Yazarlar

Piyasalar

Şirketler

Teknoloji

Öğren

Politika

DeFi

TV&Video

Podcast

Etkinlikler

Sponsorlu İçerik

Consensus Magazine

E-Bülten

Yazarlar

Kriptonun Açık Kaynak Felsefesi Sonuç Veriyor

Kripto kışının yaşandığı bu dönemde bir şeyler inşa etmenin tam zamanı. Polkadot ve Cosmos üzerindeki projeler bunun bir göstergesi.

24 Mayıs 2023 13:38

Güncellenme: 27 Mayıs 2023 14:48

Daniel Kuhn

Daniel Kuhn, CoinDesk Layer 2 için haber muhabiri ve yardımcı yazarlar editörüdür. Ayrıca The Node haber bülteni için günlük haber özeti ve haftada iki kez köşe yazarlığı yapmaktadır. Gazetecilikten önce, lisans öğrencisi olarak felsefe, lisansüstü okulda İngiliz edebiyatı ve bir NYU profesyonel programında işletme ve ekonomi muhabirliği okudu. Onunla Twitter ve Telegram @danielgkuhn üzerinden bağlantı kurabilir veya onu Urbit'te ~dorrys-lonreb olarak bulabilirsiniz. BTC ve ETH'nin sahibidir.

Twitter'da Takip Et:

@DanielGKuhn

Efsanevi geliştirici Gavin Wood tarafından Ethereum’dan ayrıldıktan sonra hayata geçirilen blok zinciri Polkadot yeni bir mahremiyet özelliği ekliyor. Söz konusu araç zero-knowledge ve soulbound token’lar gibi (Evet, Vitalik Buterin’in hayal ettiği şeyler) yaklaşımları kullanarak kullanıcıların zincir üzerinde işlem gerçekleştirirken paylaşabileceği bilginin boyutunu sınırlandırıyor.


Bunlar olurken Cosmos üzerinde yeni bir NFT standardı hayata geçiriliyor. 


Gelişmelere daha yakından bakarsak Polkadot üzerinde yer alan Manta Network adlı katman 1 blok zinciri, rollup temelli ölçeklendirme aracı Linea’nın arkasındaki ekiple işbirliğine gitti. Bu işbirliğiyle birlikte zero-knowledge soulbound token’lar (zkSBT) kullanarak kullanıcılara uygulamalarla etkileşimde bulunduklarında dijital kimliklerini açık edip etmeme tercihi sunulması hedefleniyor. 


Ayrıca ICS-721 adlı yeni Cosmos NFT standardı blok zincirler arasında alım-satımı yapılabilecek bir değiştirilemez token türünü hayat geçirmeye imkân sağlayacak. 


Büyük resim

Sözünü ettiğimiz bu olaylar doğrudan bağlantılı olmasalar da (farklı teknolojiler, farklı zincirler, farklı kullanım senaryoları) aslında kriptodaki daha büyük resmin birer parçası olarak dikkat çekiyorlar. İçinden geçtiğimiz kripto kışı yatırım ve geliştirme açısından verimli bir dönem. Bu yaklaşım, bir klişe olmanın ötesinde, bu dönemde benimsenmesi gereken bir durum çünkü kripto dünyasındaki işbirliğini ve etkileşimi de yansıtan güzel bir örnek oluşturuyor. 


Bilgi paylaşımının norm olduğu bazı diğer sektörler de mevcut ve “açık kaynak kodu” yaklaşımı on yıllardır bilinen bir eğilim ancak bunların çapraz etkileşimi açısından kripto dünyası verimli bir alan oluşturuyor. 


Vitalik Buterin soulbound token (Bir kullanıcıyı ömrü boyunca izleyen, ortaya koyduklarının takibini yapan, alınıp satılamayan bir tür blok zinciri temelli özgeçmiş) fikrine dair yazısını 2022’nin ortasında yayınlamıştı ve bunu üzerinde düşünmek ve fikir geliştirmek için iyi bir başlangıç noktası olarak değerlendirmişti. Muhtemelen Extremely Metal olayı nedeniyle SBT’lar hızla ilgi çekti ve bir varlığın toplumu nasıl dönüştürebileceğine dair yazılar ve makaleler ortaya çıkmaya başladı. 


Fikri ortaya atmak kolay (ilham her an gelebilir ve bunun için para harcamanız gerekmez) ama bunun üzerine bir şey geliştirmek o kadar kolay değil. Bu nedenle soulbound token’ların gerçek hayata geçirilmesini görmek heyecan verici.


Bu eğilim zero-knowledge (ZK) kriptografide yoğun biçimde kendini gösteriyor. Bilgisayar bilimciler Shafi Goldwasser, Charles Rackoff ve Silvio Micali 1980’lerin ortasında bu kavramı gündeme getirdiklerinde akademik araştırma alanında kalan, sınırlı bir yaklaşımdan söz ediyorduk. Her ne kadar konsept basit olsa da ZK-proof’u yaygın ticari kullanıma eriştiren ilk sektör kripto oldu. Konsept Ethereum’u ölçeklendirmekte, cüzdanları korumakta ve şimdi de Polkadot temelli araçta kendini gösteriyor. 


Elbette ki burada açık kaynak kodu konseptinin öncülerine haklarını teslim etmek gerekli zira bu kitle yazılımla neler yapılabileceğini gördü, bunun ticarileşmesine katkı sağladı ve araştırmacıların bulgularını paylaşmalarına ve kapsayıcı lisanslarla sunmalarına destek verdi. Bu kişiler arasında Linux’tan Linus Torvalds ve O’Reilly’den Tim O’Reilly sayılabilir. 


Kriptonun önemli bir kısmı açık kaynak yapısında olduğundan dolayı istismar edilme riski de söz konusu. Bu gibi bir yapı spamcilerin projeleri sonsuz sayıda çatallamaları ve meme coin’ler ortaya çıkarmalarına da imkân verebilir. Daha farklı bir senaryoda Kuzey Kore gibi bir devlet bazı blok zincirleri önemli bir gelir kaynağı haline getirebilir.


Ethereum’un eninde sonunda Bitcoin’e dahil olacak projeleri bulup çıkarmaya yönelik bedava bir araştırma projesi olduğuna inanan bir Bitcoinci iseniz ya da GNU Manifestosu’nu yazan Richard Stallman gibi kullanıcılara kendi bilgisayarlarının kontrolünü vermenin ahlaki bir durum olarak görüyorsanız açık kaynaktan zarardan çok yarar geleceğine inanıyorsunuz demektir.


Kriptonun düzenleyiciler tarafından baskılandığı bu dönemde (en azında ABD’de) kriptonun bazı faydalarını öne çıkarmak yerinde olur. Ledger CEO’su Pascal Gauthier Ledger Recover hizmetinin duyurulmasından sonra topluluktan gelen eleştirilen ve baskılar sonrasında şirketin donanım temelli cüzdanını daha açık kaynaklı hale getireceklerini açıkladı. 


Açık kaynak şeffaflığı artırır ve rekabeti kızıştırarak fiyat avantajı sağlar. Teknoloji şirketleri ürünlerine birilerinin para vermesini istiyorlarsa inovasyon yapmalılar, aksi taktirde her şey açık olmalı. Bir zamanlar açık sistemlere örnek olan ama şimdi bir Microsoft eklentisi haline gelen OpenAI güzel bir örnek. CEO Sam Altman, şirketinin ücretsiz ve açık yazılımın gelişmesine dair bir rahatsızlığı olmadığını söyledi. (Genelde Google yöneticileri de benzer cümleler kullanır.) 


“Açık işbirliğinin” faydaları her noktada anlaşılacak diye bir şey yok. Bazı teknolojileri gizli veya kilit altında tutmanın mantığını anlayabiliyorum. Ancak kim inşaların daha fazla paylaştığı bir dünyada yaşamak istemez ki?




Daha Fazla Oku

    kriptozkAçık Kaynak

Günün Gelişmeleri İçin E-Bültenimize Abone Olun

E-Bültenimize abone olarak onaylamış ve CoinDesk Türkiye ürün ve hizmetleri için iletişim kurulmasına izin vermiş olursunuz.


YASAL UYARI

Bu sitede yer alan yatırım bilgisi, yorum ve tavsiyeler yatırım danışmanlığı kapsamında değildir. Yatırım danışmanlığı hizmeti, yetkili kuruluşlar tarafından kişilerin risk ve getiri tercihlerini dikkate alarak, kişiye özel olarak sunulmaktadır. Bu sitede veya e-bültenlerimiz kapsamındaki sözel, yazılı ve grafiksel dahil olmak üzere tüm bilgi ve analizler; herhangi bir karara dayanak oluşturması noktasında herhangi bir teminat, garanti oluşturmamakta ve yalnızca bilgi edinilmesi amacıyla paylaşılmaktadır. Coindesk Türkiye hiçbir şekil ve surette ön onay, ihbar ve ihtara gerek olmaksızın söz konusu bilgileri değiştirebilir veyahut silebilir. Bu nedenle, sadece burada yer alan bilgilere dayanarak yatırım kararı vermeniz beklentilerinize uygun sonuçlar doğurmayabilir. Bu sitedeki yorumlardan, eksik bilgi ve/veya güncel olmama gibi konularda ortaya çıkabilecek zararlardan Coindesk Türkiye ve çalışanlarının herhangi bir sorumluluğu bulunmamaktadır.

Daniel Kuhn, CoinDesk Layer 2 için haber muhabiri ve yardımcı yazarlar editörüdür. Ayrıca The Node haber bülteni için günlük haber özeti ve haftada iki kez köşe yazarlığı yapmaktadır. Gazetecilikten önce, lisans öğrencisi olarak felsefe, lisansüstü okulda İngiliz edebiyatı ve bir NYU profesyonel programında işletme ve ekonomi muhabirliği okudu. Onunla Twitter ve Telegram @danielgkuhn üzerinden bağlantı kurabilir veya onu Urbit'te ~dorrys-lonreb olarak bulabilirsiniz. BTC ve ETH'nin sahibidir.

Twitter'da Takip Et:

@DanielGKuhn

Daniel Kuhn, CoinDesk Layer 2 için haber muhabiri ve yardımcı yazarlar editörüdür. Ayrıca The Node haber bülteni için günlük haber özeti ve haftada iki kez köşe yazarlığı yapmaktadır. Gazetecilikten önce, lisans öğrencisi olarak felsefe, lisansüstü okulda İngiliz edebiyatı ve bir NYU profesyonel programında işletme ve ekonomi muhabirliği okudu. Onunla Twitter ve Telegram @danielgkuhn üzerinden bağlantı kurabilir veya onu Urbit'te ~dorrys-lonreb olarak bulabilirsiniz. BTC ve ETH'nin sahibidir.

Twitter'da Takip Et:

@DanielGKuhn

Fiyatları İncele

Kripto Varlık

Sosyal Meyda Trendi

Trendleri İncele

Trend Haberler

1
Güne Bakış: Tokenize Edilmiş Hazine Bonoları 1 Milyar Dolar Sınırını Aştı

28 Mart 2024 17:26

Kripto Varlık

Sosyal Meyda Trendi

Trendleri İncele

Kategoriler

Yazarlar

Piyasalar

Şirketler

E-Bülten

Politika

Teknoloji

Kripto Paralar

Hakkında

Hakkında

Kişisel Verileri Koruma Kanunu

Künye

Çerez Politikası

Reklam Verin

KVKK Başvuru Formu

İletişim

Kişisel Verileri Saklama ve İmha Politikası


Yasal Uyarı: Bu sitede yer alan yatırım bilgisi, yorum ve tavsiyeler yatırım danışmanlığı kapsamında değildir. Yatırım danışmanlığı hizmeti, yetkili kuruluşlar tarafından kişilerin risk ve getiri tercihlerini dikkate alarak, kişiye özel olarak sunulmaktadır. Bu sitede veya e-bültenlerimiz kapsamındaki sözel, yazılı ve grafiksel dahil olmak üzere tüm bilgi ve analizler; herhangi bir karara dayanak oluşturması noktasında herhangi bir teminat, garanti oluşturmamakta ve yalnızca bilgi edinilmesi amacıyla paylaşılmaktadır. Coindesk Türkiye hiçbir şekil ve surette ön onay, ihbar ve ihtara gerek olmaksızın söz konusu bilgileri değiştirebilir veyahut silebilir. Bu nedenle, sadece burada yer alan bilgilere dayanarak yatırım kararı vermeniz beklentilerinize uygun sonuçlar doğurmayabilir. Bu sitedeki yorumlardan, eksik bilgi ve/veya güncel olmama gibi konularda ortaya çıkabilecek zararlardan Coindesk Türkiye ve çalışanlarının herhangi bir sorumluluğu bulunmamaktadır.

@2022 CoinDesk