Evet.

Nereden başlasak?

Kaliforniya Finansal Koruma ve İnovasyon Kurumu Cuma günü aldığı kararla Silicon Valley Bank’i (SVB) kapattı ve bankayı mevduat sigorta fonuna (FDIC) devretti. SVB, toplam mevduatı 170 milyar dolara ulaşan, 200 milyar dolar değerinde bir bankaydı.

Bu olay 2008’de batan ve varlıkları JP Morgan Chase’e aktarılan Washington Mutual Bank’tan sonra yaşanan en büyük banka batışı olayı. FDIC, SVB olayına dair basın bülteninde mudilerin Pazartesi itibariyle devlet sigortası kapsamındaki hesaplarına erişim sağlayabileceklerini açıkladı. Mudilerin hesaplarının 250.000 dolarlık bölümü doğrudan devlet güvencesi altında. Bunun üzerindeki meblağlar ise bankanın varlıkları diğer finansal şirketlere satılıp likit hale geldiğinde ödenmeye başlanacak. 

“Bir saniye, SVB 200 milyar dolarlık bir banka. O zaman hesaplarda muhtemelen 250.000 doların çok üzerinde paralar tutuluyordur” diyorsanız sizi tebrik ediyorum, durum aynen böyle.

Evet, aynen böyle.

Burada çok konu var ve henüz işin başındayız ancak bu günlerde çok net olan bir konuyu derinlemesine düşünmemiz gerekli.

Burada suçlu kim?

Birilerini suçlayacağım, kimi suçlayayım?

Öncelikle kesinlikle kimi suçlayamayacağımızı söyleyeyim: Mudileri…

Haberlere baktığınızda SVB’nin çökmesinin temel nedeni olarak bankanın VC’lerin desteklediği Silikon Vadisi menşeli teknoloji şirketlerini hedeflemesi gösteriliyor. Bu şirketlerin çoğunluğu sermaye yeterliliği açısından sıkıntılı iken kârlılıkları da çok düşük olabiliyor. 

Evet, SVB teknoloji şirketleri odaklıydı. Her ne kadar özellikle kripto odaklı olmasa da müşterileri arasında Blockchain Capital, Castle Island Ventures, Dragonfly ve Pantera (aman tanrım ve CoinDesk) gibi fonlar ve şirketler bulunuyordu. SVB’nin batmasının nedeni bu şirketler değil.

İlle de VC’leri suçlamak isterseniz Peter Thiel’in kurduğu Founders Fund’ı suçlayabilirsiniz. Bu fon şirketlere “finansal stabilite sıkıntısı nedeniyle paranızı SVB’den çekin” tavsiyesi vermişti. Böylelikle o bildiğimiz “bankaya hücum” hareketine benzin döken bir tavır sergilemişti.

SVB’de bankaya hücum yaşanmasının nedeni mudilerin paralarını geri istemesi olsa da burada mudileri suçlamaktan imtina ediyorum. Neticede onlara herkesin ortak çıkarını düşünmelerini tavsiye edecek “bir bilen” yoktu.

Founders Fund da bir sabah kalkıp “hadi SVB’i batıralım” dememişti. Onun da böyle bir çağrı yapmasının ardından SVB’in son 36 saatte sermaye bulmaya yönelik çabalarının başarısız olması yatıyordu. 

(Bu konuya dair daha uzun bir açıklama için Bloomberg’den Matt Levine’in yazısını okuyabilirsiniz.)

Bu genel açıklamadan tek bir çıkarım yapmanız gerekirse: SVB’nin aldığı ABD tahvilleri Merkez Bankası’nın faiz artırımları nedeniyle değer kaybetti. Eğer mudiler aynı dönemde paralarını geri 

istemeseydi bu durum belki yönetilebilirdi. 

Ancak olan oldu. 

Hafta sonu yapılacak yorumlarda piyasadan anlayan kişilerin bu durumu Hazineden kaynaklanan “vade riski” olarak değerlendirdiğine şahit olacaksınız.

Birini suçlayacaksanız Merkez Bankası’nı ve SVB’yi suçlayın

 Mudileri veya bankaya hücumu körükleyen VC’leri suçlamıyorsanız size diyecek bir sözüm olmaz. O zaman dönüp SVB’ye ve Fed’e bakmanız gerekli.

Öncelikle SVB’nin riski yanlış yönettiği bir gerçek zira yanlış finansal araçları tercih ettiği ortaya çıktı. Ancak bunları almasaydı sermaye bulması da mümkün olmayabilirdi. 

Ancak SVB’yi savunmamız gerekirse de Fed’in faizleri bir yıl öncesine göre çok ciddi biçimde artırmış olması argümanını ortaya atabiliriz. Yani SVB bazı yanlış kararlar almasına karşın bu yanlışın sorumluluğu faizleri çok hızlı artıran Fed’in de omuzlarında.

İronik olan şu: Fed, enflasyonu düşürmek için bir şeyler yapmaya çalışırken Hazine kağıtlarına yoğun biçimde yatırım yapan bankaları zora sokuyor.

Son olarak olabildiğince açık ifade etmeye çalışacağım: kriptonun suçu yok.

Burada kriptonun suçu yok çünkü SVB mudilerinin kim olduğundan bağımsız biçimde bu zor druma her şekilde düşecekti. SVB’nin müşteri mevduatlarına yönelik risk yönetimi tercihleri bu mudilerin hangi sektörde olduğundan bağımsız yapılıyor. Ne kriptonun ne de başka bir sektörün bu durumda günahı yok.

Eğer bir günahkâr arıyorsak o da bankacılık sektörü olabilir.