ABD Adalet Bakanlığı (DOJ) 2022 yılının kış döneminde Ulusal Kripto Para Yaptırımlar Ekibi’nin (NCET) başına tecrübeli bir siber güvenlik uzmanı olan Eun Young Choi’yi getirmişti. Şimdi dönüp geriye baktığımızda bu hamlemin ABD hükümetinin son zamanda kriptoya karşı bilinçli bir şekilde aldığı antagonist tavrın bir sinyali olduğu görülüyor. Şu aralar kriptoda siber ve para aklamaya yönelik suçları da ortaya çıkarmaya odaklanan NCET yaptırım ekibi, Choi’nin deyimiyle, “dijital varlıklar etrafındaki teknolojilerin geliştiği ve büyüdüğü bir dönemde kullanıcıları güvende tutmayı” amaçlıyor. Choi, daha önce ABD New York Güney Bölgesi federal savcılığı görevini yürütüyordu. 

Finansal denizin suları kripto dünyasından çekildikçe ve Warren Buffet’ın tabiriyle kimin mayoyla kimin çıplak yüzdüğü ortaya çıktıkça ne tür finansal suçların gün yüzüne çıkacağı da belirsiz. Choi’nin departmanı FTX veya 3AC gibi manşetlere çıkan olayların yerine sosyal medya dolandırıcıları, darknet kandırmacaları ve çevrimiçi sahtekarlıklar gibi olaylara odaklanıyor görünüyor. Bu olaylar çok gündeme gelmese de Kripto Tiwtter’da ya da Discord’da takılan bilinin kulağına sık sık çalınıyor. (CoinDesk’e sık sık yazı yazan Paul Dylan-Ennis bu duruma kriptonun “çöplüğü” olduğunu söylüyor.)

Maddi boyut

Bu tür dolandırıcılıklar genelde bir seferde bir kişiye zarar verse de işin maddi boyutu hayli yüksek olabiliyor. NCET ve diğer bazı kurumların ortaya çıkardığı altı olaydaki maddi boyutun 112 milyon doları bulduğu görülüyor. FBI’ın tahminlerine göre 2022 yılında insanlardan finansal dolandırıcılıkla çalınan paranın miktarı 3,31 milyar dolara ulaşıyor. Bunun üçte birinden fazlası kriptoyla alakalı dolandırıcılıklara karşılık geliyor. Parasal kayıplardan daha zarar verici olanı ise bu olayların kriptoya olan güveni zedelemesi.

Chainalysis’in verilerine göre kriptodaki toplam varlıkların yüzde 1’inden daha azı dolandırıcılığa konu olabiliyor. Bu önemli bir nokta ve sektörü savunanlar bunu size sık sık hatırlatacaklar. Reuters’ın haberlerine göre birçok kişi kriptoyu alım-satım için kullanıyorlar ve özellikle Türkiye ve Arjantin gibi enflasyonun yüksek seyrettiği ülkelerde bu durum yoğunlaşıyor. İnsanlar Chainalysis’in her tür veriyi görebildiğini düşünseler de belirli oranda blok zincirini izleyebildiği için yaptığı tahminlerin de konservatif kalabileceğini unutmamak gerekli. 

Choi, Financial Times tarafından düzenlenen bir etkinlikte “Biz NCET olarak incelediğimiz hemen hemen her kriminal olayın bir şekilde dijital varlıklarla ve kriptoyla yolunun kesiştiğini görüyoruz” diyordu. Decrypt’teki bilgilere göre Choi fidye kurgularını, güvene dayalı sahtekarlıkları ve hatta yaptırımlardan kaçınmayı öne çıkarıyor. 

ABD Hazine Bakanlığı’nın blok zincirinin Rusya’ya yaptırımları delmek gibi konularda kullanıldığına ya da değiştirilemez işlemlerin (blok zinciri gibi) feci bir suç aracı olabileceğine pek inanmadığını belirttiği göz önüne alındığında bu durum kabul edilebilir. Zira Choi’nin kurumu kripto temelli suçları araştırmak için kurulmuş yani kriptoyla ilgili suçlar ortaya çıkarması çok da tuhaf olmasa gerek. 

Tüm bunlar konuşmaya değer zira kriptonun vaatleriyle gerçek hayattaki durum arasında bir farklılık söz konusu. İstatistiklere bakıldığında “kriptonun sadece yüzde 1’i illegal” denilebilir ancak durumsal delillere bakıldığında başka bir resim ortaya çıkıyor.  Dolandırılan, kandırılan ve hatta kripto ile uyuşturucu satın alan insanlar tanıyorum. Choi, insanların kripto dolandırıcılıklarına kanmalarının veya yönelmelerinin ana nedeninin teknoloji konusundaki yanlış bilgilerden kaynaklandığını belirtiyor. 

Kriptonun dolandırıcılara ve beklenti balonu yaratan kişilere cazip gelmesinin nedenlerinden biri de bu teknolojinin gerekli olması. Açık kaynaklı olan kripto kötü kullanımlara da açık. Bitcoin güçlü çünkü “düşmanlarımızın parası” konumunda. Zaten böyle olmasaydı güçlü de olamazdı. Chainalysis gibi şirketlerin bitcoin’in özel ve kapalı olduğu iddiasını boşa çıkarmalarından memnunun zira böylelikle beklentiler gerçeğe daha yaklaşıyor. Bazı kolluk organizasyonlarının gözlerini zincire çevirmeleri de kötü bir şey değil. Zira bu sistem, herkese açıksa bunun olması kaçınılmaz. 

Kripto destekçilerinin böylesi bir ortamda akıllı davranmaları ve çöplüğü drenajla temizlemeleri gerekiyor.