Pareidolia, insanların aslında var olmayan örüntüleri gördüğünü sanması (Ay’ın yüzeyinde insan yüzü gibi) fenomenine verilen isimdir. Var olmayan örüntülerin peşinden koşmak aslında doğal hayatta önemli bir meziyettir. Doğada hayali bir düşman görmek, gerçekte var olan düşmanı görmeyip av olmaktan daha iyidir. Ancak net düşünme söz konusu olduğunda bu özellik bir sıkıntı oluşturabilir. 

Konuları bir şeylerle ilişkilendirme yanlılığı hayatımızın her alanında kendini gösterir. Bir müzakere sırasında düşülen kolaycılıktan tutun da halka mal olmuş kişilere atfedilen özelliklere kadar birçok noktada ilişkilendirme yanlılığı kararlarımızı ve görüşlerimizi etkiler. Ve bu yanlılık aslında makul olan bazı kişilerin sosyal, ekonomik ve teknolojik gelişmelere karşı durmasına neden olabilir. 

Kripto sektörü son yıllarda bu konudan hiçbir sektörün ve kişinin olmadığı kadar mustarip oldu. Mt. Gox, Bitconnect ve şimdi de Sam Bankman-Fried ve FTX olayı tüm sektörü lekeledi. Aslında var olmayan kötü örüntüleri görmeye dair içgüdümüzü alın ve üzerine de bildiğimiz konuları önemli görme önyargısını ekleyin. İşte size kripto paralara dair adaptasyon sürecinin neden bu kadar kırılgan olduğunun cevabı… 

2021’de kripto tarihinin zirvelerini yapıyordu ve insanlar sonunda kriptoyu bir iyi bir şey olarak görmeye başlamışlardı. Şimdi ise bir tek kötü aktör nedeniyle on yıla yakın süredir edinilen Web3 kazanımları sorgulanır oldu. Tek bir kişinin yaptıkları yüzünden kriptonun toplum üzerindeki etkileri ve insanların hayatına katkıları gölgede kaldı. 

Kripto Lübnan, Venezuela ve Çin gibi ülkelerde insanların parasal krizlerde ayakta kalmasına yardımcı oldu. Bu ülkelerde sıradan insanların hayatta kalmak için gereksinim duydukları yiyecek, su ve ilaç satın alabilmelerine imkân verdi. Kripto, ayrıca, bankacılığa erişimi olmayanların finansal işlem yapabilmesine, Afganistan gibi ülkelerde kadınların erkeklere bağımlı kalmadan kendi finansal hayatlarını oluşturabilmelerine zemin hazırladı. 

Hayırseverlik sektöründe kripto en hızlı büyüyen bağış yönetimi haline geldi. Blok zinciri temelli merkeziyetsiz kimlikler ailelerinden kopmak zorunda kalan mültecilerin hayatlarına katkı sağlıyorlar. Kripto mahremiyeti ve şeffaflığı aynı anda sağlayarak otoriter rejimlerin insan haklarına yönelik baskılarını azaltırken tek bir defa sıkıntı yaşamayan ve on yıldır tıkır tıkır çalışan bir Bitcoin blok zincirini de bünyesinde barındırıyor.

FTX kötüydü. Ancak kripto bu gezegendeki en iyi güçlerden biri. Eğer gündemin mevcut haliyle devamına izin verirsek ilişkilendirme önyargısı bir çığ etkisi oluşturacak ve son on yılda kriptonun oluşturduğu olumlu hafızanın sistematik biçimde silinmesine neden olacak. Peki bunu engellemek için ne yapabiliriz?

Saklamayı bırakmak

Öncelikle kafamızı kuma gömüp bu işin sonlanmasını beklemekten vazgeçmeliyiz. Şu anda kriptoda kiminle konuşsanız bir durma, bekleme modunda. Hiç kimse bir şey yapmayınca görebildiğimiz yegâne hikâyeler Sam Bankman-Fried gibi kötü örneklerden oluşuyor. Eğer şu anda çıkıp konuşmuyorsanız siz de sorunun bir parçasısınız. 

Bir şeyler söylemek

Kriptonun dünyanın dört bir yanındaki iyi ve güzel etkilerini öne çıkarmaya devam etmemiz lazım. Genelde yılın bu anlamlı, son döneminde kriptoya dair insanın içini ısıtan hikâyeler bulmak mümkün. Kripto hâlâ her gün insanların hayatını kurtarıyor ancak bu hikâyeler FTX gibi olumsuz haberlerin gölgesinde kalıyor. Kripto topluluğu bir araya gelip bu haberlere odaklanırsa bunların etkisi daha kalıcı olur.

Bir şeyler yapmak

Kriptonun dünyaya yaptığı olumlu etkiyi anlatmak güzel ancak bizler de kripto kaynaklarımızla olabildiğince iyi etkiler oluşturmaya çalışmalıyız. Kripto hayırseverliği bu hikâyenin aslında küçük bir kısmı olsa da etkisi dünya çağımda hissediliyor. Çok fazla bağış yapmanıza gerek yok ancak yapılan her bağış kriptonun gerçek, somut faydasını ve bu dünyayı değiştirme gücünü göstermek anlamında değerli.

Eğer kripto topluluğu kriptonun olumlu kısmını öne çıkarmak için bu anı değerlendirebilirse FTX gibi olayları geride bırakabileceğiz ve dünyayı değiştirmeye devam edeceğiz. Eğer bunu yapamazsak insanlar SBF gibilerin peşinden gitmeye devam edecekler. Artık seçim bizim. Umarım insanlık bu seçimi doğru yapar.