Eğer milyar dolarlık bir yatırım yapmayı planlıyorsanız blok zincir bu yüzyılın en potansiyeli yüksek teknolojilerinden birisi. Blok zinciri teknolojisini ilk bakışta anlamak kolay olmayabilir. Ancak kendilerini teknoloji fakiri görenler bile doğru bir yaklaşımla bu teknolojiyi kolaylıkla anlayabilirler.

Deloitte’un 2021 Global Blockchain Survey anketi dünyanın dört bir yanındaki yöneticilerin dörtte üçünün blok zinciri temelli varlıkların önümüzdeki 5 ila 10 yılda itibari varlıkların “güçlü bir alternatifi veya da ikamesi” olacağına inandıklarını ortaya koyuyor.

Ancak blok zinciri kripto paralar veya NFT’ler gibi finansal varlıkların çok daha ötesinde fırsatlar sunuyor. Şirketler, blok zinciri teknolojisini tedarik zincirlerinde, müşteri tanımada ve bilet satışında kullanabiliyorlar.

Blok zinciri yatırımcısı ve RBC Markets’ın eski internet analisti Zachary Schwartzman, blok zinciri alanını keşfetmek ve burada yatırım yapmak kararının bundan 20 yıl önce internete yatırım yapmaya benzediğini söylüyor. O dönemde interneti önemseyen yerleşik şirketler kısa sürede oyunun dışında kaldılar.

Bu teknolojinin gerçek hayattaki etkilerini anlamanız ve şirketinizin bu teknolojiden nasıl yararlanacağına dair bir rehber hazırladık.

Kurumsal blok zincirini ve uygulama alanlarını anlayın

İlk adım: Blok zincirin temel kavramlarıyla tanışmak. Ardından blok zincirin şirketinize ne katabileceğine bakabilirsiniz.

Blok zinciri geliştirici aracı sağlayan Infura’da araştırmacı olan Patrick McCorry, “blok zincirine ilgi duyan herkesin bu teknolojinin belirli bir veritabanının kopyası üzerinde işlem yapmasına imkân veren bir denetleme yapısı” olduğunu anlamasının önemli olduğuna işaret ediyor.

Dijital bir kayır defteri olan blok zincirini Excel’in karmaşık, güvenli ve etkileşimli bir versiyonu gibi düşünebilirsiniz. Zaten bu teknolojinin ödemeler dünyasında bu kadar kullanışlı olmasının nedeni de budur. İşlemler veritabanında kolaylıkla kaydedilebilir. Bunun dışında dünyanın dört bir yanındaki şirketler için farklı uygulama alanları da söz konusu.

Merkeziyetsiz bir tehdit analizi ve güvenlik hizmetleri sağlayıcı şirketi olan Polyswarm’ın kurucu ortağı ve CEO’su Steve Bassi, “Blok zinciri teknolojisi birçok açıdan henüz emekleme aşamasında olsa da kurumlar için gerçek hayatta uygulanan bazı örnekler de mevcut. Örneğin ödemeler ve tedarik zinciri alanlarında dijital kayıt defterleri merkeziyetsiz bir izleme ve kayıt tutma işlevi görebiliyor” diyor.

Merkeziyetsiz finansal veri platformu Masa Finance’in kurucu ortağı Brendan Playford, blok zincirin önemli bir kullanım alanının “Bir ürünün üretildiği andan tüketiciyle buluşmasına dek tüm sürecin uçtan uca takibi ve böylelikle kalite kontrolünün ve orijinalliğinin izlenmesi” olduğunu belirtiyor.

Bu tür izleme ve güvence altına alma süreçlerinin gerçek dünyadaki uygulamalarını hayal etmek hiç de zor değil. Örneğin, LVNM, Prada ve Cartier gibi bazı markalar tarafından oluşturulan bir konsorsiyum blok zinciri kullanarak taklit ürünleri izliyor. Viski ve saat markaları da sahte ürünlerle mücadele için blok zincirinden faydalanıyor.

Tüm bunlarla birlikte sormanız gereken önemli bir soru daha var…

Blok zinciri çözümlerine gerçekten ihtiyacınız var mı?

 İnovasyonlarla ve moda terimlerle ilgilenmek güzeldir. Ancak blok zincir ile çözeceğinizi sandığınız sanal sorunlar üretme tuzağına da düşmeyin. Mevcut süreçler gayet iyi çalışırken aynı sorunu blok zincir ile çözmek mantıklı olmayabilir.

Uyum yazılımı şirketi Tacen’ın CEO’su ve kurucusu Jae Yang, blok zincirin en faydalı olduğu noktanın güven sağlayan aracıları devreden çıkarmak olduğunu söylüyor. Aslında birçok şirketin gerçekten blok zincirine ihtiyacı yok. Tapu veya borç sözleşmeleri gibi sürekli uyuşmazlıkların doğabileceği alanlarda ise potansiyeli büyük.”

Söz konusu alanlarda bir uyuşmazlık çıkması durumunda bilgilerin blok zincirde olması bürokrasiyi devre dışı bırakarak gerçeği bulmaya imkân veriyor.

Yang, “Tedarik zinciri alanında dikey entegre bir sisteminiz varsa blok zincir temelli bir sisteme ihtiyaç var mı? Bunun için ilave bir fayda elde etmeniz gerekli. Eğer uzun bir zincirde birkaç tarafla etkileşimdeyseniz blok zincirine ihtiyacınız olmayabilir” diyor.

Merkeziyetsizliği önceleyip öncelemeyeceğinize karar verin

Eğer bir blok zinciri çözümünü şirketinize gerçekten faydası olduğuna inanıyorsanız bir sonraki adım bu çözümde nelerin önceliklendirileceğini belirlemek.

Burada ana karar noktası merkeziyetçiliğin mi yoksa verimliliğin mi daha önemli olduğunu belirlemektir. Zira bu iki unsur genelde çelişebilir. Bazı şirketler bu önceliklendirme noktasında özel, konsorsiyum tabanlı veya hibrit blok zincirleri seçer.

Dijital bir banka olan Ping’in kurucu ortağı ve iş geliştirme üst yöneticisi Jack Saracco, “Şu anda şirketlerin karşı karşıya kaldığı konu blok zinciri trilemması denilen fenomen. Yani merkeziyetsizlik, işlem hacmi ve güvenlik unsurlarının dengesi. Şu anda herkese açık zincirler bu trillemmayı tam olarak çözümleyebilmiş değiller. Bu nedenle şirketler belirli ödünleşimlerle şekillenen sistemleri tercih ediyorlar” diyor.

Saracco, bazı şirketlerin merkeziyetsizliği tercih ederken bazılarının ise güçlü işlem hacmi getiren yüksek performansı tercih edebildiğini belirtiyor. Bazı şirketler ise yüksek işlem ücretlerinden ve güvenlik nedeniyle oluşan yavaşlıktan kaçınmak istiyorlar. Bir kısmı ise özel verileri blok zincirde tutmak isteyebilir ve bu nedenle güvenlik için merkeziyetsizlikten taviz verebilirler.

Önceliklerinizi belirledikten sonra blok zinciri konusunda seçiminizi yapabilirsiniz. Ve bu blok zincirini kendinizin inşa etmesine gerek yok.

Blok zincirini kendiniz inşa etmek zorunda değilsiniz

Şirketler kendilerine ait özel yazılımları sever. Son on yılda özel ve kapalı devre blok zincirler şirketler arasında popülerlik kazanmış olsa da artık açık blok zincirleri benimsemenin zamanı geldi.

Masa Finance’den Playford, “Geçmişte birçok şirketin tedarik zinciri alanında özel blok zincirlere dayanan çözümlere ilgi gösterdiğini gördük. Ama bu furya dindi. Açık zincirlerin, kurumların ihtiyaç duyduğu işlem verimliliğini ve güvene dayalı altyapıyı sağladığı netleşiyor” diyor.

Lüks ürünler şirketi Arity’nin kurucu ortağı Ismael Fleing, blok zinciri sektöründe iş birliğine dair mükemmel bir kafa yapısının olduğunu söylüyor ve şirketinin bu alanda bir iş ortağı ile çalıştığını vurguluyor. “Bu teknoloji alanında birçok şirket önemli yol aldı. Teknolojinin nimetlerinden faydalanmak için blok zincirini kendinizin inşa etmenize gerek yok. Biz de Everledger ile çalıştık. Teknolojiye odaklanma kısmını onlar üstlendiler ve bizim fikir kısmına daha iyi odaklanmamız için teknolojinin ne olduğunu daha iyi anlamamıza yardımcı oldular. “Arity izleme amaçlı olarak ve mücevherlerin hikâyelerini müşterilere aktarma amacıyla blok zincirden yararlanıyor.

Teknik düşünebilen çalışanları bulup işe alın

 Şirketinizde blok zincirden sorumlu kişi kim olacak?

Schwartzman, “Hafta sonlarını kripto ekonomisini öğrenmekle geçiren ve izinsiz blok zincirlerin farklı uygulamalarını araştıran en aklı başındaki teknik kişiyi bu role koyun” diyor. Bunun nedeni blok zincirinin ve daha da geniş anlamda kripto dünyasının anlaşılmasının zaman alması ve bu konuya halihazırda taahhüt koyanların daha doğru seçimler olacağına dair inanç.

Ethereum ve benzeri izinsiz blok zincirleri sayesinde verilerin modülerleştirilmesi nedeniyle blok zincirlerin kurumlara sağladığı faydalar da çeşitleniyor. Schwartzman, “Bu nedenle teknik yöneticiler izinsiz blok zincirleri öğrenmek ve anlamak için zaman ayırmalı. Belki yanılıyorumdur fakat izinsiz blok zincirlerinin şirketlere önerildiğine veya danışmanlar tarafından desteklendiğine pek şahit olmadım” diyor.

Ellerinizi kirletin

 Siz veya konuyla ilgili çalışanlarınız blok zincirler hakkında nasıl daha fazla bilgi edinebilir? Hiçbir şey pratik yapmanın yerini alamaz.

Teknoloji uzmanı ve Eric Salmon & Partners’da ortak Dimitri Tsamados, “Bir şeyler yapın. Bir cüzdan açın, ETYH harcayın, NFT mint edin ve Twitter’da, Discord’da ve Reddit’te takılın” diyor. Tsmamados ücretsiz blok zinciri kurslarını da öneriyor. Örneğin University of Nicosia’daki kurs. Ayrıca şirketlerin Outlier gibi kuluçka organizasyonlardan da yararlanabileceğini vurguluyor.  

Azimli startup kurucuları için yüksek kaliteli kaynaklar da erişime açık. Silikon Vadisi’nin önde gelen girişim sermayesi şirketlerinden Andreessen Horowitz (a16z) Crypto Startup School 2020 programının müfredatını video olarak herkese açık hale getirdi.

Sektörde dünyanın dört bir yanında konferanslar da düzenleniyor ve şirketler buralarda bağlantılar kurabiliyor. Böylece sektör hakkında daha fazla bilgi edinebiliyor. McCorry, en az bir konferansa katılmayı öneriyor. Panellerden, oturumlardan ve sohbetlerden çıkabilecek bağlantılar ve fikirler kripto paralara ve blok zincire dair sadece teknolojiyi anlamayı değil aynı zamanda kültürü ve enerjiyi de görmeyi isteyen yöneticiler için çok değerli katkılar sağlayabilir.