Sam Bankman-Fried Modern Dünyada bir "Hırsız Baron" mu?

FTX CEO'su Sam Bankman-Fried, en azından bir açıdan modern zamanların hırsız baronu gibi. Dijital varlık endüstrisi gelişigüzel bir şekilde aşağı doğru yuvarlanırken, bazen kendi ayakkabılarını bağlamayı bile es geçen endüstri devi, felaketi engellemeyi ve belki de nasıl kar edebileceğini düşünüyor.

Bu hafta sonu Bankman-Fried, krizdeki kripto şirketlerini kurtarmak için hissettiği "sorumluluk duygusu" hakkında konuştu. Temel meselenin bireysel kullanıcı kayıplarını hafifletmek, riskleri görünür hale getirmek ve şüpheli alacakların sektöre yayılmasını önlemek olduğunu söylediği bu duygularını Twitter'da da tekrarladı.

Bu makale, CoinDesk'in blockchain ve kripto haberlerinde yer alan günün en önemli hikayelerin derlendiği The Node'dan alınmıştır. Haber bülteninin tamamına erişmek için buradan abone olabilirsiniz.

NPR'ye konuşan Bankman-Fried, "Kendimiz de zarar görecek olsak bile, krizin yayılmasını önlemek için devreye girmeyi ciddi bir şekilde düşünmemiz gerektiğini hissediyorum" dedi. "Buna sebep olan biz olmasak ya da bu durumda hiç payımız bulunmasa bile. Ekosistem için sağlıklı olanın bu olduğunu düşünüyorum ve büyümesine ve gelişmesine yardımcı olabilecek bir şeyler yapmak istiyorum."

Aslında bu noktada tarihi bir analoji var: Merkez Bankası kurulmadan önce sektörün lider bankacılarından biri olan J.P. Morgan, ekonomik çöküşleri önlemek amacıyla iki kez devreye girmişti. 

1893 paniği sırasında, yükselen demiryolu ve bankacılık endüstrilerindeki yoğun spekülasyon ve konsolidasyon döneminden sonra Morgan, azalan rezervlerini yenilemek ve bankacılık sistemine olan inancını sağlamlaştırmak için Federal Hazine'ye 65 milyon dolar borç verdi.

Daha sonra, 1907 mali krizinin ortasında Morgan, kendi sermayesini ortaya koyarak başarısız bankaları, borsaları ve tröst şirketleri desteklemek için varlıklı finansörlerden oluşan bir koalisyona liderlik etti. Tarihçiler, Morgan'ın eylemlerinin, federal hükümetin ekonomik krizleri yönetme yeteneğinin çok az olduğu bir dönemde çok daha derin bir durgunluğu önlediğini düşünüyor.

Yaldızlı Çağ'daki ağababaları kadar şık bir tarzı olmasa da Bankman-Fried benzer bir tarihi rol oynayabilir. Bugün FTX, zor durumdaki kripto kreditörü BlockFi'ye 250 milyon dolar kredi sağladı. Geçen hafta, Bankman-Fried'in işlem ekibi Alameda Araştırma, kripto brokerı Voyager Digital'e maddi destekte bulundu.

Yıllar boyunca, Liquid gibi hacklenmiş firmaları satın aldı ve saldırıya uğrayan protokoller ve projeler için kurtarma fonlarına destek verdi. Tabii ki bu hayati destekler sadece fedakarlık değil, aynı zamanda FTX'in genişlemesi için de bir yöntem. 

Bankman-Fried, kendini “etkin fedakar” olarak gören biri veya mümkün olduğunca çok kazanmaya inanan bir kapitalist. Eylemlerinin birinci seçeneğe mi yoksa ikinci seçeneğe mi dahil olduğu şu an için belirsiz: Belki de bugün elini taşın altına koymasının sebebi yarın kar etmek.

Kripto dünyası, genellikle finansal kurumların temel olarak kendi paralarını basabildiği ve kendi kurallarına göre oynayabildiği "vahşi kedi bankacılığı" (wildcat banking) dönemiyle mukayese ediliyor. Her ne kadar “düzenlemelerde açıklık” elde etmek için hükümetlerle birlikte çalışma girişimleri olsa da, kripto zaman zaman geleneksel finans sektöründe kurulan normların ve güvenlik ağlarının dışında kalıyor gibi görünüyor. 

Son günlerde, Coinbase, Crypto.com ve Gemini dahil olmak üzere kripto endüstrisindeki en büyük oyunculardan bir kısmı işten çıkarmalar yaptı. Three Arrows Capital gibi etkili hedge fonları iflas etmiş gibi görünürken, büyük kreditörler Celsius ve Babel Finance müşterilerin para çekme işlemlerini duraklattı. Bu firmalardan herhangi biri bocalarsa zincirleme etkilerin nereye varacağını öngörmek imkansız.

Bankman-Fried, rolünün tam olarak bireysel firmaları kurtarmak olmadığını Twitter'da açıklığa kavuşturdu. Kendi şirketi işe alımları yavaşlatıyor ve Amerika Ulusal Beyzbol Ligi takımlarından Los Angeles Angels'a forma reklamı vermek için yürüttüğü görüşmelerden çekildiği bildiriliyor.

Kripto para, finansal şeffaflık ve serbest piyasalar da dahil olmak üzere belirli temel ilkeler tarafından yönlendirilmeli. Belki de en önemlisi, insanların değil de herkesin aynı kurallara göre oynamasını temin eden otonom bir kodlamanın pazarda kazananları ve kaybedenleri belirlemesi gerektiği fikridir.

Peki Bankman-Fried'in, Fed'in garantilerini pas geçiyor olsa bile devreye girmesinin ahlaki bir tehlikesi var mı? Yüce hedeflerine rağmen kripto, dolandırıcılık, içeriden bilgi alanların ticareti (insider trading) ve gizli saklı anlaşmalar kültürü içinde kıvranıyor. 

Bugün temerrüt riski en yüksek görünen firmalar, tüketici korumaları olmaksızın ağırlıklı olarak eski finansal sistemin en kötü yönlerini yeniden üretenlerdir. Celsius ve Three Arrow, müşteri fonlarıyla riskli işlemler alıyorlardı. Merkezi borsalar ise kara kutular gibi.

On-chain ve topluluk tarafından yönetilen bazı protokoller daha iyi gibi görünse de bu onları mükemmel bir çözüm haline getirmiyor. Bu hafta sonu kredi protokolü Solend'in geliştiricileri, beklenen bir teminat tamamlama çağrısının etkilerini azaltmak için yüksek kaldıraçlı bir kullanıcının cüzdanına el koyma yönünde "oy kullandı". Bir DAO oluşturuldu ve işlemler on-chain gerçekleştirildi, ancak bunun bir eylem planı seçeneği olması çarpıcı.

Kripto, devam eden piyasa hesaplaşmasından bir şey öğrenecekse, karmaşık, kolayca bozulan eski finansal sistemden kopmak için tek gerçek umudunun hakiki merkeziyetsizlikte olduğunu anlamalıdır. Açık protokoller kötü aktörleri önleyemez, ancak yatırımcıların kendi kararlarını almaları için gerekli bilgileri sağlayabilir.

NPR ile yaptığı röportajda Bankman-Fried, piyasadaki satışlarının arkasındaki “temel itici gücün” “Fed” olduğunu kaydetti. Belki de hızlandırdığı ve öngörmekte başarısız olduğu enflasyonu bastırma girişimi çerçevesinde 1994'ten bu yana gerçekleştirilen en büyük faiz artırımı, piyasaların sermaye kusmasına neden oluyor.

Her ne kadar görüşleri tamamen karamsar ve kasvetli olmasa da muhtemelen kendisini bir Amerikan kurumu olarak da gördüğü için merkez bankasının nasıl "iki arada bir derede kaldığına" dikkat çekti.

Morgan zamanının ilerici politikacıları, kısmen Morgan ve meslektaşlarının ekonomideki etkisine tanık olduktan sonra Fed'i kurmaya yöneldiler. Morgan'ın fedakar niyetlerine rağmen, Pujo Komitesi onun kendi çıkarları doğrultusunda piyasaları etkileyebileceğinden korkuyordu.

Kendisine düşen kısmıyla Bankman-Fried, düzenleyicilerle çalışmaya istekli. Yetkililerin dikkatini çekebilmek ve fikirlerini onlara dinletebilmek için 1 milyar dolardan fazla siyasi bağışta bulunacağını söyledi. Değişiklikler gerekli, hele ki kriptonun en büyük oyuncuları daha kötü bir bankacılık sistemi yaratacaksa.

Ancak kripto endüstrisinin gerçek değişimi, zorlukları ve fırsatları protokol düzeyinde gerçekleşecek, herhangi bir tek kişi tarafından yönlendirilmeyecek.