Özel Röportaj: BBW Dubai'den Tokenizasyon Perspektifi | Mantra MENA ve Türkiye Genel Müdürü Ekin Gültepe

Dubai’de gerçekleşen Binance Blockchain Week 2024, blockchain teknolojisinin finansal dünyayı nasıl dönüştürdüğüne dair önemli tartışmalara ev sahipliği yaptı.

Etkinlikte, özellikle gerçek dünya varlıklarının tokenizasyonu gibi kritik trendler ön plana çıktı. Bu kapsamda tokenizasyon ve blockchain teknolojisiyle kurumsal finansın demokratikleşmesi üzerinde çalışan Mantra’nın Mena ve Türkiye Genel Müdürü Ekin Gültepe ile bir araya gelerek bir röportaj gerçekleştirdik.

Tokenizasyonun genel resmiyle başlayalım. Bugünkü etkinlikte dün de burada çok konuşuldu. Şu anda en önemli dinamiklerden biri bu gibi gözüküyor: Gerçek dünya varlıklarının tokenlaştırılması. Bu konudaki gelişim sürecini nasıl görüyorsunuz? Nasıl bir fırsat var önümüzde?

Gerçek dünya varlıklarının tokenlaştırılması, finans dünyasına gerçek anlamda demokratik bir hacim sağlayacak. Novus Blockchain teknolojisini kullanarak geleneksel finansı demokratize edebilir, daha geniş kitlelere çok daha eşit imkanlarla ulaşabiliriz. Bu süreç, aracı komisyonlarını minimize ederek likiditenin artmasını ve çok daha fazla işlem yapılmasını sağlayabilir. Bu da paranın kendini büyütebileceği bir finansal ekosistemi oluşturacak. Şu an bu dünyanın ilk evresindeyiz. İlk etapta, bu teknolojiyi büyük yatırımcılar, yani kurumsal yatırımcılar kabul ediyor. Bu kabul süreci tamamlandı diyebiliriz.

Bu adaptasyonun gerçekleştiğini nasıl gözlemliyorsunuz?

Örnek vermem gerekirse, BlackRock’ın tokenizasyon adımları, JP Morgan’ın özel blockchain altyapısıyla varlıklarını taşıması, Boston Consulting Group’un geçen sene yayımladığı raporda belirtilen 2030 yılında tokenize edilmiş varlıkların 16,1 trilyon dolarlık bir hacme ulaşacağı öngörüsü gibi gelişmeler, bu adaptasyonun gerçekleştiğini gösteriyor. Şu an stablecoin’ler bu sürecin en çok adapte edilen kısmı. Çünkü insanlar hâlâ dolara ve diğer yabancı para birimlerine güven duyuyor. Ancak bu, zamanla değişecek. Gerçek dünya varlıkları içinde farklı değer kategorilerinin oranlaması da dönüşecek.

Son dönemde çok fazla proje görüyoruz bu konuda. Tarım ürünlerinden gemi konteynerlerine kadar birçok farklı varlık tokenize ediliyor. İkinci fazda hangi varlıklar kabul görecek? Nasıl bir yol haritası öngörüyorsunuz?

Bu çok güzel bir soru. Çünkü tokenizasyon teknolojisiyle dünyadaki tüm varlıkları tokenize etmek teoride mümkün. Ancak her şeyi tokenize etmek gerçekçi değil. Bu noktada akılcı ve çekici ürünlerle ilerlemek gerekiyor. İkinci fazın en önemli konusu likidite ve bireysel kullanıcıların bu sisteme adaptasyonu. Örneğin, Dubai’nin emlak piyasası bu konuda harika bir örnek. Tokenizasyon teknolojisiyle, bireyler yüksek bütçelerle tam bir mülk almak zorunda kalmadan, tokenize edilmiş bir portföy oluşturabilir. Mesela bir diş hekiminin 30 bin dolar gibi bir bütçeyle deniz manzaralı bir evden, ticari bir ofisten ve başka mülklerden parçalar alarak bir portföy oluşturması mümkün hale geliyor. Böylelikle, kullanıcılar hem likiditeye kolay erişebilir hem de düzenli gelir elde edebilir.

Pyse gibi örnekler de var sanırım. Bu tür projelerde tokenizasyon nasıl bir fırsat sunuyor?

Pyse örneği çok güzel bir model. Bu firma yenilenebilir enerjiyle çalışan elektrikli motosikletler üretiyor. Dubai sokaklarında şimdiden 200 Pyse motosikleti var ve bu sayı artacak. Pyse tokenlerini satın aldığınızda, aslında bu motosiklet grubunun bir parçasını almış oluyorsunuz. Bu, geleneksel finans dünyasındaki private credit ürünlerine güzel bir alternatif sunuyor. Pyse, yatırımcılara yıllık %16 gelir sağlarken, kontrat sonunda ana kapitali geri almayı garanti ediyor. Bu tür projeler, gerçek dünya varlıklarını tokenize ederek daha geniş kitlelere sunmanın önemini gösteriyor.

Mantra, tokenize edilecek varlıklar için bir platform görevi görüyor. Bu sistemin üzerine farklı tokenizasyon projeleri geliştiriyorsunuz, doğru mu?

Evet, kesinlikle doğru. Mantra, bir altyapı sağlayıcı olarak projelerin tokenizasyonunu mümkün kılıyor. Örneğin, Dubai’deki emlak tokenizasyonunda hükümetle iş birliği yaptık. Bu süreçte, blockchain teknolojisiyle desteklenen projelere devletin stratejik katkısı çok önemli bir rol oynuyor. Ayrıca yenilenebilir enerji ve uçak finansmanı gibi farklı alanlarda da projelerimiz var. Novus ile uçak finansmanı üzerine çalışıyoruz. Ayrıca 500 milyon dolarlık farklı bir tokenizasyon projesi daha yürütüyoruz.

Türkiye’de de yakın zamanda bir oluşum başlattınız. Türkiye piyasasından neler bekliyorsunuz?

Türkiye, genç nüfusu, fintech ve teknoloji adaptasyonu ile dünyanın önde gelen ülkelerinden biri. Dünyadaki kripto adaptasyon oranı açısından Türkiye oldukça güçlü bir pazar. Burada düzenlemeler de önemli bir rol oynuyor. Regülasyonların genişletilmesiyle daha güvenli ve düzenli bir ticaret ortamı oluşacak. Ayrıca Türkiye’de nitelikli bir yetenek havuzu bulunuyor. Biz de Mantra ekosistemini genişletmek için Türkiye’de düzenli olarak workshoplar düzenliyoruz. Girişimciler, yazılımcılar ve blockchain projeleri geliştirmek isteyen herkes bu workshoplara katılabilir.

Son olarak, bu süreçte bireysel ve kurumsal kullanıcıları ne gibi yenilikler bekliyor?

Gerçek dünya varlıklarının tokenize edilmesiyle, aracıları minimize eden, daha sürdürülebilir ve kaliteli bir finansal dünyaya adım atıyoruz. Bireysel yatırımcılar, küçük bütçelerle global pazarlara kolaylıkla erişebilecek. Kurumsal tarafta ise tokenize edilmiş varlıklar, daha verimli ve şeffaf bir finansal ekosistem oluşturacak.