Bir bölgeye taşınıyorsunuz ve tüm doğal kaynaklar tükenene kadar çoğalıyorsunuz ve hayatta kalabilmenizin tek yolu başka bir bölgeye yayılmak. Bu gezegende aynı modeli izleyen başka bir organizma daha var. Bunun ne olduğunu biliyor musun? Virüsler... 

Ajan Smith, Matrix

Matrix’in ilk bölümünde Neo, Smith'i yendikten sonra Smith program sürgüne gönderilir. Artık Makinelerin emirlerinden bağımsızdır ve asıl işlevini yerine getirmesine izin verilir - düzeni sağlamak ve onu tehdit eden herkesi yok etmek. Bu amaçla Smith, ilk filmde temsil ettiği antivirüs programına benzemekten çıkar ve Matris'e yayılan, onu enfekte eden bir virüse dönüşür. Matrix Reloaded'da Smith, Bane adında bir insanın vücuduna Matrix'e bağlıyken girer ve daha sonra Bane'i gerçek dünyaya kaçmak için bir araç olarak kullanır. 

Aslında Matrix Reloaded'da Smith özgür bir programdır. Zaten Makineler, Matriks'ten gerçek dünyaya geçebilecek bir şey asla tasarlayamazlardı çünkü filmde daha sonra ortaya çıktığı üzere, bu kadar güçlü bir varlık insanları tehdit ettiği kadar Makineleri de tehdit etmektedir. Bu durum bize Smith'in daha önce neden gerçek dünyaya girmediğini de açıklar. Ayrıca Smith, Matrix serisinin çoğunu diğer programları emerek, klonlar yaratarak ve güçlenerek geçirir. Bu ek etki olmadan neredeyse kesinlikle Bane'i ele geçiremezdi.

Konumuzla ne alakası var?

Finans piyasalarını devasa bir suç mahalli olarak hayal edin. Kanıtlar mı? Sürekli dalgalanan fiyatlar. Dedektifler? Spot piyasalar, vadeli piyasalar ve ETF'ler. Her biri, bir varlığın gerçek değeri olan makul fiyatı ortaya çıkarmaya çalışan ana roller olsun. Bu kurgu, fiyat keşfinin (price discovery) özüdür ve bu finansal araçlar, ipuçlarını arayan tazılardır. 

Örneğin petrol emtia piyasalarında fiyat vadeli piyasalarda belirlenir ve bu piyasalardan spot ve ETF piyasası yönlendirilir. Nedensellik vadeli piyasalardan spot ve ETF’e doğrudur. Farklı piyasalarda bu nedenselliğin yönü farklı gelişebilir. Bu yazının da özü burada aslında. Acaba ETF piyasaları Bitcoin spot piyasasını güdebilir mi?

Ekim 2021'de SEC, ProShares Bitcoin Strategy ETF'yi onayladı. Bu, ABD'de onaylanan ilk Bitcoin ETF'si ve yatırımcılar için tarihi bir dönüm noktasıydı. Bitcoin ETF'lerinin onaylanması, kripto para piyasası için birçok olumlu etkiye sahip. Bu fonlar, Bitcoin'e yatırımcı erişimini genişleterek ve likiditeyi artırarak piyasayı daha olgun hale getirebilir. Ayrıca, Bitcoin'i daha geniş bir yatırımcı kitlesi için kabul edilebilir bir varlık sınıfı haline getirecek. Başka bir deyişle Bitcoin sanal evrenden konvasiyonel finans piyasalarına entegre olmaya başladı. 

Tıpkı Ajan Smith’in Matrix’ten gerçek dünyaya sızması gibi…

Sıfır Noktası: Spot Piyasalar

Spot piyasa, fiyat keşfinin sıfır noktasıdır. Burada, hisse senedi veya petrol varilli gibi bir varlığın fiziksel veya anında teslimatı gerçekleşir. Alıcılar ve satıcılar doğrudan etkileşimde bulunarak, teklifleri ve talepleri o anki fiyatı şekillendirir. Hareketli bir müzayede salonunu düşünün - fiyat, o an piyasa katılımcılarının toplu ruh halini yansıtır.

Vadeli İşlemler: Kristal Küreler mi Yoksa Kendini Gerçekleştiren Kehanetler mi?

Vadeli işlem piyasaları işleri bir adım öteye taşır. Belirli bir gelecek tarihte önceden belirlenmiş bir fiyata bir varlığı takas etmeye alıcı ve satıcıları zorunlu kılan sözleşmelerle ilgilenirler. Bu sözleşmeler, esasen varlığın fiyatının o zamanki ne olacağına dair bahislere dönüşür. Vadeli işlem piyasaları, arz kesintileri veya ekonomik değişiklikler gibi gelecekteki olaylar hakkındaki beklentileri mevcut fiyata dahil ederek geleceğe dönük dedektifler gibidir.

Mahalledeki Yeni Çocuk: ETF'ler

Borsa yatırım fonları (ETF'ler), bireysel hisse senetleri gibi borsalarda işlem gören bir dizi menkul kıymettir. Bir borsa endeksini, bir emtiayı veya hatta belirli bir yatırım stratejisini takip edebilirler. Fiziki teslimata doğrudan dahil olmasalar da, ETF'ler yaratılış ve itfa mekanizmaları yoluyla fiyat keşfini etkileyebilir. Bir ETF, yatırımcı talebini karşılamak için altta yatan varlıkları satın aldığında veya sattığında, spot fiyatı belirli bir yöne doğru itebilir.

Güzellik, bu piyasalar arasındaki etkileşimde yatmaktadır. Spot fiyatları, vadeli işlem sözleşmelerini bilgilendirir, bu da kendi geleceğe dönük doğası gereği spot fiyatları etkileyebilir. Bu sürekli bilgi alışverişi, adil piyasa değerini oluşturmaya yardımcı olur. Ek olarak, finansal piyasaların paralı askerleri olan arbitrajörler sürekli olarak fiyat farklılıkları ararlar. Spot ve vadeli işlem fiyatları arasındaki boşlukları daha ucuz pazardan alıp daha pahalı pazarda satarak istismar ederek fiyatları dengeye yaklaştırmaya çalışırlar.

ETF'lerin yükselişi ise hikayeye yeni bir boyut kattı. Piyasa oyuncuları yüksek likiditelerinin ve işlem hacimlerinin, özellikle hisse senetleri için vadeli işlem piyasalarıyla rekabet edebileceğini savunuyor. Ancak tartışma devam ediyor, bazı çalışmalar ETF'lerin süreci daha da verimli hale getirebileceğini öne sürüyor. 

Bitcoin ETF Onayı ile İlgili Son Gelişmeler

• 16 Mart 2023: VanEck Bitcoin Strategy ETF, SEC tarafından onaylandı.
  
  
• 14 Kasım 2022: Valkyrie Bitcoin Strategy ETF, SEC tarafından onaylandı.
  
  
• 18 Ekim 2022: Teucrium Bitcoin Futures ETF, SEC tarafından onaylandı.
  
  
• 19 Ekim 2021: ProShares Bitcoin Strategy ETF, ABD'de onaylanan ilk Bitcoin ETF'si oldu.

Spot, vadeli ve ETF'ler izole bir şekilde çalışmazlar. Bir varlığın gerçek değerini ortaya çıkarmada her biri farklı bir rol oynayan bir takım olarak işlev görürler. Spot piyasa size mevcut nabzı verir, vadeli işlem piyasaları geleceğe bakar ve ETF'ler, piyasanın en büyük gizemini çözmek için sürekli olarak fiyat keşif sürecini rafine eden kolaylaştırıcılar olarak hareket eder: Bir şey gerçekten ne kadar değer?