Bu Ne Güzel Rust'lantı

Dünya üzerinde, her biri kendine özgü bir bakış açısı ve ifade sunan farklı insanların anlaşmalarını sağlayan diller bulunmaktadır ve dünyamız bu dilleri kullananların oluşturduğu kültürleri bir araya getiren mozaikler müzesidir. 

Her bir insan için bu dilleri öğrenmek sadece yeni kelimeler ve dilbilgisi kuralları edinmekle ilgili değil aynı zamanda da yeni dünyalara kapılar açmak demektir. Bu durum yazması kolay ama her dilin kendi zorlukları olduğunu da unutmamak gereklidir. Günümüzde İngilizce uluslararası dil olarak kabul görmek ve karmaşık dilbilgisi göz korkutucu olabilmektedir. Benzer şekilde, Mandarin dili de en çok konuşulan dil olmasına rağmen, konuşurken tonlamaya ihtiyaç duymasından dolayı öğrenmesi daha zor bir dildir. Biz insanların iletişimi için kullanılan dilden azılım dillerine baktığımızda benzer durumla karşılaşmaktayız ve bu durum içerisinde dil barındıran her şey için istisna değildir. Aksine her birinin avantajları ve dezavantajları olduğu unutulmamalıdır.

Kripto paraların ve blok zinciri teknolojilerinin geliştirilmesinde önemli rol oynayan bir programlama dili olan Rust’a bir bakalım. Rust dili karşımıza hız, güvenlik ve yüksek performans gibi özellikleriyle ön plana çıkmaktadır. Bu durum onu blok zinciri uygulamaları için ideal bir seçim haline getirmektedir. Ayrıca bellek güvenliği, eşzamanlılık yetenekleri ve hata işleme de blok zinciri tarafında ihtiyaç duyulan sağlamlık ve deterministik yapıyı kurgulamamıza yardımcı olmaktadır.

Rust dilinin bu avantajlarından yararlanan Solana, yüksek işlem hızı ve ölçeklenebilirliği ile lider bir blok zinciri platformu olma yolunda ilerlemektedir. Yazılım mimarisindeki yenilikler, düşük işlem maliyetleri ve yüksek hızlı işlem kapasitesi sağlayarak onu finansal ve merkeziyetsiz uygulamalar (dApp’ler) için popüler hale getirmektedir.

Ancak Rust’ın etkisi Solana’nın ötesine uzanıyor. Aleo, Casper, Conflux, Holochain, İnternet Bilgisayar Protokolü (ICP) ve NEAR gibi projeler de Rust dilini kullanmaktadırlar. Örneğin Aleo, Rust’ın güvenlik özellikleriyle yüksek performans sağlarken gizlilik odaklı blok zinciri çözümleri sunar.

Casper, Rust’ın güvenlik ve eşzamanlılık özellikleriyle kurumsal düzeyde blok zinciri çözümleri sunarak güvenli ve ölçeklenebilir akıllı sözleşmeler ve dApp’ler sağlar.

Conflux ve Holochain, Rust’un yüksek performansından ve bellek güvenliğinden yararlanan diğer önemli blok zinciri projeleridir. Çin’de geliştirilen Conflux, yüksek hızlı bir blockchain ağı sunarken, Holochain merkezi olmayan uygulamalar için daha verimli ve ölçeklenebilir bir mimari sunuyor.

ICP, Rust’ın güvenlik ve performans avantajlarını kullanarak, kullanıcıların uygulamalarını ve hizmetlerini küresel bir ağda oluşturmalarına ve çalıştırmalarına olanak tanıyan merkezi olmayan bir internet oluşturmayı amaçlamaktadır.

NEAR, Rust’ın eşzamanlılık ve güvenlik özelliklerinden yararlanarak kullanıcı dostu bir blok zinciri platformu olarak öne çıkmaktadır.

Rust’ın avantajları, bu teknolojilerin daha güvenli, daha hızlı ve daha ölçeklenebilir hale getirilmesine ve böylece endüstrinin ilerlemesine katkıda bulunur. Bu alandaki etkisi gelecekte daha da artmaya devam edecek gibi gözükmektedir.

Gelelim bu yazının en can alıcı noktasına. Peki Rust ve asansörler arasındaki bağlantı nedir? Gelin birlikte bakalım.

Mozilla’da bir bilgisayar programcısı olan Graydon Hoare, C ++ veya C gibi dillerde yazılmış asansör yazılımıyla ilgili sorunlarla karşılaştığında kendisi yeni bir dil oluşturma fikrini hayata geçirmeye karar verdi. C/C++ gibi diller verimli olsa da kodlayanların tecrübeleriyle orantılı olarak daha stabil olabilmekte ve adları genellikle bellek hatalarına ve yazılımsal hatalara sahip programlarla anılmaktadır. Daha önceki cümlemde de geçtiği üzere asansörün bozulması deneyimi Hoare’yi performanstan ödün vermeden güvenliğe öncelik veren bir dil geliştirmeye sevk etti.

Solana’nın kurucusu Anatoly Yakovenko, Rust’ı sağlamlık, geliştiricilerin ilgisini çekme ve kod çoğaltmasından kaçınma gibi dillere göre avantajları nedeniyle benimsedi. Solana’nın yenilikçi zamanlama protokolü olan Tarihin Kanıtı vizyonu, verimli işlem sıralamasının temelini attı.

Cloudflare ayrıca, geliştiricilerin doğrudan Rust kodu yazmasına ve JavaScript API’lerini kullanmasına olanak tanıyan yeni nesil bir proxy çerçevesi olan Oxy ve Cloudflare Çalışanları da dahil olmak üzere çeşitli projelerde Rust kullanır.

Özünde Rust’un asansör yazılımındaki aksaklıkları ele almaktan blok zincirinin ve ötesinin geleceğini şekillendirmeye olan yolculuğu gerçekten de dijital ortamda devrim yaratma potansiyelini sergileyen güzel bir “Rust-lantı”.