Spekülasyonları bir kenara bırakıp Bitcoin ETF’lerin ne olduğuna bakalım.

Bitcoin ETF Nedir?

ETF, İngilizce “Exchange Traded Fund” kavramının kısaltmasıdır ve Türkçe’ye “Borsa Yatırım Fonu” şeklinde çevrilebilir. ETF, genellikle spesifik bir endekse, sektöre veya varlığa odaklanmış menkul kıymet(ler sepeti)dir. 

Tanımından hareketle Bitcoin ETF de yatırımda Bitcoin’i önceliklendiren bir yatırım aracıdır. Bitcoin ETF’ye yatırım yapmanın doğrudan BTC satın almaktan temel farkı çeşitli bariyerleri elimine etmesidir. Bu bariyerlere örnek olarak blok zinciri teknolojisinin karmaşıklığından duyulan çekince veya satın alınan Bitcoin’i güvenli şekilde saklayabilme endişesi verilebilir. Zira merkeziyetsiz finans, blok zinciri teknolojisi ve kripto paralara dair temel düzeyde de olsa bir bilgi dağarcığı gerektirir ve varlıklarını koruma/saklama sorumluluğunu varlık sahibine yükler. Bitcoin ETF tarafında bu yükümlülükler, ETF’yi ihraç eden aracı kurumun omzuna geçerek yatırımcı için işleri kolaylaştırır.

Bitcoin ETF Türleri

Bitcoin ETF’leri yatırım stratejileri bakımından temelde ikiye ayrılır:

• Spot Bitcoin ETF: Tamamen veya kısmen gerçek BTC ile teminatlandırılır ve kripto para borsaları veya sıcak/soğuk cüzdan gibi saklama süreçlerine girişmeden Bitcoin sahibi olmanın önünü açar. Genellikle büyük yatırım fonları ve/veya kripto saklama hizmet sağlayıcıları olmak üzere iki tür iştirakin dahiliyeti ile ihraç edilirler. Kanada, İsviçre ve Almanya gibi ülkelerde uzun süredir var olmalarına rağmen son haftalarda ETF’leri bu kadar gündeme taşıyan da yine bu tür Bitcoin ETF’lerin ABD’de sunulmaya başlama ihtimalidir.
  
  
• Bitcoin Vadeli İşlem ETF: BTC ile teminatlandırılmaz, Bitcoin’in Vadeli İşlem (Futures) piyasasındaki fiyat hareketlerini baz alır. Bitcoin veya genel kripto paralara doğrudan bir erişim sağlamadığı; yalnızca finansal türev ürünlerini baz aldığı için genel kanı, temel kripto varlık piyasasına pek fayda sağlamadığı yönündedir. Halihazırda ABD’de birçok büyük varlık fonunun bu tür ETF’leri işlem görmektedir.
  
  

Bitcoin ETF’lerin Avantajları

• Kolaylaştırılmış Kripto Yatırımı: Blok zinciri, madencilik, merkezi ve merkeziyetsiz kripto para borsaları (CEX ve DEX)... Bu kavramların normal bir insanın zihninde yarattığı konfor alanını terk ediş hissi olmadan daha fazla yatırımcıya önceden aşina olduğu bir yatırım türüyle kripto paralara giriş imkanı sağlar.
  
  
• Sigorta: ETF’ler, ihraç edildikleri ülkelerde temel düzenleyici kurum tarafından belirli bir miktara kadar sigortalıdır. Örneğin, ABD’li yatırımcılar 250,000 dolara kadar FDIC sigortalıdır.
  
  
• Saklama/Koruma: Kripto varlıkların güvenli şekilde saklanması aracı kurumun sorumluluğundadır.
  
  
• Kurumsal Katılım: Portföy çeşitlendirmesi ve risk yönetimi kurumsal yatırımcılar için vazgeçilmezdir. Düzenlenmiş ve daha önce pratiği yapılmış bir yatırım türü, yüksek likidite ve şeffaflık, birçok kurumsal yatırımcının portföyüne Bitcoin ETF’leri eklemesi için iyi sebepler olabilir.
  
  
• Yayılım: Yukarıda sıralanan diğer avantajlarla birlikte gelecek daha fazla yatırımcı adaptasyonu, kripto paraların popülaritesini artırabilir.

Bitcoin ETF’lerin Dezavantajları

• Ek Ücretler: ETF’lere yatırım yapmak ile işinde uzman olduğuna inandığınız aracı kurumdan varlıklarınız için yönetim desteği talep etmiş olursunuz, bu da beraberinde başta “Yönetim Ücreti” olmak üzere birçok ek ücret kalemiyle gelecektir. Doğrudan BTC tutmanın ise bir ücreti yoktur.
  
  
• Fiyat Denkliği: %100 BTC yatırımına odaklanmış bir Bitcoin ETF’nin amacı, Bitcoin fiyatını birebir yakalamaktır. Ne yazık ki bu amaç her zaman gerçekleşmeyebilir. Fiyat, ilgili ETF’nin teminatına/tuttuğu varlıklara göre farklılaşabilir.
  
  
• Piyasa Koşulları: Kripto para borsalarında 7/24 alınıp satılabilen BTC’nin aksine, ABD’de ihraç edilen Bitcoin ETF’lerini ABD hisse piyasalarının açık olduğu saatlerde (Türkiye saati ile 16.30-23.30 arası) alıp satabilirsiniz. Bazı aracı kurumlar hafta içi 24 saat ETF işlemlerine izin vermiş olsa da bu sizin için yeterli olmayabilir. Ayrıca bazı Bitcoin ETF’lerinin likiditesi yetersiz kalabilir ve alım satımda büyük fiyat farklarına maruz kalabilirsiniz.
  
  
• İdeolojik Yaklaşım: Bitcoin’in ve merkeziyetsiz finansın temel amacı, aracıları ortadan kaldırmak ve insanlara varlıkları üzerinde tam kontrol vermektir. Bitcoin ETF’ye yatırım yaparak aracıya güvenmek ve varlıklarınızın doğrudan kontrolünden feragat etmek durumundasınız.

Ayrıca hem avantaj hem de dezavantaj perspektifleri bulunan bir “vergi” konusu da var, ABD’de kâr elde edilen kripto satışları veya kripto yoluyla elde edilen gelir de vergiye tabiidir ve bütün kripto para borsaları ile otomatize edilmiş vergi yazılımları senkronize çalışmayabilir. Bu noktada Bitcoin ETF’leri ABD vatandaşlarına daha pürüzsüz bir deneyim sağlıyor. Öte yandan böyle bir vergi zorunluluğu bulunmayan vatandaşlar için temel kripto varlık piyasasında işlem yapmak, hala Bitcoin ETF’den daha makul bir seçenek olabilir.

Sonuç

BlackRock, Valkyrie Funds, Invesco, Fidelity, Bitwise, VanEck ve WisdomTree gibi dev şirketlerin ABD’deki Spot Bitcoin ETF başvurularına verilecek yanıt SEC tarafından sürekli ötelene dursun, yalnızca kabul söylentileri dahi kripto para piyasasında haftalardır süren bir çalkantıya sebep olmaya yetti. Dolayısıyla buradan yapılabilecek ilk çıkarım, pek çok konuda olduğu gibi SEC tarafından verilecek olumlu/olumsuz herhangi bir kararın piyasada yaratacağı volatiliteye karşı mevcut riskimizi gözden geçirmektir.

Doğası gereği, Bitcoin ETF’leri (özellikle Spot), kripto yatırımlarını aktif olarak yönetmek istememesine rağmen portföyünü çeşitlendirmeyi amaçlayan, bu doğrultuda Yönetim Ücreti gibi ek maliyetlere razı olan ve kripto varlıklarını doğru şekilde saklama derdiyle uğraşmak istemeyen yatırımcılar için uygun bir finansal araç olabilir. Bu da mevcut kripto para yatırımcılarından daha geniş bir kesimin dahiliyeti ve daha geniş çapta kripto para benimsenme ihtimallerini kuvvetlendirerek Bitcoin, Ethereum ve diğer kripto paraların geleceği için başka bir mihenk taşı olarak değerlendiriliyor.