Raghuram Rajan: Kripto, Spekülasyonunun “Karşılığını” Gördü

Hindistan Merkez Bankası eski başkanı ekonomist Raghuram Rajan, spekülatif bir varlık sınıfı olarak kripto paranın "hak ettiğini bulduğunu" dile getirdi. Rajan, Dünya Ekonomik Forumu'nun İsviçre'nin Davos kentinde düzenlenen yıllık toplantısı vesilesiyle CoinDesk'e verdiği demeçte, kriptonun temelini oluşturan teknolojinin bu cezayı hak ettiğini söyleyemeyeceğini ve düzenleyicilerin inovasyonu engelleyen yasaklara karşı temkinli davranmaları gerektiğini belirtti.

Rajan, “Bu teknolojiyi göz ardı etmek isteyeceğinizi ve spekülatif bir varlık olarak başarısızlığa uğradığını düşündüğünüzü zannetmiyorum. Kripto hak ettiğini yaşadı. Ancak, bir teknoloji olarak, henüz sınırlarını gördüğümüzü düşünmüyorum,” dedi.

Sektör, daha sonra rekora koşarak hızla en kötü kripto kışına dönüşecek olan tarihi boğa piyasasının ardından geçen Mayıs ayında Davos'ta sükse yapmıştı. Ancak, Sam Bankman - Fried'e ait FTX'in yüz kızartıcı çakılışıyla sonuçlanan bir dizi ciddi çöküşün ardından, kripto savunucuları ve şirketleri bu yıl Davos'ta, dikkati blok zincir teknolojisine kaydırmaya çalıştı.  

Rajan da odak noktasının bu olması gerektiği konusunda hemfikir. Kripto sektörü, merkez bankalarının “dünyayı sahte parayla doldurmasına” itiraz ederek enflasyona dayanıklı bir “itibari para alternatifi” yaratma fikrinin peşinde çok fazla zaman harcadı.

Rajan, "Bence bu zayıf bir gerekçeydi," dedi. Sorun biraz da, her işlem defterinin merkeziyetsiz olması gerektiğini ve bunun merkez bankaları tarafından piyasaya sürülen ve desteklenen para birimlerindeki “güvene” ihtiyaç duyulmaksızın yapılabileceğini öne süren merkeziyetsizlik savunucularından kaynaklandı.

“Bunu gerçekten yapamayacakları ortaya çıktı ve her zaman bazı merkezi oluşumlara ihtiyaç duyarsınız” diyen Rajan, “özellikle ülkelerin birbirleriyle didişmeye başlaması sebebiyle” sektörün, sınır ötesi işlemleri iyileştirmek gibi kullanım senaryolarına daha fazla odaklanması gerektiğini de ifade etti.  

Rajan'ın görüşüne göre, kriptonun geleceği, merkez bankalarına yönelik güvensizlik anlatısından uzaklaşma ve bir arada var olmanın yollarını bulma yeteneğine bağlı olabilir.

Bu, düzenleyicilerin de iyi bir rol üstlenmesi gerektiği anlamına geliyor. 

Rajan, örneğin merkez bankalarının, egemen para birimlerinin dijital versiyonlarını çıkararak “özel sektörün yerine geçmeyi” hedeflememesi gerektiğini söyledi. Merkez bankası dijital para birimlerinin, özel sektörle rekabet etmeye çalışmak yerine, özel sektörün faaliyet gösterebileceği, kamuya açık bir platform oluşturması gerektiğini de sözlerine ekledi.

Eski merkez bankası Başkanı “Bence, sonuçta, bu bir kazan-kazan olacak” dedi. 

Rajan ayrıca, politika yapıcıların sektördeki kötü aktörleri “ayıklamanın” yollarını bulmaları gerektiğini, ancak, Hindistan Merkez Bankası'nın son yıllarda yaşanan birkaç olay üzerine savunduğu, kriptonun tamamen yasaklanmasının başvurulacak bir yöntem olmayabileceğini belirtti.  

Rajan, "Yasaklar konusunda gerçekten çok ama çok dikkatli olmanız gerektiğini düşünüyorum, çünkü o zaman gelişimi durdurursunuz" dedi.

Hindistan örneği çerçevesinde, merkez bankasının, kripto sektörüne adım atan çoğu bireysel yatırımcının, sektördeki riskleri tam anlayamayabileceği izlenimine kapılmış olabileceğini de söyledi. 

Davos'ta kriptoya ilişkin yapılan tartışmalar, sektörün, düzenleyicilerin odak noktalarında bir değişikliğe gitmeyi gündeme almaları ve tüketiciyi daha iyi korumak amacıyla ortak çabalar gösterebilmek için kriptonun finansal istikrara tehdit teşkil ettiği iddiasına takılıp kalmaktan vazgeçmeleri gerektiğini düşündüğünü gösterdi. Nitekim, birçok kripto iflasından kaynaklanan geçen yılki bulaşıcı krizin daha kapsamlı ekonomilere zarar vermemesi, bu iddianın temelsiz olduğunu ortaya çıkardı.

Rajan'a göre inovasyon her zaman bazı kötü kararlar ve kayıplar meydana getirecektir. Ancak bu gerçek yeni gelişmelerin engellenmesine gerekçe olmamalı.

Rajan, “Aşırı spekülasyonu ve sahtekarlığı ortadan kaldırmayı amaçlayan kısıtlamalarla birlikte biraz özgürlüğe izin vermek...Bu, bana herhangi bir teknolojiyi yasaklamaktan daha iyi bir yol gibi görünüyor” dedi.