyleri hâlâ aşamadığımızı gösteriyor ne yazık ki.

CDT: CryptoFemale’in kurucu ortaklarından biri olarak, ekosistemde yer alan şirketlerde sizi en çok hayal kırıklığına uğratan ne oluyor? Bu şirketler kadınları cesaretlendirmek amacıyla ne gibi adımlar atabilirler?

Sima Baktaş: CryptoFemale'i kurma fikri tam da bu gözlemlerimden doğdu. Kadınların kripto ve blockchain alanında daha fazla temsil edilmesi ve bu yenilikçi ekosisteme katkıda bulunması gerektiğine inanıyorum. Ancak elbette, bu yolda hayal kırıklıklarımız da olmadı değil.

Örneğin, bazı şirketlerin kadınları yeterince desteklemediğini veya cinsiyet çeşitliliğine yeterince önem vermediğini görmek beni üzüyor. Bazı durumlarda kadınlar olarak sesimizin duyulmadığını hissedebiliyoruz. Mesela bir etkinlik olduğunda konuşmacıların çoğunluğunun hâlâ erkeklerden oluştuğunu gözlemliyoruz. Hatta bazıları var ki çıkışta halı saha maçına gidecekmiş gibi sadece erkeklerden oluşuyor. Ekiplerinde kadınların olmadığı birçok proje görmek mümkün. Bu şekilde global proje yapacaklarına inanıyorlar, halbuki global dünyada bunlar oldukça itici unsular. Hâlâ daha bu konular gündeme geldiğinde sosyal medyada toplu linçlere maruz kalabiliyoruz. Kendi küçük dünyalarında her şeyi yorumlayan bir güruh var ne yazık ki. Geleceğin ve yeni neslin teknolojisinden bahsediyoruz, ancak konu kadınlar olunca orta çağ zihniyetinden öteye geçemiyoruz. Bizler de her yerde bu haklarımızı söylemeye devam edeceğiz.

Şirketlerin kadınları cesaretlendirmek ve desteklemek adına atabilecekleri adımlar konusunda ise, eğitim ve mentorluk programları büyük önem taşıyor. Kadınlara yönelik hackathon’lar, workshop’lar ve networking etkinlikleri düzenleyerek, kadınların bu alanda bilgi ve tecrübelerini artırmalarına yardımcı olabilirler. Ayrıca, şirket içi politikalarında cinsiyet eşitliğini ve çeşitliliği teşvik eden değişiklikler yaparak, daha kapsayıcı bir çalışma ortamı yaratabilirler. Bunlar çok zor şeyler değil, sadece 8 Mart gününde hatırlanacak ve samimiyetsiz paylaşımlar yapılacak konular da değil. 

CDT: Yakın zamanda Teknolojide Kadın Akademisi projenizi hayata geçirdiniz. Bu projenizin çıktıları nasıl oldu ve hedeflediklerinize ulaşabildiniz mi?

Harika Eldoğan: Türkiye'de ekosistemi büyütmek için birçok çalışma yürütüyoruz. Özellikle gençleri ve kadınları bu ekosisteme dahil etmek bizim için çok önemli. Kadınların finansal özgürlük yolunda yeni fırsat alanlarını değerlendirmelerini ve bu alanlarda gelişimlerini destekliyoruz. Kripto varlıklar, Web 3.0 ve blockchain, sadece yazılımcı veya yatırımcıların değil, aynı zamanda finans, pazarlama, analiz ve strateji gibi alanlarda da faaliyet gösteren kadınların da rol alabileceği geniş bir dünya.

Kadınlarımızın gelişimlerine katkı sağlayacak ve finansal okuryazarlığın artmasına yönelik özel projeler gerçekleştiriyoruz. Teknolojiyi sadece teknik bir alan olarak değil, hayatın birçok alanına dokunan bir değişim ve gelişim aracı olarak görüyoruz. Ekonomik özgürlük, eşit fırsatlar ve yenilikçi yaklaşımlar, teknolojiyle birlikte herkes için daha ulaşılabilir hale geliyor. Biz de Binance olarak, Teknolojide Kadın Akademisi gibi programlarla bu felsefeyi hayata geçirmekten gurur duyuyoruz.

Binance Teknolojide Kadın Akademisi, Türkiye'de kripto, blok zincir ve Web 3.0 alanlarındaki cinsiyet dengesizliğini gidermeyi ve kadınların finansal okuryazarlığını geliştirmeyi amaçlıyor. Program kapsamında, üniversite 4. sınıfta okuyan veya yeni mezun 50 kadın öğrenciye finans, teknoloji, kripto, NFT'ler, bulut bilişim ve dijital cüzdan gibi modern finansal teknolojiler hakkında online eğitimler verildi.

Başlangıçta 25 öğrenciyle pilot uygulama olarak planlanan program, 50 katılımcıya çıkarıldı. 6 hafta süren program yoğun ilgi gördü. Eğitimler, alanında uzman akademisyenler ve sektör liderleri tarafından verildi. 

Eğitimlerini tamamlayan öğrenciler bir Ideathon sürecine dahil oldular., Bu süreçte öğrencilerden Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı (UNDP) Sürdürülebilir Kalkınma Amaçları’ndan Toplumsal Cinsiyet Eşitliği teması altında Web3, blok zincir ve kripto gibi konuları da ele alarak bir proje geliştirmeleri istendi. Proje fikirlerini fasilitatörlerin yardımıyla geliştirdikten sonra öğrenciler jüri karşısında sunumlarını gerçekleştirdiler. Çok güzel projeler çıktı ve bu projeler arasından en iyileri geçtiğimiz günlerde ilk mezunlarımıza yönelik törenimizde ödüllendirdik. 

Binance Teknolojide Kadın Akademisi'nin sadece bir eğitim programı olmadığını söylemek gerek. Aynı zamanda bir topluluk oluşturma girişimi. Bu program sayesinde farklı alanlarda çalışan kadınlar bir araya gelerek birbirleriyle bağlantı kurabilir, bilgi ve deneyimlerini paylaşabilirler.

Mezunlarımızı bu alana yön veren ve başka kadınlara da ilham veren rol modeller olarak görüyoruz. Programla birlikte 5 yılda 5 bin kadına eğitim vermeyi hedefliyoruz.

CDT: Proje kapsamında ve ötesinde, kripto ekosistemi içerisinde ayrımcılığa uğrayan ve motivasyonlarını koruyamayan kadınlara ne söylemek istersiniz?

Teknolojinin hızla geliştiği ve birçok alana etki ettiği günümüzde, blockchain ve kripto varlıklar gibi yeni teknolojiler, finansal piyasaları dönüştürüyor. Her ne kadar yeni alanlar olsalar da her alanda olduğu gibi cinsiyet eşitliği bu alanlar için de gerekli ve önemli. 

Binance gibi şirketlerde giderek artan bir şekilde kadınların kripto alanında liderlik rollerine yükseldiğini görüyoruz. Kadınların teknolojiye yön verme gücünden faydalanmak için, sektörün her alanında kapsayıcılık ve çeşitlilik ilkesini benimsemesi gerektiğine inanıyoruz. Herkesin yeteneklerinden bağımsız olarak bu yolculuğun parçası olabileceğini vurgulamak ve desteklemek bizim önceliğimiz. Bu doğrultuda kadınların kripto varlık projelerinde daha etkin bir şekilde yer alması, inovasyonu ve yaratıcılığı teşvik edecektir. Binance Teknolojide Kadın Akademisi de bu eşitliğin sağlanabilmesi için hayata geçirildi.

Binance Teknolojide Kadın Akademisi’nde sadece finans ve teknoloji kavramlarını açıklamakla kalmıyoruz; aynı zamanda bu alanda kadınların karşılaşabileceği toplumsal cinsiyet temelli ön yargıları ve zorlukları da ele alıyoruz. Hedefimiz, teknolojinin sunduğu fırsatlardan tüm kadınların eşit şekilde yararlanmasını sağlamak ve bu alandaki kadın liderlerin sayısını artırmak.

Ayrıca, sektördeki çeşitliliğin artmasıyla birlikte, kadınlar için daha fazla mentorluk ve destek ağı oluşturulması beklenebilir. 

Ancak, iş dünyasında ve kripto varlık alanlarında halihazırda erkek egemen bir ortamın varlığı da göz önünde bulundurulmalı. Kripto dünyasında bir kadın olmak ve cinsiyetle ilgili kalıp düşünceleri ve ön yargıları aşmak ilk başta bir zorluk oluşturabilir. Endüstrinin büyüme aşamasının bir parçası olmak, aynı zamanda cinsiyet eşitsizliği gibi engelleri kırma ve sektörde çeşitliliği artırma hareketinin bir parçası olmayı ve bu amacı destekleme sorumluluğunu da beraberinde getiriyor. Bu zorluğun üstesinden gelmek için, sürekli olarak potansiyelimizi benimsemeli ve geliştirmeliyiz. 

Uzmanlığımızı sergileyerek ve diğer kadın liderlerden mentorluk alarak bu zorlukların üstesinden gelebiliriz. 

Olumsuz söylemleri dikkate almamayı öğrenmek ve sadece yapıcı yorumlara odaklanarak kendimizi geliştirmek, Binance'in özdeğerinin önemli bir parçası. Bu değeri benimsemek bizi sonuç odaklı kılar ve bu şekilde kendimizi ve yaptığımız işi sürekli geliştirerek kalıpları kırabiliriz. 

Kadınlar birbirine destek olduğunda, dayanışma gösterdiğinde çok daha güçlü. Birlikte, eğitim, fırsat eşitliği ve destekleyici bir ortam ile her alanda büyük başarılara imza atabilir, tüm engelleri aşabilir ve hayallerimizi gerçeğe dönüştürebiliriz.

CDT: Geçtiğimiz sene de Kadınlar Günü için sizinle bir röportaj gerçekleştirmiştik ve kadınlar hakkında “Kendilerini ispatlamak için bir erkeğe göre üç-dört kat mücadele vermek zorunda kalıyorlar” demiştiniz. Sizce geçtiğimiz bir yılda herhangi bir gelişme katedildi mi?

Ebru Güven: Blockchain gibi gelişmekte olan teknolojilerde kadınların konumu, son yıllarda artan farkındalık ve çeşitlilik çabaları sayesinde gelişme göstermiş olmakla birlikte bu alanda kadınların karşılaştıkları zorluklar ve mevcudiyeti konusunda genel bir değerlendirme yapmak kolay olmuyor, zira güncel veri ve araştırmalara ihtiyaç var. Ekosistemde bu veri eksikliği ciddi bir açık. Dolayısıyla tespitlerimiz deneyimlere ve gözlemlere dayandırılabiliyor. 

Teknoloji ve mühendislik alanlarında genel olarak görülen cinsiyet eşitsizliği, blockchain sektöründe de devam ediyor, bu da kadın temsilinin erkeklere kıyasla daha az olmasının başlıca nedeni. Diğer yandan kadın girişimcilerin ve geliştiricilerin finansman, mentorluk ve sermaye kaynaklarına erişimde zorluklar yaşaması, blockchain ekosistemindeki büyümelerini sınırlayabiliyor.

CDT: Peki ekosistemdeki kadın – erkek dağılımı hakkında ne düşünüyorsunuz? Global ve Türkiye toplulukları arasında nasıl bir fark gözlemliyorsunuz?

Ebru Güven: Hem Türkiye'de hem de globalde kadınların bu alanlarda karşılaştıkları temel zorluklar ve engeller devam ediyor. Bunların üstesinden gelmek için, eğitim, farkındalık yaratma, mentorluk programları ve finansal destek gibi çeşitli stratejilerin yanı sıra, cinsiyet eşitliği ve çeşitlilik konularında daha fazla ilerleme kaydedilmesi gerekiyor.

Globalde kadınların teknoloji ve blockchain alanındaki mevcudiyeti artış göstermekle birlikte, bu oran hâlâ erkeklerin çok gerisinde. Türkiye'de de teknoloji ve özellikle blockchain alanında kadınların varlığı ve katılımı konusunda önemli adımlar atılıyor. Buna örnek olarak, teknolojiye yönelik kadın girişimciliğini destekleyen platformlar ve etkinlikler, kadınların teknoloji alanındaki liderliğini ve katılımını artırmaya yönelik çabalar gösterilebilir.