Kısa Kısa: Dr. Soner Canko ile Kripto Paraların Ödeme Aracı Olması Konusu…

Kısa kısa formatımız, gündemdeki konulara birkaç soruyla fikir önderlerinden görüş almayı hedefliyor. Bu bölümde FinTech İstanbul Danışma Kurulu üyesi Dr. Soner Canko ile kripto paraların ödeme sistemlerinde ve ana akım ödeme süreçlerinde etkin kullanımına odaklanıyoruz.

Kripto paraların ödeme sistemlerinde etkin bir araç olması sürecinde ne noktaya geldik? Küresel resim ve Türkiye pratiği bize ne gösteriyor?

Aslında bu konuyu ikiye ayırmak daha doğru olur.

a. Mevcut ödeme sistemlerinde blokzincir temelli kripto paraları fon olarak kullanmak

b. Ödeme sistemleri teknolojilerini merkeziyetsiz blokzincir teknolojileri üzerine taşımak

Yaklaşık on yıl önce “ödeme sistemleri sektörüne alternatif olur mu?” diyerek gündemimize gelen blokzincir teknolojileri bugüne kadar kripto paralar öncülüğünde kullanım alanları buldu. Bu nedenle tüm dikkatler ödeme sistemleri için blokzincir teknolojileri kullanmak yerine ödeme sistemlerinin fon kaynağı olarak kripto paraların kullanımına kaydı.

Bugün gelinen noktada kripto paralar ağırlıklı olarak değer saklama, alım/satım (işlem) yapma suretiyle spekülatif yatırım aracı olarak kullanıldığı için ödeme sistemleri ilişkisi fon aktarmak ya da fon çekmek amacıyla kullanılıyor.

Birçok sohbette geçtiği üzere pizza ya da kahve ödemek için kripto para kullanmak yönünde bir beklenti şimdilik görünmüyor.

Burada en temel darboğazlar nelerde oluşuyor? Neden beklediğimiz ivme gerçekleşmiyor? Yeni nesil blok zinciri yapıları ile bu alanda ivmenin artması söz konusu olabilir mi?

Aslında kripto paraların ödemeler için kullanılmasının önünde teknolojik bir engel bulunmuyor. Çünkü kripto paraların hızlı gelişimi karşısında devletler ve uluslararası finans kuruluşları hazırlıksız yakalandı ve geç kaldı. Hal böyle olunca merkeziyetsiz kripto paralar karşısında net bir tavır sergilenemedi. Bunun doğal sonucu olarak kripto paralar gerçek hayattan kopuk sanal bir yatırım alternatifi olarak büyüdü ve gelişti. Önümüzdeki dönemde bazı ülkeler CBDC ve Stabil Paralar özelinde düzenleyici adımlar atabilir. Bu sürecin ardından ödemelerde dijital varlıkların kullanımı için daha geniş katılımlı kullanım alanları (use case) doğacaktır.

Mevcut ödeme sistemleri teknolojilerini merkeziyetsiz blokzincir teknolojileri üzerine taşımak konusunda ise henüz bir adım atılmadı. 

Bugüne kadar geliştirilen blokzinciri teknolojileri böylesi bir yük için yeterli değildi. 

Son dönemde geliştirilen daha hızlı ve ekonomik yeni teknolojiler ise henüz test bile edilmedi. 

Yeni nesil blokzinciri yapıları kendilerinden önceki örneklerin önemli kısıtlarını aşmak üzere teknolojik altyapı stratejileri ile kurgulandıkları için ödeme sistemleri için daha çok tercih edileceklerdir. 

Zaman içinde bu konuda da çabalar göreceğimize eminim.