Yazarlar

Piyasalar

Şirketler

Teknoloji

Öğren

Politika

DeFi

TV&Video

Podcast

Etkinlikler

Sponsorlu İçerik

Consensus Magazine

E-Bülten

Yazarlar

Merkezi Borsalar Bir Yere Gitmiyor

FTX’in çöküşü merkezi kripto hizmetlerine olan güveni sarssa da düzenlemelere tabi borsalar kısmen daha güvenli görülebilir.

27 Mayıs 2023 07:54

Güncellenme: 28 Mayıs 2023 16:48

Lionel Lim

Lionel Lim DBS Digital Exchange CEO'sudur.

Bu ay, Terra-Luna çöküşünün birinci yılının, FTX olayının altıncı ayının geride kaldığı bir döneme işaret ediyor. Bir dizi çöküşün ve yıkılışın tetikleyicisi olan bu olaylar kripto paralara olan güveni oldukça sarsmışlar ve sektörün 15 yılı içerisindeki en şiddetli varoluşsal krizin doğmasına neden olmuşlardı. Her ne kadar varlık sınıfı bu yıl toparlanma gösterse de bu tür sembolik anlar geçmişi analiz etmek ve sektörün geleceğini daha iyi şekillendirmek üzere düşünmek için iyi fırsatlardır.


Öncelikle şunu hatırlayalım: Bunlar, blok zinciri teknolojisinden değil genelde kötü risk yönetiminden ve yönetişimin yetersizliğinden doğan, hatta bazı şirketlerde yolsuzluğa varan sistemlerden kaynaklanan olaylardı. Piyasa blok zincirlerinin doğru yapısını ve potansiyeli görüyor olmalı ki FTX’in çöküşünden sonrasında da merkeziyetsiz borsalara önemli bir sermaye akışı görüldü, Ethereum proof-of-stake mekanizmasına geçebildi ve Shapella güncellenmesi yapılabildi.


Ancak tüm bu gelişmelere karşın merkezi dijital varlık borsaları (CEX) hâlâ geçerliliğini koruyacak ve bu varlık sınıfına giriş noktası olarak ağırlığını koruyacak. Sektörün sofistikasyonu ve yayılımı artıkça bu durum daha da pekişecek. Sonuçta dijital varlık işlemlerinde CEX’ler ana platform olmayı sürdürüyorlar. DefiLlama’nın verilerine göre CEX’ler üzerinde gerçekleşen toplam hacim tüm borsalardaki toplam hacmin yüzde 90’ına yakındı. Geçen yılki güven kaybına rağmen CEX’lerin gerekliliği aşikâr görünüyor.


Yine de sektörün sistemin bileşenlerinin birbirine olan bağımlılığından ve erken aşamada yerleşen “hızlı ol ve yıka yıka git” yaklaşımının oluşturduğu zayıflıklara çözüm bulması gerekiyor. CEX’ler, bu krizden çıkabilmek için yatırımcının korunması, risk kontrolü ve yönetişim yapıları anlamında daha iyi çözümler ortaya koymak durumundalar. 


CEX’ler bir yere gitmiyor

Bir dijital varlık portföyünü yönetmek operasyonel açıdan karmaşık bir iştir. Yatırımcıların saklama, alım-satım, yatırım ürünleri, danışmanlık ve fiat paraya dönüş sistemleri gibi geniş bir yetkinlikler setini oluşturması gereklidir. Birçok CEX, bu çözümleri tek bir platform içerisinde sunarak farklı blok zincirlerine özgü token’ları bir arada yönetmenin getirdiği zorlukları azaltır. Alternatiflere bakıldığında bu değer önermesinin ne kadar net olduğu görülüyor. Zira yatırımcılar alternatif platformları kullanmak istediklerinde birçok cüzdan yönetmek ve farklı blok zincir üzerindeki likidite havuzlarına erişmek zorunda kalacaklar. Bazı yatırımcıların bunu yapacak becerileri olsa da bunları öğrenmenin kolay olmaması nedeniyle CEX’ler tercih ediliyor.


Portföylerini aktif olarak yöneten yatırımcılar, varlık alokasyonuında sık sık dijital varlıklar ve geleneksel varlıklar arasında geçişler yapmak isteyebilirler. CEX’lerin bünyesindeki fiat para mekanizmaları bu tür işlemleri hızlı kılar. Bu hız piyasaların çalkantılı olduğu dönemlerde çok önemli bir avantaj sağlayabilir. 


CEX’lerin diğer avantajı da güvenlik ve güvenilirlik tarafında ortaya çıkar. Sektörde “anahtar sende değilse para da senin değildir” mottosu düşünüldüğünde bu önerme sürpriz gelebilir. Yine de Chainalysis’in verilerine göre 2022 yılında hacker’ların çaldığı tüm kriptonun yüzde 18’i CEX’ler üzerinden alınmışken kalan yüzde 82’lik kısım merkeziyetsiz uygulamalardan çalınmıştı. CEX’lerin müşterilerini siber saldırılara karşı daha iyi koruması için daha gidecek yolları olmasına karşın göreceli olarak bu yapılar daha güvenlidir. Sektörün güveni yeniden kazanmaya ve siber güvenlik ekiplerini güçlendirmeye çalıştığı bu dönemde CEX’ler ile merkeziyetsiz uygulamalar arasındaki güvenlik farkı da git gide açılacaktır.  


Son olarak, CEX’lerin pek de taktir edilmeyen bir diğer avantajı işler ters gittiğinde karşınızda bir sorumlu bulabileceğinizi bilmenin getirdiği “iç huzurdur.” Yatırımcıların müşterilerinin fonlarını onlar adına yönettiği aile ofislerinde veya hedge fonlarda da benzer bir güven durumu söz konusudur. Yatırımcıların kendi cüzdanlarındaki milyonlarca dolarlık bitcoin’i kaptırmalarına dair korku hikayelerinin yaygın olduğu bir ortamda erişilebilir kanallar ve müşteri temsilcileri sunan CEX’ler ile çalışmak değerli görülmelidir. 


Güveni yeniden oluşturmak için varlıkları ayırmak

CEX’ler kalıcı olacak ancak bu tür platformların geliştirmesi gereken önemli bir konu müşterilerin varlıkları ile kurumun varlıklarının ayrılmasıdır. Bu dönemde bu konu hiçbir zaman olmadığı kadar önem taşıyor. FTX’in fonları birbirinini içine karıştırması ve sonucunda birçok bireysel kullanıcının ciddi zarar yaşamasından sonra ABD Hazine Bakanı Janet Yellen gibi politika yapıcılar da düzenleme çerçevelerinde varlıkların ayrıştırılmasının önemli bir nokta olacağını vurguladı. 


Hatta Singapur Para Kurulu (MAS) FTX olayının öncesinde yayınladığı bir belgede kripto para platformlarının kendi varlıkları ile müşterilerinin varlıklarını ayrıştırmalarına dair bir öneri getirmişti.  MAS; ayrıca, kripto para platformlarının müşteri kaynaklarının güvencesini sağlamak için üçüncü taraf saklama kurumlarıyla çalışması konusunda da sektör temsilcilerinden görüş almıştı. 


CEX’ler de “her şeye tek noktadan erişim” mantığını gözden geçirmeliler. Saklamadan alım-satıma her işin yapılabildiği bir kullanıcı arayüzü sunmak önemli olsa da arka planda müşteri varlıkları ile kurum varlıkları ayrılmalı, bir banka ya da tescilli bir broker tarafından saklanması gerçekleştirilmelidir. CEX’ler bağımsız denetim şirketlerinden bu varlıkların ayrıldığına, risk ve yönetişim sistemlerinin güvenli olduğuna dair raporlar almalıdır. 


Güven gerektirmeyen sisteme güven aşılamak

Satoshi Nakamoto 2008’de efsanevi Bitcoin White paper’ını yayınladığında körü körüne güvenilen yapıların olmadığı bir parasal sistem hayal ediyordu. Ancak gerçek şu ki bugün birçok bireysel yatırımcının dijital varlık dünyasına ilk giriş kapası olan borsalar tam anlamıyla şeffaf bir yapıda yönetilmiyorlar.


2022’de yaşanan olaylar gösteriyor ki bu sektörün ileriye gidebilmesi için yatırımcıyı koruma, şeffaflık, etkin bir yönetişim ve müşterilere değer sağlama yaklaşımları borsaların kuruluşlunda ve işletilmesine ana noktalar olmalı. Bu değerleri benimseyen CEX’ler yatırımcıların dijital varlık portföylerini yönetmek için merkezi borsalara daha fazla teveccüh gösterdiği bir dönemde net bir rekabet avantajı yakalayabilirler.


Daha iyi sonuçlar aldıkça sektör daha adil, daha şeffaf ve daha etkin bir finansal sistem hedefine dair köklerine geri dönebilir.




Daha Fazla Oku

    cexBorsalarkripto

Günün Gelişmeleri İçin E-Bültenimize Abone Olun

E-Bültenimize abone olarak onaylamış ve CoinDesk Türkiye ürün ve hizmetleri için iletişim kurulmasına izin vermiş olursunuz.


YASAL UYARI

Bu sitede yer alan yatırım bilgisi, yorum ve tavsiyeler yatırım danışmanlığı kapsamında değildir. Yatırım danışmanlığı hizmeti, yetkili kuruluşlar tarafından kişilerin risk ve getiri tercihlerini dikkate alarak, kişiye özel olarak sunulmaktadır. Bu sitede veya e-bültenlerimiz kapsamındaki sözel, yazılı ve grafiksel dahil olmak üzere tüm bilgi ve analizler; herhangi bir karara dayanak oluşturması noktasında herhangi bir teminat, garanti oluşturmamakta ve yalnızca bilgi edinilmesi amacıyla paylaşılmaktadır. Coindesk Türkiye hiçbir şekil ve surette ön onay, ihbar ve ihtara gerek olmaksızın söz konusu bilgileri değiştirebilir veyahut silebilir. Bu nedenle, sadece burada yer alan bilgilere dayanarak yatırım kararı vermeniz beklentilerinize uygun sonuçlar doğurmayabilir. Bu sitedeki yorumlardan, eksik bilgi ve/veya güncel olmama gibi konularda ortaya çıkabilecek zararlardan Coindesk Türkiye ve çalışanlarının herhangi bir sorumluluğu bulunmamaktadır.

Lionel Lim DBS Digital Exchange CEO'sudur.

Lionel Lim DBS Digital Exchange CEO'sudur.

Fiyatları İncele

Kripto Varlık

Sosyal Meyda Trendi

Trendleri İncele

Trend Haberler

1
Floki Geliştiricileri, Kullanıcılara Dijital Bankacılık Hesabı Sunmayı Planlıyor

23 Mart 2024 12:54

Kripto Varlık

Sosyal Meyda Trendi

Trendleri İncele

Kategoriler

Yazarlar

Piyasalar

Şirketler

E-Bülten

Politika

Teknoloji

Kripto Paralar

Hakkında

Hakkında

Kişisel Verileri Koruma Kanunu

Künye

Çerez Politikası

Reklam Verin

KVKK Başvuru Formu

İletişim

Kişisel Verileri Saklama ve İmha Politikası


Yasal Uyarı: Bu sitede yer alan yatırım bilgisi, yorum ve tavsiyeler yatırım danışmanlığı kapsamında değildir. Yatırım danışmanlığı hizmeti, yetkili kuruluşlar tarafından kişilerin risk ve getiri tercihlerini dikkate alarak, kişiye özel olarak sunulmaktadır. Bu sitede veya e-bültenlerimiz kapsamındaki sözel, yazılı ve grafiksel dahil olmak üzere tüm bilgi ve analizler; herhangi bir karara dayanak oluşturması noktasında herhangi bir teminat, garanti oluşturmamakta ve yalnızca bilgi edinilmesi amacıyla paylaşılmaktadır. Coindesk Türkiye hiçbir şekil ve surette ön onay, ihbar ve ihtara gerek olmaksızın söz konusu bilgileri değiştirebilir veyahut silebilir. Bu nedenle, sadece burada yer alan bilgilere dayanarak yatırım kararı vermeniz beklentilerinize uygun sonuçlar doğurmayabilir. Bu sitedeki yorumlardan, eksik bilgi ve/veya güncel olmama gibi konularda ortaya çıkabilecek zararlardan Coindesk Türkiye ve çalışanlarının herhangi bir sorumluluğu bulunmamaktadır.

@2022 CoinDesk