Yazarlar

Piyasalar

Şirketler

Teknoloji

Öğren

Politika

DeFi

TV&Video

Podcast

Etkinlikler

Sponsorlu İçerik

Consensus Magazine

E-Bülten

Yazarlar

Dijital kripto varlıkların denetimi ve muhasebesi nasıl olmalı?

Kripto varlıklar, finansal tablolarda giderek daha fazla görünür hale gelirken bu varlıkların nasıl denetleneceği konusu da öne çıkıyor. Dijital varlıkların muhasebesi ve denetiminde çok boyutlu ve kapsamlı bir yaklaşımın yanı sıra ilgili tüm paydaşların iş birliği içinde çalışması kritik önem taşıyor.

29 Mart 2023 10:19

Güncellenme: 29 Mart 2023 14:52

Esra Özdemir

Bilkent Üniversitesi İşletme bölümünden mezun olmuş ve denetim mesleğine başlamıştır. 15 yıllık kariyeri boyunca İnşaat, Enerji, Havacılık, Savunma Sanayii, Tüketim Ürünleri, Sağlık, Üretim, Maden ve Hizmet sektörlerinde; hem bağımsız denetim hem de iç denetim pozisyonlarında çalışmış ve tecrübe edinmiştir. Denetim süreçlerini daha verimli hale getirmek için yapmış olduğu araştırmalar esnasında tanıştığı Blockchain teknolojisinin, bu alana hizmet eden katma değerini fark ederek, bu dikeyde yoğunlaştı. Denetimde elde ettiği tecrübesi ve birikimleri ile Blockchain alanındaki bilgisini harmanlayarak; şirketlerin tüm süreçlerinde iyileştirme ve verimlilik çalışmaları yapmaktadır.

Blokzinciri teknolojileri üzerinde geliştirilen kripto varlıklar, ortaya çıktıkları günden bu yana büyük bir ilerleme kaydetti. Bu yolculuk sırasında büyük atılımların yanı sıra sendelemelerin, gerilemelerin ve belirsizliklerin de yaşandığına hep birlikte tanık olduk. 


Şurası bir gerçek ki, ortaya çıktıklarından bu yana kripto varlıklara yönelik ilgi sürekli bir artış içerisinde oldu. Geçen zaman içerisinde dijital para birimleri hızla değer kazandıkça dijital çağa ait devrim niteliğindeki bu yeni varlık sınıfının meyvelerini toplamak isteyen bireysel ve kurumsal yatırımcılar da dikkatlerini bu alana yoğunlaştırdı. 


Şirketler çoğunlukla daha fazla istikrar vaat eden yeni nesil dijital varlıklara yönelirken geleneksel para birimleri ile ya da para birimleri ve varlıkların karışımı ile desteklenen stabil coin’ler de tercihlerinde öne çıktı. Bunun başlıca etkeni varlıkların değerinin blokzinciri aracılığıyla diğer ölçülebilir varlık değerlerine bağlanması ve potansiyel olarak stabilize edilebilmesi oldu.


Dijital varlıklar şirketlerin finansal tablolarında daha görünür olmaya başladıkça bu varlıkların denetim ve muhasebe tarafında etkili bir şekilde nasıl ele alınabileceğine ilişkin sorular da önem kazandı. Peki, bu durumda denetçiler bir şirketin mali tablolarında yer alan dijital varlıkları nasıl ele almalı? Bu varlıklar nakit olarak mı, finansal araçlar olarak mı, yoksa tamamen başka bir kategoride mi değerlendirilmeli? 


Öncelikle yönetimin sorumluluklarının net bir biçimde anlaşılması gerekiyor. Bu, özellikle yönetimin finansal tablolarda dijital varlıkları nasıl sınıflandıracağı ve muhasebeleştireceğine bağlı. Bu noktanın netleştirilmesinin ardından denetçinin ‘adil sunum’ konusunda güvence sağlamayı nasıl üstlenmesi gerektiği daha net görülebilir.


Dört farklı seçenek

Dijital varlıklar birbirinden farklı koşullara tâbi olabiliyor. Hatta aynı kuruluş içinde bile farklı amaçlar için tutulabiliyor. Buradan yola çıkılarak bu varlıkların muhasebe işlemleri için başlıca dört seçenek olduğu söylenebilir:


• Nakit: Bu varlıklar bir tür dijital para birimi işlevi gördükleri için nakit olarak sınıflandırmak düşünülebilir. Ancak bu yaklaşımın geçerli olabilmesi için dijital varlığın genel kabul görmüş bir değişim aracı olarak değerlendirilmesi, hükümet tarafından desteklenmesi ve yasal ödeme aracı olarak kabul edilmesi gerekir.


Finansal varlıklar: Bu yaklaşım, eğer sahip olunan dijital varlık nakit veya başka bir finansal araç hakkı veriyorsa, uygun koşullar altında finansal araçlarda işlem yapma hakkı sağlıyorsa ya da sahiplerine net varlıklar hakkı veren elektronik hisse senetleri olması durumunda geçerli olabilir.


• Türevler: Bu seçenek, sözleşme net olarak ödenebiliyor veya kolayca nakde çevrilebiliyorsa dikkate alınabilir. Bununla birlikte dikkat edilmesi gereken daha spesifik ölçütler de söz konusudur.


Maddi olmayan varlıklar: Dijital varlıklar maddi ya da fiziksel yapıda olmadıklarından, maddi olmayan duran varlık tanımını büyük ölçüde karşılayabilirler. Bu, başka bir muhasebe standardı kapsamına girmeye uygun olmadıkları durumlarda daha geçerlidir. Örneğin, olağan iş akışı içinde satılmak üzere elde tutuluyorlarsa, “stok” olarak muamele görürler.


Genel olarak bakıldığında, organizasyonun dijital varlığın değerini piyasayla sürekli olarak karşılaştıran, değer düşüklüğüne veya yeniden değerleme modeline tâbi maddi olmayan “duran varlık muhasebesi” seçeneğini izlemesi gerektiği söylenebilir.


Bu dört muhasebe yaklaşımı birbirinden oldukça farklı. Bu farklılıklar denetçiler için zorluk teşkil edebilir. İşte bu nedenle küresel denetim uygulamalarında tutarlılık oluşturma yolundaki çabalar da kesintisiz devam ediyor. Diğer yandan farklı prosedür ve yaklaşımların birbiriyle tamamen uyumlu hale getirilmeden önce aşılması gereken engeller de mevcut. Özellikle dijital varlıkların da dâhil olduğu teknolojilerin nasıl ele alınacağına odaklanan bazı çalışmalar yürütülüyor. Bunlar ileriye dönük umut verici adımlar ve olumlu etkilerini zaman içerisinde daha net görebiliriz.


Denetçinin sorumluluğu 

Denetçinin temel sorumluluğu kullanılan gerçek blok zinciri protokolünü değerlendirmektir. Risklerin tanımı ve değerlendirmesi kripto para birimine veya işlem yapma biçimine bağlı olarak değişim gösterebilir. Bu, risk yelpazesi üzerinde çok çeşitli etkilerin olabileceği anlamına geliyor.


Örneğin, olgunluk seviyesi daha yüksek dijital varlıkların daha iyi bir blok zinciri mimarisine ve daha yüksek sayıda ilgili tarafa sahip olmaları nedeniyle maddi hata olasılığının da daha az olduğu söylenebilir. 


Benzer şekilde altına dayalı kripto para birimi veya stabil coin gibi diğer ekonomik ögelere sabitlenen dijital varlıklar, fayda token’ı ve yerel kripto para birimleri gibi içsel bir değeri olmayanlara göre daha farklı riskler getirebilir. Varlık destekli token’lar, akıllı sözleşme işlevlerinin de dikkate alınmasını gerektireceği için karmaşık ek zorluklar da içerebilir. Herhangi bir kripto para biriminin risk spektrumundaki konumu, blok zincirinin kullanım yaygınlığı, açık kaynak olup olmadığı, kullanan geliştirici sayısı gibi bir dizi faktöre bağlıdır. 


Denetçiler, işlemlerin manuel olarak mı yoksa bir akıllı sözleşme aracılığıyla otomatik olarak mı başlatılıp yürütüldüğünü de dikkate almalıdır. Çünkü akıllı sözleşmeler, yazılım kaynaklı sorunlar, bilgisayar korsanlığı ve üçüncü taraf veri besleme hizmetlerinin blok zincirine yanlış bilgi sağlaması ihtimalleri nedeniyle ek riskler içerebilir. İşlemlerin otomatik olması durumunda yetkisiz veya yanlış işlemlerin meydana gelme riskleri de daha yüksek olabilir.


Standart otoriteleri yakın izlemede

Bugün çoğu idare, dijital varlıkların izlenmesine yardımcı olacak düzenlemelerin getirilmesinin yatırımcılara ve işletmelere daha fazla koruma sağlayacağının farkında. Ancak henüz bu alanda oturmuş, yetkilendirmeler konusunda tutarlı düzenlemelerin varlığından söz etmek mümkün değil. Yakın geçmişte bu alanda farklı ülkelerin hayata geçirdiği, birbirine taban tabana zıt düzenleme örnekleri de görüldü.


Örneğin bazı Kuzey Avrupa ülkeleri ulusal lisanslı Bitcoin borsasını tanıtarak dijital varlıkların kullanımını teşvik etmek için elinden geleni yaptılar. Öte yandan, dijital varlıkların ticaretini ve bu alanda şirketlerin nakit toplamak için ilk para arzı tekliflerine (ICO) katılmasını yasa dışı hale getiren ülkeler de oldu. Yine Hindistan gibi bazı ülkelerde özel kripto para birimleriyle ticaret yapmanın suç sayılması bile gündeme geldi.


Uluslararası Muhasebe Standartları Kurulu ve diğer standart belirleyici otoriteler, dijital varlıkların gelişimini ve Uluslararası Finansal Raporlama Standartları için önemini yakından izlemeyi sürdürüyor.


Denetçilere önemli roller düşüyor

Muhasebenin temel hususları, dijital varlıkların denetlenmesi söz konusu olduğunda da geçerlidir. Denetçiler, mali tabloların gerçeğe uygun sunumuna ilişkin yönetimin beyanlarını delillendirmekten sorumludur. Bununla birlikte, dijital varlıkların oldukça karmaşık yapısı nedeniyle önemli farklılıklar da söz konusudur.


Sermaye piyasalarında güvenin korunması için önemli bir rol üstlenen denetçilerin uzmanlıklarını dijital varlıkların denetimi için kapsamlı bir yaklaşım geliştirmede kullanmaları ve bu konuda paydaşlarla birlikte çalışmaları büyük önem taşıyor. Hızlı bir değişimin yaşandığı bu ortamda denetçilere yeni metodolojiler ve araçlar geliştirmede önemli roller düşüyor.




Daha Fazla Oku

    Denetimdijital varlıklardenetçi

Günün Gelişmeleri İçin E-Bültenimize Abone Olun

E-Bültenimize abone olarak onaylamış ve CoinDesk Türkiye ürün ve hizmetleri için iletişim kurulmasına izin vermiş olursunuz.


YASAL UYARI

Bu sitede yer alan yatırım bilgisi, yorum ve tavsiyeler yatırım danışmanlığı kapsamında değildir. Yatırım danışmanlığı hizmeti, yetkili kuruluşlar tarafından kişilerin risk ve getiri tercihlerini dikkate alarak, kişiye özel olarak sunulmaktadır. Bu sitede veya e-bültenlerimiz kapsamındaki sözel, yazılı ve grafiksel dahil olmak üzere tüm bilgi ve analizler; herhangi bir karara dayanak oluşturması noktasında herhangi bir teminat, garanti oluşturmamakta ve yalnızca bilgi edinilmesi amacıyla paylaşılmaktadır. Coindesk Türkiye hiçbir şekil ve surette ön onay, ihbar ve ihtara gerek olmaksızın söz konusu bilgileri değiştirebilir veyahut silebilir. Bu nedenle, sadece burada yer alan bilgilere dayanarak yatırım kararı vermeniz beklentilerinize uygun sonuçlar doğurmayabilir. Bu sitedeki yorumlardan, eksik bilgi ve/veya güncel olmama gibi konularda ortaya çıkabilecek zararlardan Coindesk Türkiye ve çalışanlarının herhangi bir sorumluluğu bulunmamaktadır.

Bilkent Üniversitesi İşletme bölümünden mezun olmuş ve denetim mesleğine başlamıştır. 15 yıllık kariyeri boyunca İnşaat, Enerji, Havacılık, Savunma Sanayii, Tüketim Ürünleri, Sağlık, Üretim, Maden ve Hizmet sektörlerinde; hem bağımsız denetim hem de iç denetim pozisyonlarında çalışmış ve tecrübe edinmiştir. Denetim süreçlerini daha verimli hale getirmek için yapmış olduğu araştırmalar esnasında tanıştığı Blockchain teknolojisinin, bu alana hizmet eden katma değerini fark ederek, bu dikeyde yoğunlaştı. Denetimde elde ettiği tecrübesi ve birikimleri ile Blockchain alanındaki bilgisini harmanlayarak; şirketlerin tüm süreçlerinde iyileştirme ve verimlilik çalışmaları yapmaktadır.

Bilkent Üniversitesi İşletme bölümünden mezun olmuş ve denetim mesleğine başlamıştır. 15 yıllık kariyeri boyunca İnşaat, Enerji, Havacılık, Savunma Sanayii, Tüketim Ürünleri, Sağlık, Üretim, Maden ve Hizmet sektörlerinde; hem bağımsız denetim hem de iç denetim pozisyonlarında çalışmış ve tecrübe edinmiştir. Denetim süreçlerini daha verimli hale getirmek için yapmış olduğu araştırmalar esnasında tanıştığı Blockchain teknolojisinin, bu alana hizmet eden katma değerini fark ederek, bu dikeyde yoğunlaştı. Denetimde elde ettiği tecrübesi ve birikimleri ile Blockchain alanındaki bilgisini harmanlayarak; şirketlerin tüm süreçlerinde iyileştirme ve verimlilik çalışmaları yapmaktadır.

Fiyatları İncele

Kripto Varlık

Sosyal Meyda Trendi

Trendleri İncele

Trend Haberler

1
Güne Bakış: Tokenize Edilmiş Hazine Bonoları 1 Milyar Dolar Sınırını Aştı

28 Mart 2024 17:26

Kripto Varlık

Sosyal Meyda Trendi

Trendleri İncele

Kategoriler

Yazarlar

Piyasalar

Şirketler

E-Bülten

Politika

Teknoloji

Kripto Paralar

Hakkında

Hakkında

Kişisel Verileri Koruma Kanunu

Künye

Çerez Politikası

Reklam Verin

KVKK Başvuru Formu

İletişim

Kişisel Verileri Saklama ve İmha Politikası


Yasal Uyarı: Bu sitede yer alan yatırım bilgisi, yorum ve tavsiyeler yatırım danışmanlığı kapsamında değildir. Yatırım danışmanlığı hizmeti, yetkili kuruluşlar tarafından kişilerin risk ve getiri tercihlerini dikkate alarak, kişiye özel olarak sunulmaktadır. Bu sitede veya e-bültenlerimiz kapsamındaki sözel, yazılı ve grafiksel dahil olmak üzere tüm bilgi ve analizler; herhangi bir karara dayanak oluşturması noktasında herhangi bir teminat, garanti oluşturmamakta ve yalnızca bilgi edinilmesi amacıyla paylaşılmaktadır. Coindesk Türkiye hiçbir şekil ve surette ön onay, ihbar ve ihtara gerek olmaksızın söz konusu bilgileri değiştirebilir veyahut silebilir. Bu nedenle, sadece burada yer alan bilgilere dayanarak yatırım kararı vermeniz beklentilerinize uygun sonuçlar doğurmayabilir. Bu sitedeki yorumlardan, eksik bilgi ve/veya güncel olmama gibi konularda ortaya çıkabilecek zararlardan Coindesk Türkiye ve çalışanlarının herhangi bir sorumluluğu bulunmamaktadır.

@2022 CoinDesk