Kripto Platformlarınca Düzenlenen Promosyon Kampanyalarına Sınırlama

6362 sayılı Sermaye Piyasası Kanunu’nda (“Kanun”) yapılan değişikliklerle birlikte, kripto varlık alım satım, ilk satış ya da dağıtım, takas, transfer, bunların gerektirdiği saklama ve belirlenebilecek diğer işlemlerin bir veya daha fazlasının gerçekleştirildiği kuruluşlar Kanun kapsamında “platform” olarak tanımlanmış ve aynı zamanda kripto varlık hizmet sağlayıcı tanımı kapsamına da girmekte olan platformların Sermaye Piyasası Kurulu (“Kurul”) tarafından çıkarılacak ikincil düzenlemelerde öngörülecek şartlara uygun faaliyetlerde bulunmaları öngörülmüştü.

Kripto varlık piyasalarını düzenlemekle yetkili kılınmış olan Kurul’ca çıkarılan ikincil düzenlemeler halen düzenlenme aşamasında olsa da, 19 Eylül 2024 tarihli 1484 sayılı İlke Kararı (“İlke Kararı”) ile Kurul’un kripto sektörü üzerindeki düzenleyici etkisini güçlü bir şekilde hissettirmeye başladığını söylemek yanlış olmaz.

Bilindiği üzere, gerek Türkiye’de gerekse yurt dışında faaliyet gösteren platformların bütçelerinde ve büyüme stratejilerinde reklam ve pazarlama faaliyetleri kilit bir yer tutmakta ve kullanıcılara doğrudan maddi menfaatlerin sağlandığı promosyon kampanyaları sıkça tercih edilmektedir. Platforma üye olan kullanıcı sayısının artırılması veya var olan kullanıcı sayısının korunması amacıyla; halihazırda platforma üye olan kullanıcılara, yeni üye olan kullanıcılara, potansiyel üyelere veya platforma kaydolmaları için potansiyel üyelere referans olan kişilere doğrudan maddi menfaatler sağlanması, irili ufaklı birçok platform tarafından benimsenen bir stratejiydi.  

İlke Kararı, yöneltildiği kişilere maddi menfaat sağlayan promosyon kampanyalarını geniş bir biçimde yasaklamış ancak piyasanın alışık olduğu yerleşmiş bir uygulamanın, Kurul tarafından gereken detay ve açıklıkta ele alınmayarak yasaklanması, birtakım kafa karışıklıkları ve yorum farklılıklarını da beraberinde getirmiştir. Şöyle ki, Kurul, platformlar tarafından yürütülmekte olan promosyon kampanyalarına ilişkin olarak (i) müşterilerine belirli bir getiri vaadi içeren veya bir veya birden fazla kripto varlığa yatırım yapılmasına yönlendiren nitelikte veya (ii) herhangi bir yöntemle platforma müşteri kazandıran kişilere veya kazandırdıkları müşterilere, herhangi bir menfaat veya faydanın sağlandığı promosyon kampanyalarının düzenlenmesini, herhangi ilave bir açıklama veya hüküm olmadan yasaklamıştır.

Affiliate olarak da bilinen referans kişiler yöntemiyle platformlara üye kazandırma, bunun karşılığında referanslara ve referans üzerinden üye olan kişilere maddi menfaat sağlanması uygulamasının Kurul’ca üzerinin çizildiği konusu nispeten daha açık olsa bile, var olan kullanıcılara yönelik menfaat sağlanmasına ilişkin birtakım hususlar belirsizlik yaratmıştır. Şöyle ki, referanslara ve üye yaptıkları kişilere “herhangi bir menfaat veya fayda” sağlanması yasaklanmışken, müşteri olarak tanımlanan kişiler için aynı kelimeler kullanılmamış ve bunun yerine bu kişilere yönelik “belirli bir getiri vaadi” içeren promosyon kampanyalarının düzenlenmesi yasaklanmıştır.

Hukuk tekniğinde, kullanılan terimlerin belirli yükümlülüklerin anlaşılması ve yorumlanmasında çok önemli bir yere sahip olduğu düşünüldüğünde, Kurul’un yalnızca iki bentten oluşan bir düzenlemenin ilk bendinde ikinci bendinden kullanılandan farklı bir terimi hangi sebeple tercih ettiği ve bunun bilinçli bir tercih olup olmadığı gibi sorular cevapsız kalmıştır. Zira, getiri vaadiyle ifade edilenin, birtakım kripto varlıklarına yatırım yapıldığında bundan kazanç sağlanmasının muhtemel olduğunu belirtilerek kullanıcılara belirli varlıklara yatırım yapmaları konusunda yönlendirmede bulunulması mı yoksa doğrudan maddi menfaat sağlanması mı olduğu konusunda görüş ayrılıkları mevcut olup bu konuda Kurul’un gelecekte alacağı karar ve rehberler beklenmektedir.

İlgili belirsizlik ise kanaatimizce yurt dışında faaliyette bulunan platformlarla ulusal düzeyde rekabeti güçleştirmekte ve yerel piyasadaki platformların gelişimini aksatmaktadır. Dolayısıyla herhangi bir belirsizliğe neden olmayacak şekilde reklam ve promosyon faaliyetlerinin çerçevesinin ivedilikle çizilmesi sağlıklı olacaktır. Şunu da belirtmek gerekir ki, bazı platformların İlke Kararı’na aykırı olabilecek promosyon kampanyalarına devam ettiği görülmektedir. Bu konudaki risk algısının platformların büyüklüğünü göre farklılaştığı ve Kurul’un konuya ilişkin yaklaşımının bilinmezliği göz önüne alındığında piyasada bu yönüyle haksız rekabet ortamının oluştuğunu söylemek de yanlış olmayacaktır.

Hatırlatmak gerekir ki, Kurul’ca belirlenen standartlara aykırı faaliyetlerinin tespit edilmesi hâlinde; ilgililerden aykırılıkların Kurulca belirlenen bir sürede giderilmesini ve kanuna, işletme amaç ve ilkelerine uygunluğun sağlanmasını istemeye ya da doğrudan bu kurumların faaliyetlerinin kapsamını sınırlandırmaya veya geçici olarak durdurmaya, tamamen veya belirli sermaye piyasası faaliyetleri itibarıyla yetkilerini iptal etmeye ya da öngöreceği diğer her türlü tedbiri almaya yetkili olması ve Kurul’un hukuka aykırı faaliyet veya işlemlerde sorumluluğu tespit edilen yöneticilerin ve çalışanların sahip oldukları lisansları geçici veya sürekli olarak iptal etmeye, haklarında suç duyurusunda bulunulması kararından itibaren yargılama sonuçlanıncaya kadar imza yetkilerini sınırlandırmaya veya kaldırmaya, hukuka aykırılıkta veya gerçekleştirilen işlemlerde sorumluluğu mahkeme kararıyla tespit edilen yönetim kurulu üyelerini görevden almaya ve yapılacak ilk genel kurul toplantısına kadar yerlerine yenilerini atamaya yetkili kılınmıştır.