Büyük ayrışma başladı.

Son birkaç aydaki en umut verici gelişmelerden biri blok zinciri dünyasının finansal mühendislikten gerçek anlamda değer üreten iş uygulamalarına doğru bir dönüşüm sürecine başlamasıdır.

Geride bıraktığımız yılda birçok mitin gerçek olmadığını anladık: Kriptonun bankacılığa erişemeyenlere bankacılık hizmeti sunduğu, kriptonun enflasyona yönelik iyi bir hedge olduğu ve DeFi üzerinden yapılan finansal mühendisliklerin herhangi bir varlıktan çok daha fazla getiri sağladığı gibi inanışlar yerle bir oldu. İnsanlar bana dijital varlıklara dair fiyat tahminleri sormaktan vazgeçtiler ve kullanım alanlarına dair sorular ağırlık kazanmaya başladı. İşte bu önemli bir gelişmeye işarettir.

ERP’lere benzer etki

Şu anda gerçekleşen bu ayrışma Ethereum’un ether fiyatlarından ibaret olmadığının ve küresel anlamda bir bilgi işlem ve iş platformu olduğunun anlaşılmasına benzer bir durumu gösteriyor. EY’da ortaya koyduğumuz temel prensiplerden bir tanesi de blok zincirlerinin kurumlara etkisinin ERP’lerin etkisine benzer olacağına dair yaklaşımdı. Bu yeni yıl, bu fikri geliştirmek için çok iyi bir fırsat sunuyor. 

ERP, kurumsal kaynak planlaması olarak tanımlanıyor. Siz çok farkına varmasanız da hayatınızdaki birçok deneyim ERP tarafından şekillendiriliyor. ERP en basit tanımıyla kurumların, şirketlerin işleyişini sağlayan ama omurga sistemdir. Bir mağazadaki bir rafta ürün bittiğinde depoya sinyal gönderilmesi ERP sayesinde gerçekleşir. Gezegenimizde şirketlerin belirli bir ölçekte ürün ve hizmet sunabilmesi ERP ile mümkün olur. 

Kurumsal işlemler beklenenden yavaş kalmıştı zira bu alan için elzem olan mahremiyete yönelik araçlar yeterince gelişmiş değildi. Artık bu sorun çözümlendiğine göre (daha önceki yazımda buna değinmiştim) şirketlerin birbirleriyle nasıl etkileşim kurabileceğine odaklanabiliriz. Umut ederim ki 2023 yılı gerek kapalı yapılar gerekse Ethereum ekosistemi üzerinden şirketleri birbiriyle bağlantıya geçirecek uygulamaların hayata geçtiği bir dönem olacak. 

Böylesi bir ortamda DeFi dönemine göre daha yavaş ve daha dikkatli bir gelişim süreci kurgulamamız gerekli. Kurumsal kullanıcılar çok daha temkinli bir karaktere sahiptir. Son dönemde yaşana kripto Ponziler de bu vizyonun kurumlara satılmasını güçleştiren bir tedirginlik oluşturdu. Bu tedirginlik kurumları yavaşlatsa da durdurmayacak. 

Bu gelişimin yol haritası muhtemelen riskten kaçınmaya odaklanacak. Şirketler envanter yönetimi gibi daha az riskli uygulamalarla işe başlayacaklar. Tedarik zinciri operasyonlarının gelişmesi için sürecin daha izlenebilir olması önemlidir ve hayata geçirilecek mahremiyet çözümleriyle birlikte varlıklar geniş bir ağ üzerinden daha etkin biçimde yönetilebilecek. Bir fiziksel varlığı bir token ile ilişkilendirirseniz ve o token çalınırsa aslında değerli bir şey kaybetmemiş oluyorsunuz. Bu yönetim kurulunu toplanmak zorunda bırakacak bir felaket değil basitçe yönetilebilir bir problem olacak.

Varlıkları izlemekten sonraki adım iş zekasının paylaşılması olacak. Şirketler müzakere yapmakta iyi olsalar da bir indirimden önce ne kadarlık mal aldıklarını hatırlama gibi detay konularda pek de iyi olmayabiliyorlar. Satış süreçlerine akıllı sözleşmelerin girmesiyle birlikte bunlar otomatik hale gelecek. 

Finansal bileşenler

Eninde sonunda başladığımız noktaya geri döneceğiz: Parasal işler… Bir kurumsal akıllı sözleşmede çevrimi kapamak satın alınan ürünlerin ödemesini yapmak anlamına gelir. Bunu yapmanın en etkin ve mantıklı yolu da ödemeyi stabil paralar üzerinden gerçekleştirmektir. Şirketler faturalara faktöring işlemi yapmak ya da envanter değerlerinin karşılığında borç almak gibi uygulamalardan yararlanabilecekler. Ancak bu finansal bileşenler süreç içerisinde oluşacak ve risk iştahı düşük şirketler için sürecin başında değil belki de sonunda kullanılacak bileşenler olarak görülecekler. 

Bu devrimi izlemek son derece keyifli bir deneyim olabilir. Kriptodaki büyük gelişimin önemli nedenlerinden biri de bu dünyadaki insanların hızlı karar alabilmesidir. Yeni teknoloji on yıl gibi bir sürede müşterilerin hayatında önemli bir yer edinebilir. Kurumsal IT dünyasında en önemli kurallardan biri şudur: “Bir sistem bozuk değilse onu düzeltmek için para harcanmaz.” Bunun anlamı sistemlerin ancak işlevsiz kaldıklarında ya da büyük ölçeğe ulaşacak bir yeni beceri sertinin ortaya çıkması durumunda değiştirildiğidir. Bulut bilişim döneminde yirmi yılı geride bırakıyoruz. Her ne kadar birçok yeni sistem bulut temelli olsa da birçok kurumsal sistem hâlâ bulutta değil. Blok zincirinde de hızlı bir adaptasyon beklememek gerekir. 

Kriptoda son birkaç yılda işlerin dönmesinde finansın rolü büyük oldu. Müşteriler kripto paralar ya da NFT’lere ilgi göstermeselerdi beş yıl boyunca üç haneli büyüme oranları yakalamak mümkün olmazdı. Bunlar sonucunda elde ettiğimiz büyüme ve deneyim için minnettarım. Bu büyümenin devamının geleceğini düşünüyorum zira DeFi henüz bitmedi. Ancak 2023 yılında her şeyin finansallaştırılması yaklaşımından çıkmanın ve gerçek şirketler için gerçek değerlerle gerçek uygulamalar yapmanın zamanı geldi.