Kripto Geleneksel Finans Dünyasının Hatalarını Tekrar Etse de Sonu İyi Olacak

Stabil coin’ler üzerine son yazımdan sonra bu alanda ciddi sıkıntılar oluştu. Benim de adım şom ağızlıya çıktı. Bu nedenle geçtiğimiz günlerde MakerDAO’nun coin’i DAI’nin teminat yapısını güçlendirmek için ABD Hazine ürünlerine yatırım yapmayı düşündüğü haberi üzerine yazı yazmaya kalktığımda arkadaşlarım beni uyardı. 

Tabi ki espri yapıyorum. Kendime böyle bir önem ve güç asla atfetmem. Ancak madem spektaküler çöküşleri konuştuk, gelin bu konuya biraz daha derinlemesine bakalım.

Bundan birkaç hafta öncesinde net olmayan, iç içe geçmiş platformların ortaya koyduğu büyük kaldıraçların kripto yatırımcılar için tehlikeli olduğuna değinmiştim. Bunları yazarken Three Arrows Capital’ın temerrüde düşme sinyalleri yeni yeni geliyordu. Sonrasında Celsius ve Voyager (ikisi de perakendeye odaklanmış getiri platformları) yapılanma programları açıkladılar. 

Çok zora düşülmedikçe bu tür planlar açıklanmaz. Hatta Voyager “iyi iflas” olarak da bilinen 11. Madde kapsamında bir iflas korumasına sığındı. Tüm bunlar kripto dünyasının geleneksel finans dünyasının düştüğü hatalara düşmekte olduğunun göstergesi. En son haber de Blockchain.com’un Three Arrows yatırımı yüzünden 270 milyon dolar zarara uğraması oldu. 

Kriptoda işlerin yolunda gitmediğine dair daha fazla sinyal de var ve birazdan bunlara da değineceğiz ama her şey sonunda güzel olacak. 

Ekonomi iyi görünmüyor

ABD’deki verilere bakıldığında geçen hafta getiri eğrisinin ters getiriye dönüştüğünü görüyoruz. (Grafik aşağıda) Getiri eğrisinin ters getiriye dönmesi resesyona dair bir işaret olarak değerlendirilir. Yani ilk bakışta pek de hayırlı bir görüntü değil. 

Peki bu ne anlama geliyor? Basitçe anlatmak gerekirse ABD’de federal hükümet yaptıklarını finanse etmek için bonolar ya da Hazine ürünleri satar. Bu hazine kağıtları size belirli bir süre için belirli bir faiz vaat eder. Bu sürenin sonunda ana paranızı da geri alırsınız. 

Bu kağıtların vadesi ne kadar uzunsa faiz geliri de o kadar fazladır. Bu son derece mantıklı zira paranızı ne kadar uzun süreyle bağlarsanız riskiniz de o kadar artar ve getiriniz de artmalı. Yani vadeyi x eksenine getiriyi y eksenine koyarsak şöyle bir getiri eğrisi oluşur:

Bunun istisnası ters getiri eğrisidir. Bugün de karşımızda olan tablo bu. Şu anda 10 yıllık Hazine kâğıdının getirisi 2 yıllık Hazine kâğıdının getirisinin altında kalıyor. Teorik olarak bu tablo yatırımcının uzun vadede faizlerin düşeceğini beklediği anlamına geliyor. Pratikte ise bankaların daha az kredi vermesi bekleniyor. Bu da ekonomik faaliyetlerin azalmasına neden olabilir.

Borç temelli bir parasal sistemde bunlar hayatın gerçekleri…

Ayrıca Fed’in Temmuz’da 75 baz puanlık bir faiz artışı yapması da bekleniyor. ABD Federal Açık Piyasa Komisyonu (FOMC) Haziran toplantılarının notlarına bakıldığında neredeyse tüm FOMC üyelerinin 75 baz puanlık artış bekledikleri görülüyor. Fed Başkanı Jerome Powell 75 puanlık artışın “alışık olanın dışında büyük” bir artış olduğunu vurgulamıştı. 

İki ay üst üste alışılmadık adım atılır mı? Şimdi tüm gözler 27 Temmuz’daki Fed toplantısında…

Madenciler zorlanıyor

Geçtiğimiz günlerdeki yazımızda madencilik şirketlerinin operasyonlarını finanse edebilmek için bilançolarında duran bitcoin’leri satmak durumunda kaldıklarına değinmiştik. Büyük ölçekli madencilerden biri olan Core Scientific (CORZ) 7.000 BTC sattığını duyurdu. CORZ, 2022’de iyi bir performans ortaya koyamıyor ve bu satış da sürpriz olmadı. 

Madencilerin ellerindekini satmaya başlaması “sıfıra vuracak bir ölüm girdabının” başlangıcı olabilecekken gerçekte durum bu kadar vahim gözükmüyor. Zira madenciler son savunma hattı olarak görülüyor. 

Core Scientific CEO’su Mike Levitt, şirketin planlanan şekilde devam ettiğini ve satışın bilançoyu sağlıklı tutma yönünde bir tedbir olduğunu söyledi. CORZ’un finansal sonuçlarını Ağustos’ta açıklayacak ve bu ana dek herhangi bir satış açıklaması yapması zorunlu olmadığı halde bu satışı duyurması güzel bir hamle.

Her şey bir yana bu şeffaflığı alkışlamak gerekir. 

Kripto kredi ve borç şirketleri iyi görünmüyorlar

Son olarak görülen o ki kaldıraç herkese zarar veriyor. Luna’nın çöküşü Three Arrows’u zor durumda bıraktı ve şimdi bu kriz diğer kredi ve borç platformlarına da sirayet ediyor. BlockFi, FTX’den 215 milyon dolarlık bir kurtarma paketi aldı, Celsius, çekimleri durdurdu ve yeniden yapılanma planları açıkladı. Voyager ise iflas başvurusunda bulundu. 

Tüm bunların üstüne Blockchain.com da Three Arrows’a yaptığı yatırım nedeniyle 270 milyon dolarlık bir zarar uğradı. 

Bu şirketlerle ilgili gelişmeleri izlemeye devam ediyoruz. Genelde karşımızdaki resim pek iç açıcı değil ancak en kötüsü geride kalmış gibi. FTX ve diğerkâm CEO’su Sam Bankman-Fried’ın adı sıkıntı yaşanan her yerde geçtiği için şirket ve CEO kriptonun kurtarıcı kahramanı gibi görülmeye başlandı. 

Asıl ilginç nokta

Genel anlamda tüm bu değindiğimiz konular (getiri eğrisinin terse dönmesi, yüksek faizler, madencilerin satışa geçmesi ve birden fazla şirketin iflası) pozitif değil. Ancak asıl kriptonun ve bitcoin’in bu zor zamanlarda nasıl bir tepki vereceğini izlemek ilginç olacak. İşler kripto dünyasında zaten zor bir de tüm sinyaller resesyonu işaret ediyor.

Bitcoin bir resesyon sonrasında doğmuş olsa da bir resesyon geçirmedi. Dolayısıyla bu süreci gözlemlemek ilginç olacak. Neyse ki (veya korkarım ki) işler beklediğimden daha hızlı gelişiyor. 

Asıl ilginç olan bitcoin’in zorlu makro koşullarda nasıl bir yön çizeceğini görmek olacak.

Tüm bunlar yaşanırken işte geçen hafta bitcoin’in durumu: