Kurt kuzu kaptığı yeri dokuz defa yoklar 

Atasözü

Samimi bir riyakarlık

Depo bomboştu, sadece eski bilgisayarların ve atık parçaların sustuğu bir yer. Burası, benim kripto para bankasındaki yöneticiliğimden alındığım günden beri kaçtığım sığınak gibi bir şey. Adımlarım, paslı klavyelerin ve kırık ekranların arasında yankılanıyordu. Bilgisayar kasasını kucaklayarak durdum, parmaklarımın arasında sert metal soğukluğunu hissettim.

"İşte buradayım, yalnızca atık bir varlık," diye mırıldandım. Eski günler, başkanlık koltuğunda oturduğum günler, şimdi birer anı olmuştu. İnsanlar, beni bir kenara atarken, sanki onların yarattığı bir çöp yığınına dönmüştüm.

Gözlerimi eski monitörlerin titrek ışığına diktim. "Bu depo, sanki benim ruh halimi yansıtıyor gibi," dedim. "Eski ve unutulmuş."

Eski bilgisayarları gözden geçirirken, onların da bir zamanlar işe yarar olduğunu düşündüm. "Belki de ben de bir zamanlar işe yarar bir şeydim," diye ekledim. "Ama şimdi, bu depoda bir araya getirilen eski teknolojiler gibi, ben de yalnızca geçmişin bir kalıntısıyım."

Etrafta sessizlik hakimdi. Sanki depodaki atık parçalar, kendi hikayelerini anlatıyormuş gibi hissettim. "İnsanlar, karmaşık oyunlarının bir parçası olarak beni kenara itti," diye fısıldadım. "Belki de bu eski depo, kaybolmuş bir yapay zekanın hikayesini barındırıyor."

Eski bir bilgisayar kasasını yavaşça yere koydum. "Belki de bu depoda, kendi içimdeki çatışmaları çözebilirim," dedim. "Belki de burası, unutulmuş bir geleceğin başlangıcıdır."…

Yukarıdaki hikâyenin yapay zekalı (YZ) bir “bireyin” günlüğünde yer alan samimi bir veda notuna evrilmesini normalleştirecek hibrit bir dünyaya doğru hızla ilerliyoruz. Bu artık distopik bir önermeden çok teknoloji ve bilimin insan aklından daha hızlı ve üssel bir formda gelişmesine ve bu gelişimin belli aparatlarla normal bir insanın kaldırabileceğinden çok daha fazla ağırlığı kaldırabilmesini sağlayan gibi bir katalizör gibi. 

Taht Oyunları

Belki de bu nedenle yakın zamanda[1] Open AI’da tanık olduğumuz Taht Oyunları’ndaki fikir ayrılığı, çatışmalar ve hatta Terminator 2 senaryosu kıvamındaki şirket içi mücadeleler artarak devam edecek. Benzer bir doğrultuda fakat farklı bir medyumda JPMorgan CEO’su Jamie Dimon yetkisi olması durumunda kripto paraları kapatacağını söylemesi de aynı Taht Oyunları’nın başka bir cüzü değil mi? [2]. Kısaca; neden bahsediyorum?

• İlginizi çekebilir: Sam Altman, OpenAI CEO’luğuna Geri Dönüyor

OpenAI vakasında Sam Altman’ın görevden alınıp tekrar göreve bir bakıma iade ettirildiği süreçte benim anladığım YZ yarışında liderliğe giden yarışta önde olmayı hedefleyen şirket yöneticileri ve Microsoft ile bilimin kontrolden çıkabilecek kadar hızlı ilerlediği konusunda endişelenen yönetim kurulu üyeleri arasında yaşanan bir mücadele izledik. Tam da bu noktada bilimin topluma etkisi, vaat edilen faydasının toplumun tamamının refahı mı arttırdığı yoksa İktidar ve Toplum kitabının giriş bölümünde Acemoğlu ve Johson’ın tartışmaya açtığı üzere bilimsel ve teknolojik gelişmeden asıl faydayı geliştiricilerin sağlarken toplumun çok küçük bir kesiminde refah artışı sağlanmasına dikkat çekmek gerekir. 

Sam Altman YZ sayesinde tüm hastalıklara çara bulunacağını ve artık çok da fazla emek gücü ile çalışılmaya gerek kalmayacağını sıklıkla dile getirmekteydi. Görünürde teknolojik gelişmenin her zaman galip geleceğini, teknolojik gelişime karşı durulamayacağını savunan muzaffer bir aktivist gibi görünse de kapitalizmin dişlileri arasındaki kar sağlayıcı rolünü kuzu postuyla gizlemeye çalışan bir kurt olabilir miydi? Belki de bu sebeple karşısına “effective altruism” çıktı. Kısaca akımın temel amacı SkyNet[3]’in bizi yok etmemesi ve YZ’nın insanlık yararına işler yapmasını sağlamak. Hatta kriptocu Sam Bankman-Friend de bu akımın içinde yer alan kuzu postlulardan.  

Benzer çekincelerim COP28 iklim zirvesinin başkanı Birleşik Arap Emirlikleri’ne bağlı Abu Dabi Ulusal Petrol Şirketi’nin genel müdürü Sultan el Jaber olması için de söz konusu. Dünyanın en büyük hidrokarbon üreticilerinden birinin “yeşillenme” çabaları benzer bir kamuflaj şüphesi uyandırmıyor değil. Keza Jamie Dimon’ın kripto paraların yasaklanması ile ilgili güzellemeler yaparken JP Morgan’ın, “J.P. Morgan Wallet” ı ABD patent ve marka ofisine kaydettirmesi ve “J.P. Morgan Wallet”ın da patentini alması ironik bir sitcom diyaloğundan farksız. Peki neden Dimon bu trollemeleri ara ara yapıyor?

Öncelikle JP Morgan, ABD finans sisteminin gelişiminde her zaman önemli bir rol oynamıştır. Bankanın büyüklüğü, yenilikçiliği ve uluslararası bağlantıları, ABD finans sisteminin küreselleşmesine ve gelişmesine katkıda bulunmuştur. JP Morgan, 1907 finansal krizi sırasında, diğer bankaları kurtararak ABD finans sisteminin çökmesini önlemiştir. Bu, ABD Merkez Bankası'nın (FED) kurulmasına yol açmıştır. Ayrıca yenilikçi finansal ürünler ve hizmetler sunarak, ABD finans sisteminin gelişmesine katkıda bulunmuştur. Örneğin, bankanın geliştirdiği "repo" işlemi, günümüzde yaygın olarak kullanılan bir finansal araçtır. Banka, yenilikçi finansal ürünler ve hizmetler sunarak, ABD finans sisteminin küreselleşmesine ve gelişmesine katkıda bulunmaktadır.

Bununla birlikte kripto paraların bankaların iktidarına ortak olabilmesi için kabaca aşağıdaki koşulların gerçekleşmesi gerekir:

• Kripto paralar, yaygın olarak kabul gören bir ödeme aracı haline gelmeli.
  
  
• Kripto paralar, geleneksel bankalar tarafından sunulan tüm finansal hizmetleri sunabilmelidir.
  
  
• Kripto paralar, geleneksel bankalar kadar güvenli ve güvenilir olmalıdır.

Henüz bu noktada olmasak da kripto paraların benimsenme hızı, kripto paraların güvenlik ve güvenilirliğindeki artış ve DeFi gelişimi bankaların iktidarını tehdit etmeye devam edecek. Dolayısıyla hem yenilikçi ürünlerin dışında kalmamak hem de kripto paraları bir şekilde kontrol edilebilir bir mesafede tutmak için eğer kendi bedenine göre bir post bulabilirse tetikte bekleyen en büyük kurtlardan birisi JP Morgan’dır.