Kriptoda Kurumsallaşma Rehberi

ABD’de önde gelen finansal hizmetler şirketleri SEC’in bitcoin ETF’leri hakkındaki kararlarını heyecanla bekliyorlar. Bu kararların Ocak-Mayıs 2024 arasında gelmesi bekleniyor. Bu ETF’lerin onaylanmasına dair beklentiler bile bitcoin fiyatını yüzde 26 artırmış durumdayken onaylanması halinde piyasada tarihi bir an yaşanabilir.

Kripto sektörü Bitcoin’de yarılanma (Nisan 2024) dönemine yaklaşılması, bu varlığın diğerlerinden ayrışan yapısı, “dijital altın” söylemleri ve makro ekonomik koşullardaki değişimler nedeniyle daha fazla ilgi görmeye başladı. 

Kripto alanındaki boğa dönemlerinde kurumsal yatırımcıların bu alana ilgisinin ciddi biçimde arttığı, Sanal Varlık Hizmetleri Sağlayıcılar (VASP) ile çalışan finansal hizmetler şirketlerinin alım-satım, saklama ve yapısallaştırılmış ürünlere dair hizmetler sunduğu biliniyor. Bu ilgi sadece bitcoin’de değil, tokenizasyon, stabil paralar ve özel sermaye gibi alanlarda da ilginin yoğunlaşmasına zemin hazırlıyor. 

Kurumsal yapıların bu alana ilgi göstermesinin ya da ilgilerinin canlanmasının sonucunda değerlendirme ve analiz noktasında da önemli gereklilikler ortaya çıkıyor. Dijital varlıklar ve bunların yönetilmesine dair kendine özgü risklerin anlaşılmamasının getireceği yıkım FTX olayında somut olarak yaşanmıştı.

Dijital varlık alanının kendine has risklerini kapsayan bir değerlendirme ve analiz çerçevesi, bugünün karmaşık ortamında bir gereklilik haline geldi. Bu tür bir çerçevede şu unsurların bulunması gerektiğine inanıyorum:

1. Yönetişim ve Operasyonel Yılmazlık: Bu başlıkta yönetim kurulunun etkinliği, roller, sorumluluklar ve liderlilerin hesap verebilirliğine dair risk yönetimi çerçeveleri ve kontrol fonksiyonları yer almalı. Operasyonel yılmazlık kapsamında iş sürekliliği, felaket önleme, üçüncü taraflara dair değerlendirmeler ve görevlerin dağılımı irdelenmeli. Ayrıca gerekli olduğunda Katman 1 ve Katman 2 blok zincirlerinin işleyişleri de burada tanımlanabilir.
   
   
2. Düzenlemelere Uyum: VASP’ler; değişen düzenlemelere ayak uydurma, müşteri tanıma/kara para aklanmasını önleme kontrolleri, kripto istihbarat araçları, güven yapıları, müşteri varlıklarının korunması, veri korunması, çıkar çatışması ve etik gibi başlıkları bu kategoride ele almalılar.
   
   
3. Dijital Varlık Operasyonları: Dijital varlıkların güvenli bir şekilde tutulmasını önceliklendirmek önemlidir. Teknoloji kontrol mekanizmalarının anahtarların yönetilmesi, stabil para yönetimi, stakeing aktiviteleri, müşteri yönetimi, işlemlerin gerçekleştirilmesi, değişim yönetimi ve token ekonomisi ve blok zinciri teknolojilerinin anlaşılması gibi konularda etkin kurgulanması elzemdir.
   
   
4. Finansal Analiz ve Raporlama: VASP’ler geleneksel değerlendirmelerin dışında finansal ölçütlere de odaklanmalılar. Bunlar içerisinde işlemlere ve yönetime dair içgörüler elde edebilecek zincir üstü değerlendirmeler, dağılımlar, önemli karar vericilerin tuttukları portföyler ve ilgili taraflarla olan işlemler sayılabilir. Rezerv varlıkların yönetimini, müşterilerin durumlarını, bilançoları ve dijital varlık yükümlülüklerini anlamak çok önemlidir. Bunlara ilave olarak muhasebe uygulamalarını ve karşı taraf risklerini anlamak da finansal sağlık ve riskler anlamında değerli bir resim sunar. Her ne kadar rezervlerin ispatı yaklaşımı önem kazansa da bunun yeterliliğini garanti edecek bir standart henüz geliştirilmedi.
   
   
5. Finansal Risk Yönetimi: Likidite risk yönetimi, fon stratejisi yönetimi, dijital varlık likiditesi ve kalitesi ve destek sistemlere yönelik stratejiler önemlidir. VASP’lerin risk ölçütlerine dair yapılarının hazır olması, likidite olaylarına yönelik stres testlerinin yapılması, sermaye yönetim çerçevelerinin ve krediye yönelik çerçevelerin netleştirilmesi, faiz ve döviz kuru risklerine dair analizlerinin yapılması gerekir. Bir iç denetim biriminin olması olumlu bir göstergedir.

Sunduğumuz bu çerçevedeki her bir kategori risklerin yönetilmesi, çok daha olgun ve güvenli bir kripto sektörü oluşturulması açısından ciddi bir hazırlık ve araştırma gerektirir.

Kripto sektörü olgunlaştıkça ve geleneksel finansal sistemlerle daha fazla kesiştikçe bu denetim ve inceleme standartlarının önemi de artmaktadır. Bunlar uyum anlamında yapılması gerekenlerin ötesinde finansal piyasaların ve yatırımcıların çıkarlarının korunması açısından hayati güvenlik araçlarıdır.

Kurumsal yapıların kriptoya yarım yamalak değil bilgili ve sorumlu aktörler olarak derinlemesine girmeleri önemlidir. Bu, kripto piyasalarının potansiyelinin tamamen ortaya çıkarılması, sürdürülebilir büyüme ve daha geniş bir finansal entegrasyon için elzemdir.