Düzenleyiciler UST’ye Dikkat Etmeli

Hafta sonu boyunca algoritmik sabit coin terraUSD (UST) çıpasını kırdı. Pazartesi günü yeniden çıtasını kaybetti ve bu durum hâlâ düzelmedi. Düzenleyicilerin bu sabit para modeline daha yakından bakması gerekebilir. 

Neden Önemli?

Dolara sabitlenmiş algoritmik bir sabit coin olan TerraUSD (UST), son birkaç gün içinde iki kez sabit değerini kaybetti. Son ayrışmasından bu yana 1 dolar olan eğerini geri kazanamadı. UST’nin çöküşü yatırımcı/perakendeden kurumsala kadar bir dizi risk oluşturabilir. 

Bu kripto para birimi nispeten küçük ve sınırlı ayak izine sahip olsa da sektör için hâlâ bazı önemli etkileri var; özellikle de zaten sabit coinin çöküşü konusunda endişeli olan yasa koyucular ve düzenleyiciler için… 

UST’nin değer kaybı 23 sent ve son 24 saatteki en yüksek değeri 92 sent. Bu bir şekilde normal bir kripto oynaklığı olsa da buradaki önemli açmaz, UST’nin sabit coin olma gerekliliği. Yani UST’nin değerinin 1 ABD dolarına eşit olması gerekiyor. 

Bu bültenin yeni okuyucuları veya normalde sabit coinleri yakından takip etmeyenler için buradaki fikir, değeri dolar gibi başka bir varlığa göre istikrarlı olan; ortalama bir değişim aracı olarak kullanılabilecek bir kripto para birimine sahip olmak. Böylece döviz birimi veya piyasa oynaklığı konusunda endişelenmeden ürün ve hizmetleri satın alabilmek. 

Bu türden bir fiyat istikrarını sağlamanın birkaç yolu var. USDT, USDC ve BUSD gibi stabil paralar rezervlerle desteklenir. Yani bu varlıkları arz eden taraf, dolaşımdaki her bir sabit coin birimi için, bir banka hesabında eş miktarda ABD doları olduğunu söylüyor. Meta (bilinen eski adıyla Facebook) tarafından başlatılan, şu anda feshedilmiş olan diem (eski adıyla libra) gibi stabil paraların ise, bir kuruluş tarafından çıkarılması amaçlanan farklı varlıklardan oluşan bir sepet tarafından desteklenmesi planlanıyordu. Orijinal libra, çeşitli para birimlerinden oluşan bir sepet ile desteklenecekti.

Algoritmik sabit coinler bunlardan farklı olarak bire bir dolar ya da diğer para birimleri ile bire bir desteklenmiyor. Buradaki fikir, iki jetonunuz (token) varsa, sabit para ve onun kardeş jetonu sabit coinin değerini korumak için yaratılıyor ya da yok ediliyor. 

Bu kardeş jeton (terra olarak adlandırılıyor ancak bu bültende LUNA kısaltması ile anılacak) Terra ekosistemini daha değerli kılmak için daha değerli araçlara yatırılabilir. Teoride UST her zaman LUNA için UST başına 1 ABD doları karşılığında kullanılabilmelidir. 

UST'nin fiyat istikrarını desteklemeyi amaçlayan Singapur'da kayıtlı, kâr amacı gütmeyen kuruluş olan LUNA Koruma Vakfı'na (Luna Foundation Guard -LFG) göre, değişim arbitrajı, LUNA'nın sabit değerini korumanın bir yolu. 

Vakfın web sitesinde şu ifadelere yer veriliyor:

“Mevduatlar tarafından desteklenen veya başka bir [merkezi olmayan] finansal varlıklar ile aşırı teminatlandırılmış diğer sabit paraların aksine Terra’nın sabit para ailesinin değeri; arbitraj teşvikleri, açık piyasa işlemleri ve dinamik protokol kaldıraçlarından oluşan bir sistemle korunur. İstikrar ve ölçeklenebilirlik merkezi kontrol ve görevlilerin sermaye açısından verimsiz tasarımları olmadan sağlanır.”

Evet çıpa biraz kırıldı. 24 saatlik en yüksek değerin 85 sent olması, UST’nin bir günden fazla süredir (aslında pazartesiden beri) sabit değerini geri kazanamadığı anlamına geliyor. Birçok insan UST ve/veya LUNA'da para kaybetti veya kaybediyor. Kurumların da benzer bir durumda olması muhtemel. Bu durumun daha geniş pazar etkileri de var.

Bir söylentiye göre LFG değer kaybının önüne geçebilmek için 1,5 milyon dolarlık kaynak arıyor. Hatta aynı amaç için yaklaşık 1,4 milyar dolar değerinde bitcoin (BTC) borç verdi. 

Bu yüzden düzenleyicilerin konuya yakın ilgi gösterdiğini hayal etmeliyim. Zaten ABD Hazine Bakanı Janet Yellen, Finansal İstikrar Gözetim Konseyi'nin (FSOC) bir temsilcisi olarak ABD Senatosu Bankacılık Komitesi oturumu sırasında UST'yi gündeme getirdi.

Yellen, salı günü Senatör Pat Toomey'e (R-Pa.) "Daha bu sabah terraUSD olarak bilinen bir sabit coinin bir yükseliş yaşadığı ve değerinin düştüğüne dair bir rapor olduğunu not ediyorum" dedi. Yellen şöyle devam etti:

"Bence bu durum, bunun hızla büyüyen bir ürün ve finansal istikrara yönelik riskler olduğunu gösteriyor. Bir çerçeveye ihtiyacımız var."

Senatör Toomey risk yönü konusunda aynı fikirde değil gibi görünüyor. Toomey, çarşamba günü gazetecilere verdiği demeçte, UST'nin tam destekli sabit coinler gibi rezervler tarafından desteklenmediği için aynı türden bir finansal risk yayımlamadıklarını söyledi.

Görünüşe göre yine de LUNA ve UST ile igili olan her şeyin daha geniş kripto piyasası üzerinde bir etkisi var. Asıl soru, hangi düzenleyicinin bu sektör üzerinde yargı yetkisine sahip olduğu. Öte yandan LUNA ve UST'nin kendileri de sorunsuz bir şekilde menkul kıymetler hukukuna tabi olabilir.

2018'de Basis adlı bir proje, LUNA ve UST'ye benzer iki jetonlu bir yapıya sahip algoritmik bir sabit coin oluşturmak için 130 milyon doları aştı. Proje, ABD Menkul Kıymetler ve Borsa Komisyonu'nun (SEC), şirketin kendisini akredite yatırımcılarla sınırlamaması halinde federal yasaları ihlal edebileceği konusunda uyarmasının ardından yatırımcılara para iadesi yaptı.

Diğer yandan, proje 2020'de anonim olmanın onları düzenleyicilerden izole edeceğini düşünen bazı anonim geliştiriciler tarafından yeniden canlandırıldı. Bu anonim kişilerden biri, Terra ekosisteminin yüzü ve başlangıçta UST ve LUNA'yı başlatan Terraform Labs'ın kurucusu Do Kwon'dan başkası değildi.

Dahası, Kwon’un SEC'in radarında olduğunu biliyoruz. SEC yetkilileri, kendisinin de dahil olduğu bir başka proje olan Mirror Protocol ile bağlantılı olarak 2021'de New York'taki bir konferansta kendisine meşhur bir mahkeme celbi göndermişti.

Bankacılık düzenleyicileri veya LUNA'yı destekleyen finansal kurumları denetleyen görevlilerin de özellikle eğer denetimlerindeki şirketlerin yatırımlarında ani büyük düşüşler yaşanırsa soruları olabilir. 

Ayrıca LUNA’ya yatırım yapan kurumları denetleyebilecek tek bir federal denetleyici olmayabilir. Bu durum yatırımcıların önemli miktarda para kaybedip kaybetmediğine göre iyi veya kötü olabilir. Daha önce bazı yatırımcılar, pozisyonlarını kapattıklarında veya sonraki fonlama turlarında elde etmiş olabilecekleri herhangi bir öz sermayeyi sattıklarında önemli getiriler elde etmişti. Muhtemelen Kongre de bu noktaya dikkat edecek. 

Blockchain Derneği'nden Ron Hammond, sabit coinler bir süredir Kongre'nin radarındayken, kripto dünyasının bu sektörüne yönelik tüm faturaların varlığa dayalı sabit coinlere odaklandığını belirterek “"Bu tamamen değişti, birçok konuşmayı değiştirdi" dedi. 

Algoritmik sabit coinler artık kesinlikle yasa koyucuların dikkat ettiği şeyler ama buna nasıl yaklaşabilecekleri belirsiz. 

Dahası, tam olarak ne olduğunu, risklerin neler olduğunu ve ek riskler olup olmadığını anlamak biraz zaman alacak. Bu, gerçek insanların bu durumdan zarar görmesi gerçeği ile, Kongre üzerinde baskı oluşturabilecek türden bir durum.