Türkiye, Kripto Para Teknolojisini Benimsemede Dünyada 12'inci Sırada

Chainalysis tarafından 146 ülke baz alınarak yapılan çalışmaya göre Türkiye, kripto para teknolojisini en çok benimseyen 12. ülke konumunda.

Blockchain analiz firması Chainalysis, ülkelerin kripto para teknolojisini ne derecede benimsediklerine göre sıralandıkları araştırma raporunu yayımladı. Bu rapor, dünya genelindeki genel kripto para kullanımının bu yılın başında başlayan ayı piyasası ile birlikte düşüşe geçtiğini gösteriyor.

Ancak Chainalysis verilerine göre piyasaya 2020, 2021 yıllarında, kripto para fiyatları yükselmeye başlamışken giriş yapan birçok yatırımcı, kripto paralara yatırım yapmayı sürdürüyor. 

Kripto para faaliyetlerinin en yüksek olduğu ülkeler arasında, Türkiye de yer alıyor.

Gelişmekte olan ülkeler öne çıkıyor

Kripto paraların bir ülkede ne düzeyde benimsendiği, o ülkedeki kullanıcıların çeşitli kripto para hizmetlerini ve platformlarını kullanarak ne kadar işlem hacmi oluşturduğu, söz konusu hizmet ve platformların ne kadar online ziyaretçi aldığı baz alınarak hesaplanıyor.

Bu çalışmaya merkezi ve merkeziyetsiz borsalar, eşten-eşe borsalar, DeFi protokolleri dahil ediliyor ve bu platformlarda yapılan işlemler, o ülkedeki kişi başına düşen satın alma gücü paritesine uygun şekilde dağıtılıyor.

Chainalysis’in elde ettiği sonuçlar, kripto paraların özellikle gelişmekte olan ülkelerde yaygın şekilde benimsendiğini gösteriyor. Örneğin, 146 ülkenin yer aldığı listenin ilk dördünü Vietnam, Filipinler, Ukrayna ve Hindistan oluşturuyor. CoinDesk Türkiye’ye konuşan Wofdex kripto para ve blockchain araştırma direktörü Helin Çelik, bu gibi ülkelerde kripto paralara gösterilen ilgiyi şu sözlerle yorumluyor:

“Özellikle gelir düzeyi düşük nüfusun ağırlıklı olduğu, uluslararası arenada yeteri kadar etkin rol oynayamayan ya da gelişmekte olan ülkelerin hane halkı ve politika yapıcıları sosyo-ekonomik nedenlerden dolayı kripto paraları tercih ediyor. Ayı piyasasında popülaritesinde zayıflama olsa da kripto paraların tercih edilme sebeplerinin başında enflasyonla mücadele, para transferi, uluslararası ticaretteki ödeme seçeneği ve kur oynaklığı geliyor.”

Türkiye listede ne durumda?

Türkiye, kripto paraları benimsemesi bakımından Rusya, Çin, Nijerya üçlüsünün gerisinde; Arjantin, Fas, Kolombiya üçlüsünün önünde 12. sırada yer alıyor. Listenin alt kategorilerine bakıldığında, Türkiye’deki kripto para kullanımına yönelik biraz daha detaylı bir sonuç alınabiliyor.

Türkiye, merkezi kripto para borsalarındaki faaliyet bakımından dünyada 9, merkeziyetsiz finans (DeFi) platformlarındaki faaliyet bakımından 19, eşten-eşe platformlardaki faaliyet bakımından ise 121. sırada yer alıyor. Türkiye’deki kripto para kullanıcılarının DeFi platformlarından ve P2P platformlardan ziyade, merkezi kripto para platformlarına daha çok ilgi göstermesi, dikkatten kaçmıyor. Helin Çelik, alt kategorilerde oluşan bu tabloyu şöyle değerlendiriyor:

“Türk yatırımcı, yapılan araştırmalara göre, genelde uzun vade düşünen, portföy genelinde risk algısı yüksek olmayan, yatırım aracı seçerken bilinir ve güvenilir olmasına dikkat eden, muhatap olduğu sektörü ya da kurumu bilmek ve güvenmek isteyen bir yapıya sahip. Bu algı içerisinde herhangi bir yatırım aracı hakkında yeteri kadar bilgi sahibi değilse o enstrümana ya da piyasaya yatırım yapmaktan kaçınır.  Dolayısıyla, Türkiye’deki yatırımcılar kripto para piyasası içerisinde DeFi’den ziyade merkezi borsaları kullanıyor, merkeziyetsiz yapıları hem daha riskli buluyor hem de daha çok bilgi sahibi olduğu ana majör kripto para birimlerinden minimum orta vade için işlemler yapıyor. Bu noktada, kurum seçerken teknik altyapısı güçlü, regülasyon sürecine ayak uydurabilecek ve bilinir olan merkezi borsaları tercih ediyor. Tüm bu yatırım alışkanlıkları ışığında, türev borsaların ve merkeziyetsiz yapıların payından büyük bir bölüm yoğun rekabet içerisinde olan merkezi borsalara kaymış durumda.”

Ayrıca Temmuz 2021-Haziran 2022 tarihleri arasında Türkiye’deki adreslere yaklaşık 200 milyar dolar değerinde kripto para gönderildiği tahmin ediliyor. Türkiye böylece Lübnan, Suudi Arabistan ve Mısır gibi ülkelerin katla önünde, Orta Doğu ve Kuzey Afrika bölgesinin lideri kabul ediliyor.

Türkiye için yeni imkanlar sunan bir teknoloji

Merkezi kripto para platformlarının kripto para piyasası üstünde yıkıcı etkilere sahip olabildiği, kasım ayında FTX’in iflas başvurusunda bulunmasının ardından piyasa genelinde yaşanan fiyat düşüşü ile birlikte net olarak gözlemlendi.

Yine de, CoinDesk Türkiye’ye konuşan ve DenizBank’ın Deniz Akvaryum merkezinde uzman olarak görev alan İlkem Deniz Gültekin, Türkiye’deki merkezi kripto para platformlarının “kripto para kullanımınının benimsenmesi konusunda büyük bir katkısı olduğunu” düşünüyor.

Yerli bazı kripto para platformlarının, global çaptaki bazı büyük platformlarından daha önce kurulduğuna dikkat çeken Gültekin, bu platformların hem “kripto kullanımının bireysel yatırımcı tarafından benimsenmesini hızlandırdığını” hem de “Türk yatırımcılara güven aşıladığını” belirtiyor.

Kripto paraları benimsemenin faydaları, bu enstrümanları çeşitli kurum ve platformlarda kişisel yatırım istek ve ihtiyaçları doğrultusunda kullanan bireysel yatırımcılar ile kısıtlı kalmıyor. Bunun ötesinde, kripto para teknolojisinin mevcut sistemleri geliştirmek ve güçlendirmek için yeni imkanlar doğurabileceği düşünülüyor.

İlkem Deniz Gültekin, 2022’nin başından beri görülen ayı piyasasına rağmen, yerli yatırımcıların kripto paralara bu yüzden “hala ilgi” duyduğunu söylüyor. Türkiye’deki yatırımcılarının kripto paralara yönelik duyduğu “tek motivasyonun, [...] yüksek getiri sağlayan bir yatırım aracı bulmak [...] olmadığını” vurgulayan Gültekin, bu teknolojinin potansiyelini şu şekilde anlatıyor:

“Boğa sezonu göreceli olarak kapanmasına rağmen, hala yatırımcıların bu alana ilgisi devam ediyor, çünkü bu alanda fırsatlar sınırsız. Bu yüzden olsa ki, sadece birikim değerlendirme amaçlı bireysel yatırımcıların değil, yeni iş modelleri oluşturma konusunda da girişimcilerin bu alana ilgisi şu günlerde bile devam ediyor. Bu ilgi kripto paraların yüksek kazanç potansiyeli ile başlamış olsa bile, devamlılığın sağlanmasının, gerçek anlamda teknoloji olarak daha demokratik ve ulaşılabilir sistemler yaratma konusunda potansiyelinin olduğunu düşünüyorum.”