Danışmanlık şirketi McKinsey’nin ‘Value Creation in the Metaverse’ raporuna göre metaverse’e yapılan yatırımlar 2021’in ardından 2022’de de devam etti. Metaverse teknolojileri 2022’nin ilk 5 ayında 120 milyar dolardan fazla yatırım aldı. Bu rakam 2021’in iki katı. McKinsey & Company Ortağı Pınar Gökler Özsavaşçı, şirketin globalde yaptığı bu çalışma üzerine CoinDesk’in sorularını yanıtladı.

                                                                                    Pınar Gökler Özsavaşçı

Metaverse’e yapılan yatırımlar 2022 yılında da devam ediyor mu? 2021 yılı ile kıyaslandığında nasıl bir tablo var ortada?

Metaverse’e ilginin küresel ölçekte patlama yaşaması yatırımları da beraberinde getirdi. Örneğin Meta, VR gözlükleri gibi metaverse için donanımlar hazırlayan Reality Labs bölümüne 10 milyar dolarlık yatırım yapacağını taahhüt etti. Microsoft ise metaverse’deki yerini sağlamlaştırmak için 69 milyar dolara oyun şirketi Activision Blizzard’ı satın aldı. Bazen abartılı durumlar söz konusu olsa da metaverse hızla gelişmeye devam ediyor ve 2030 yılına kadar küresel ölçekte 5 trilyon dolarlık bir etki yaratması bekleniyor. İnternet gibi, üzerinde çalışabileceğimiz, yaşayabileceğimiz, bağlantı kurabileceğimiz ve iş birliği yapabileceğimiz bir sonraki platform olan metaverse katlanarak büyüyor. 2021’de küresel ölçekte 57 milyar dolarlık yatırımın yapıldığı metaverse teknolojilerinin ve altyapılarının, 2022’nin ilk 5 ayında 120 milyar dolardan fazla yatırım aldığı görülüyor.

Metaverse’e yatırımda en çok hangi sektörler öne çıkıyor?

Sektörler açısından değerlendirildiğinde metaverse’e uyum sağalama konusunda öncülük eden enerji, otomotiv gibi sektörlerin yatırım bütçelerinde de en yüksek oranları ayırdığını görüyoruz. Enerji sektöründe planlanan metaverse yatırımları toplam yatırımlar içinde ortalama yüzde 18’i buluyor. Otomotiv, yüksek teknoloji, makine ve montaj sektörlerinde ise bu oranın yüzde 17 olduğu görülüyor. Medya ve eğlence sektörüyle birlikte uyum sağlama oranı daha düşük olmasına rağmen turizm sektöründe de yatırımların yüzde 15’inin metaverse tahsis edilmesi planlanıyor.

Yatırımcı profillerinden bahsedebilir misiniz?

Metaverse yatırımlarına daha geniş bir çerçeveden baktığımızda da 3 farklı yatırımcı profili öne çıkıyor. Meta, Microsoft, Nvidia, Apple ve Alphabet gibi büyük teknoloji şirketleri ilk grubu oluşturuyor. Bu grupta yer alan şirketler metaverse’ü şekillendirmek için büyük çaplı hareketler gerçekleştiriyor. İkinci grubu oluşturan risk sermayeleri de metaverse’e büyük yatırım yapıyor. Örneğin NFT'ler için en önemli pazar yerlerinden biri olan OpenSea, Paradigm ve Coatue'un liderliği üstlendiği Seri C yatırım turunda 300 milyon dolar yatırım alıyor ve piyasa değeri 13,3 milyar dolara ulaşıyor. Teknoloji dışındaki şirketler ve markalar da üçüncü yatırımcı grubunu oluşturuyor. Bu gruptaki Disney, Lego gibi şirketler de rekabette öne geçmenin yaratıcı yollarını arıyor ve yatırımlar yapıyor.

Moda Sektörü Avantajlı

Tüm bu yatırımlar sektörlerde nasıl bir etki yaratacak?

Metaverse’e yatırım yapan grupları ve yatırım miktarlarını göz önüne aldığımızda önümüzdeki 10 yıl içinde birçok sektörün büyük büyüme fırsatları yakalayacağını öngörüyoruz. Özellikle moda dünyasının hem sanal hem de fiziksel olma yeteneği nedeniyle hazır giyim ve lüks ürünler sektörlerinin bu konuda önemli avantajları bulunuyor. Zira bu sektörlerin tüketicileri günlerinin önemli bir kısmını dijital ekranların karşısında geçiriyor. Bundan en fazla 5 yıl sonra bu tüketicilerin günlerinin büyük bir bölümünü geçireceği yerin metaverse olması bekleniyor. Bu beklentinin yanı sıra tüketicilerin giderek artan dijital kimlikler oluşturma iştahına kişiselleştirilmiş sanal giysiler sunarak cevap verme imkânı da sektörün metaverse’e uyumunda önemli bir rol oynuyor. Bu yıl Mart ayında Decentraland’da gerçekleşen Metaverse Moda Haftası da gördüğü yüksek ilgiyle sektörün metaverse potansiyelini teyit ediyor. Değerlendirmeler Dolce & Gabbana, Estée Lauder ve Etro gibi markaların sunduğu yaratıcı çalışmaların da etkisiyle Metaverse Moda Haftası’nın bugüne kadar yapılmış bütün dijital moda etkinliklerden daha fazla ilgi gördüğünün altını çiziyor. Ambalajlı tüketici ürünleri sektörünün ise özellikle fiziksel dünyada pratiklik kavramıyla kurulan ilişki nedeniyle metaverse’de zorluklarla karşılaşabileceğini söyleyebiliriz. Bununla birlikte tüketicilerin bu sektördeki gelişmelere karşı heyecanı da metaverse konusunda yaratıcı deneyimler sunan markalar için fırsatlar barındırdığını belirtmek isterim.

Sektörler metaverse’e uyum sağlama konusunda hangi noktadalar?

Sektörlerin metaverse’e uyum seviyesine genel bir çerçeveden bakmamız gerekirse ambalajlı tüketici ürünleri, perakende, tekstil, moda ve lüks ürünler sektörleri özellikle pazarlama kampanyalarında yüzde 95 ile en yüksek uyum oranını yakalıyor. Pazarlama kampanyalarında yüzde 82 uyum oranı ile medya ve iletişim sektörleri ikinci sırada yer alıyor. Sağlık sektörünün ve kamu yönetiminin de metaverse’de toplantılar konusunda yüzde 79 ve konferanslar, etkinlikler alanında da yüzde 72 uyum seviyesi yakaladığı görülüyor. Turizm, ulaşım ve lojistik sektörlerinde de çalışanların eğitimi ve gelişimiyle birlikte konferanslar, etkinlikler alanı yüzde 78’lik bir uyum seviyesi ortaya koyuyor.   

Teknolojik gelişmeler müşteri davranışlarında değişime neden oluyor. Metaverse tüketici davranışlarını nasıl değiştirebilir?

Son yıllarda yaşanan teknolojideki gelişmeler hem özel hem de profesyonel hayatımızda önemli değişikliklere neden oldu. Pandemi döneminde video konferans uygulamaları hem iş hayatında hem de özel yaşamımızda daha fazla yer edindi. Bu dönem ayrıca e-ticaretin benimsenmesinde de hızlandırıcı rol oynadı. Yeni teknolojilere güveni artıran bu süreç tüketicilerin metaverse konusundaki heyecanını da yükseltti. Günümüzde şirketler de tüketiciler de ilk metaverse deneyimlerini yaşıyor. Sosyalleşmeden ticarete, spordan sanal öğrenmeye kadar her türlü günlük faaliyetini bu çoklu evrene taşıyabiliyor. Anketimize katılan tüketicilerin üçte ikisi, özellikle insanlarla bağlantı kurma ve uzaktaki iş arkadaşlarıyla iş birliği yapma süreçlerinde metaverse’ü kullanmaktan heyecan duyduklarını belirtiyor. Anket sonuçları metaverse’de aktif olan tüketicilerin yüzde 79’unun burada satın alma işlemi gerçekleştirdiğini gösteriyor.

"Liderler Değer Odaklı Strateji Geliştirmeli"

Şirketler bu değişime nasıl cevap verebilir?

Şirketlerin hızla gelişen bu alanda yerlerini almalarını öneriyoruz. Metaverse’deki bazı potansiyel uygulamaların neler olabileceği konusunda iş liderlerinin açık fikirli olmaları büyük önem taşıyor. Burada yaşanan evrimsel bir süreç ve metaverse’ün uzun vadeli bir yatırım planı olarak ele alınması gerekiyor. Fırsatları keşfetmenin en iyi yolu ise iş liderlerinin bizzat metaverse kullanıcısı olmasından geçiyor. McKinsey olarak metaverse’de değer yaratmak isteyen iş liderlerine önerilerimizi 3 başlık altında toplayabiliriz. Metaverse’de değeri yakalamak için ilk olarak değer odaklı bir strateji geliştirin. Değer yaratacak hedeflerinizi ve oynamak istediğiniz rolü tanımlayın. İkinci adım olarak test ederek öğrenmeyi ve benimsemeyi ilke edinin. Metaverse’de ilk faaliyetlerinizi hızla başlatın, sonuçları izleyin ve yeniden düzenleyin. Üçüncü ve son adımınız da işi ölçeklendirmeye odaklanmak olsun. Metaverse konusunda ölçeklenmek için alt yapınıza ve şirketinizin teknik yetkinliğine yaptığınız yatırımlarla birlikte ekiplerinizin yeteneklerini geliştirmelerine de imkan yaratın. Unutmayın, ölçeklenmek için, metaverse, iş stratejinizin ve işletim modelinizin bir parçası olması gerekiyor. Bu nedenle çalışanların bu konuda gelişiminin desteklenmesi ve uyum sağlayabilmeleri kritik önem taşıyor.

Peki tüketicilerin beklentileri ne yönde?

Anket sonuçlarımıza göre tüketicilerin yüzde 59’u günlük etkinliklerinden en az birini fiziksel dünyadan sanal dünyaya taşıma konusunda istekli olduğunu belirtiyor. Bu tüketicilere hangi etkinliği sanal olarak deneyimlemeyi tercih ettiklerini sorduğumuzda da gerek iş amaçlı gerekse özel hayatlarında insanlarla bağlantı kurmak yüzde 44 ile birinci sırada yer alıyor. Ardından yüzde 26 ile dijital dünyaların keşfi geliyor. Metaverse’de insanlarla bağlantı kurma tercihini biraz daha yakından incelediğimizde ise bu tüketicilerin yüzde 66’sının konser ve spor müsabakaları gibi canlı etkinliklere sanal ortamda katılmayı tercih ettiklerini görüyoruz. Müze ziyaretlerinin ve festivallere katılmanın yanı sıra metaverse’de oyun oynama da ayı oranda tercih edilen ve ticari büyüme fırsatları sunan etkinlikler arasında yer alıyor. Bunları yüzde 64 ile alışveriş ve yüzde 62 ile de seyahat takip ediyor. Metaverse’de fiziksel dünyanın sınırlarını aşma olasılığı, özellikle zaman yolculuğu ya da uzay seyahati gibi temaların öne çıkmasını sağlıyor.